زخم مادر چیست و چگونه زندگی‌مان را برای همیشه تغییر می‌دهد؟

مادرِ رنج‌دیده: مروری بر زخم‌ها و راه‌های التیام‌بخشی

برای خیلیا از ما، مادر اولین نفریه که تو این دنیا می‌بینیم. اون بهمون غذا می‌ده، لباس می‌پوشونه و حموممون می‌کنه. مادرا از ما مراقبت می‌کنن، راهمون رو نشون می‌دن و ازمون محافظت می‌کنن. اما بعضی مادرا یا اونایی که نقش مادری دارن، این‌طوری نیستن؛ بعضیاشون از لحاظ عاطفی در دسترس نیستن، بعضی دیگهشون حضور فیزیکی ندارن یا هر دو. بعضی مادرا تو دوران نوجوانی (و حتی بعدش) اون پایه‌های لازم برای مراقبت از ما رو ندارن. این کمبود امنیت، پرورش و توجه از سمت مادر—که اصلی‌ترین مراقب ماست—ما رو با زخمی به اسم زخم مادر رها می‌کنه.

مدتین می‌گه: “زخم مادر به یه اختلال تو رابطه‌ی بین مادر یا مراقب اصلی و بچه اشاره داره.” جیمی بنت، که یه روان‌شناس خانواده‌ست تو مرکز درمانی کوهستانی، اینو توضیح می‌ده.

وقتی داری بزرگ می‌شی، احساس امنیت و هویت تو به تعاملاتت با مراقب اصلیت بستگی داره. این شخص می‌تونه مادر، پدر یا یه مدل والدینی باشه. رابطه‌های پر از تنش یا ناپایدار با مراقبت می‌تونه منجر به زخم مادر بشه.

بنت توضیح می‌ده: “وقتی مراقب اصلی نیازهای بچه رو برآورده می‌کنه، این حس به بچه دست می‌ده که دوستش دارن، قبولش دارن و امنه.” از طرف دیگه، “اگه نیازها برآورده نشن، حس خود ارزشمندی و امنیت بچه ضربه می‌خوره و ممکنه به این باور برسه که دوست‌داشتنی نیست یا دنیا جای امنی نیست.”

زخم مادر چیه و چطور رومون تأثیر می‌ذاره؟

زندگی با زخم مادر می‌تونه تأثیر زیادی رو جنبه‌های مختلف زندگی یه آدم داشته باشه، از جمله سلامت روان، روابط، هویت و ارزش‌گذاری به خود. اولین قدم برای خوب شدن از زخم مادر، درک اونه و فهمیدن تأثیرش رو زندگیتونه. بنت تأکید می‌کنه: “شناخت و ترمیم ‘زخم‌های مادر’ برای داشتن رابطه‌های سالم و حمایتگر تو بزرگسالی و همچنین رشد اعتماد به نفس و احساس امنیت خیلی مهمه.”

بریتانیا سیلنتو کپی‌سیانسکی، که یه مشاور حرفه‌ای مجازه تو “Grow Counseling Solutions” هم با این نظر موافقه و اضافه می‌کنه که بررسی چگونگی بروز زخم مادر تو زندگیتون، دید بهتری نسبت به مشکلاتتون بهتون می‌ده.

اون می‌گه: “فهمیدن اینکه چطور آسیب‌های دوران کودکی مربوط به مادر، الان زندگی روزمره‌تونو تحت تأثیر قرار می‌ده، به آدم این امکانو می‌ده که تو بزرگسالی به مسائل مربوط به کمبود اعتماد به نفس بپردازه، رابطه‌های صمیمی‌تری بسازه و باورهای سالم‌تری درباره‌ی خودش پیدا کنه.”

چطوری می‌شه زخم مادر رو شناخت؟

مثل هر زخم جسمی، شما نمی‌تونید خوب بشید مگه اینکه بفهمید یه چیزی درست نیست. قانونش برای زخم‌های روحی هم همینه. بنابراین، شناسایی علائم زخم مادر خیلی مهمه. زخمهای مادر می‌تونن به شکل‌های مختلفی بروز کنن، ولی چندتا علامت و نشانه‌ی رایج هست که باید بهشون توجه کرد.

• کمبود اعتماد به نفس: کمبود اعتماد به نفس یکی از ویژگی‌های مشخص زخم مادر هست. این حس تو باورهای منفی همیشگی درباره خودتون مثل “من دوست‌داشتنی نیستم” یا “من یه شکست‌خورده‌ام” نشون می‌ده.
• دنبال رابطه‌هایی می‌گردیم که شبیه رابطه‌ی با “مادر” هست: گاهی ما دنبال رابطه‌هایی با آدمایی می‌ریم که شبیه مراقب‌هامون هستن، که این نشونه‌ی “زخم مادر” ه.
• حرف زدن‌های منفی با خود: آدمایی که زخم مادر دارن، معمولاً تو گفتگوی منفی با خودشون گیر می‌کنن، همون نوع حرفایی که مادرشون وقتی بچه بودن بهشون می‌زد.
• مشکل تو تعیین مرزها و ارتباطات: آدمایی که زخم مادر دارن معمولاً تو تعیین مرزها تو رابطه‌ها مشکل دارن.
• خواسته‌های دیگران و وابستگی: احساس ناامنی تو رابطه‌ها می‌تونه به رفتارهای وابستگی و جلب توجه دیگران منجر بشه.

