شادی یه انتخابه؟ کی هست که باید تصمیم بگیره؟ حقیقتو بشنو!

شادی: یه انتخابه یا واقعیتِ زندگی؟

اگه به‌ازای هر بار که جمله‌ی “شادی یه انتخابه” رو شنیده بودم، یه سکه‌ی پنج‌سنتی (نیکل) داشتم، الآن یه زنِ حسابی پولدار بودم. احتمالاً یکی از اطرافیانتون یه زمانی این حرفو بهتون زده و اگه این جمله باعث شده حس بدی نسبت به خودتون پیدا کنید، تنها نیستید.

درسته که ما می‌تونیم انتخاب کنیم چجوری به شرایط و موقعیت‌های زندگیمون واکنش نشون بدیم، اما کمتر پیش میاد که بتونیم خودِ اون شرایط رو انتخاب کنیم—و به همین ترتیب، شادی‌مون کاملاً به خودمون بستگی نداره.

پس کی شادی یه انتخابه و کی از دستمون خارجه؟ ادامه‌ی مطلب رو بخونید تا جواب این سوالو پیدا کنید.

اول از همه، چیارو می‌تونیم انتخاب کنیم؟

فرض کنید توی امتحان میان‌ترم نمره‌ی بدی می‌گیرید یا در کارتون یه نقد بد می‌شنوید. از یه طرف، می‌تونید تو خودتون برید و عوامل بیرونی رو مقصر بدونید؛ یا می‌تونید از این تجربه درس بگیرید و بفهمید برای بهتر شدن توی دفعات بعدی به چه کمکی نیاز دارید.

این یه موقعیته که دست‌کم می‌تونید انتخاب کنید که افسرده نباشید—که البته خیلی فرق داره با اینکه بخواهید شاد باشید. اما برای بیشتر آدما، حفظ یه دیدگاه مثبت نسبت به مشکلات یا سختی‌ها یه انتخابه و در واقع، یه مهارته که می‌تونید تمرینش کنید.

مفهوم “تاب‌آوری” به‌عنوان یه نشونه از سلامت روان خوب ثابت شده. تاب‌آوری یعنی توانایی ادامه دادن علی‌رغم شرایط سخت و واقعاً نشون داده که یه عامل محافظتی در برابر بروز بیماری‌های روانی تو آینده محسوب می‌شه.

تاب‌آوری همچنین یه ویژگیه که می‌تونید توسعه‌اش بدید و تقویتش کنید؛ پس به این ترتیب، می‌تونید انتخاب کنید که تاب‌آور باشید، که احتمالاً باعث افزایش شادی‌تون می‌شه.

شادی همچنین می‌تونه نمایان‌گر رابطه‌تون با خودتون باشه. وقتی یه کاری رو اشتباه انجام می‌دید، آیا روزها خودتونو سرزنش می‌کنید یا خودتونو می‌بخشید و می‌فهمید که همه‌ی آدما اشتباه می‌کنن؟ وقتی یه اتفاق بد براتون می‌افته، می‌گید “آه، چقدر بدبختم” و به دنیایی که آشکارا شما رو نفرین کرده لعنت می‌فرستید، یا خودتونو جمع‌وجور می‌کنید و سعی می‌کنید اوضاع رو بهتر کنید؟

اگه واقعاً کاری وجود داشته باشه که بتونید برای خودتون یا دیگران انجام بدید که شرایط‌تونو بهتر کنه، انتخاب اون کار احتمالاً به شادی‌تون کمک می‌کنه.

یاد گرفتن اینکه چطوری با خودتون با بخشش و درک برخورد کنید و بعد انتخاب کردن برای انجام این کار، می‌تونه توی مسیر به‌دست آوردن و حفظ شادی توی زندگیتون موثر باشه و معمولاً چیزیه که می‌تونید کنترلش کنید.

بنابراین، هرچند که عبارت “شادی یه انتخابه” جمله‌ی توخالی و کوته‌فکرانه‌ایه که نشون می‌ده شما نباید هیچ‌وقت احساس ناراحتی کنید، واقعاً درسته که شما می‌تونید توی زندگیتون انتخاب‌هایی انجام بدید که باعث شادی شما بشن.