چطوری فکرهای منفی رو متوقف کنیم؟

زخم مادر فقط رو سلامت روان و حال خوب شما تأثیر نمی‌ذاره، بلکه رو تعاملاتتون با بقیه، به‌خصوص تو رابطه‌های نزدیک و صمیمی هم تأثیر می‌ذاره. بنت اشاره می‌کنه که: “زخم‌های مادر می‌تونن تأثیر قابل‌توجهی رو رابطه‌های عاشقانه یا هر نوع رابطه‌ی نزدیک دیگه‌ای داشته باشن، چون رابطه‌مون با مادر یا مراقب اصلی‌مون، اولین نمونه از اینه که رابطه‌ها چه جورین و باید چطور باشن.”

به عنوان مثال، اگه مادر شما از نظر احساسی در دسترس نبود، ممکنه شما این رفتارو تو رابطه‌های خانوادگی نزدیک و صمیمی بازتولید کنید. بنت همچنین اشاره می‌کنه: “اگه مادر شما عصبانی یا خیلی انتقادگر بود، ممکنه شما هم این‌طوری با کسایی که بهشون نزدیکید رفتار کنید یا بذارید اونا باهاتون اینطوری رفتار کنن.”

نقش آسیب‌های ناشناخته و درمانش

شناخت و ترمیم زخم مادر به این معنیه که یاد بگیریم رفتارای مادرتون چه تأثیری روتون داشته. طبق نظر کارشناسا، رفتار مادرتونم ناشی از زخم‌های خودشه. مادر شما خودش زخم مادر داشته که بهش منتقل شده و این چرخه ادامه داره. زویزلک می‌گه: “زخم مادر، زخم وابستگیه که توسط بچه‌ای تحمل می‌شه که مادری داره با آسیب‌های حل‌نشده‌ی خودش.” این یه چرخه‌ی بی‌پایان از آسیب دیدنه که از یه نسل به نسل دیگه منتقل می‌شه.

چطوری می‌شه از زخم مادر خوب شد؟

بنت تأکید می‌کنه: “ترمیم از زخم مادر امکان‌پذیره.” اما، این خوب شدن چه شکلیه؟ “یعنی باید به پویایی‌های دوران کودکی توجه کرد و اونارو بررسی کرد.” این شامل تشخیص کمبودها تو دوران بچگی و پیدا کردن راهی برای جبرانشون برای خودتونه.

• درمان: بعد از اینکه از زخم مادر و چرخه‌ی آسیب‌هایی که ایجادش کرده آگاه شدین، مرحله‌ی بعدی روان‌درمانی هست که رو خوب شدن از آسیب‌های روحی تمرکز داره.
• خودمراقبتی: خودمراقبتی و مهربون بودن با خود، از چیزای کلیدی تو کار کردن روی از بین بردن زخم مادره.
• ایجاد رابطه‌ی سالم مادر-فرزندی: بعضی وقتا بهتر کردن رابطه با مادرتون اگه هنوز زنده باشه، لازمه و شامل حرف زدن‌های صادقانه درباره‌ی احساساتتون تو دوران رشد و تأثیرش روتون می‌شه.

جمع‌بندی

شما تنها کسی نیستید که زخم مادر دارید. مشکلات پدر؟ مشکلات مادر؟ زخم‌های مادر؟ همه‌ی اینا فقط انواع مختلفی از آسیبایی هستن که از رابطه‌های دشوارمون با مراقبانمون نشأت می‌گیرن. ولی نکته‌ی اصلی اینه که دیگه لازم نیست این زخم رو با خودتون داشته باشید. می‌تونید شروع کنید به ترمیمش و بذارید این زخم خوب بشه.

آیا این به‌معنی داشتن یه رابطه‌ی کامل و ترمیم‌شده با مادرتونه؟ شاید. شاید نه. به هر حال، شما برای ترمیم زخم‌هاتون نیازی به مادرتون ندارید چون خودتون هستید. هر چیزی که تو دوران بچگی کم داشتید—عشق، مراقبت، پذیرش، امنیت؟ می‌تونید اینارو به خودتون بدید و تو رابطه‌های بزرگسالیتون ازشون مراقبت کنید. الان شما تو رأس زندگیتونید—نه مادرتون، نه پدرتون، هیچ‌کس. فقط خودتون.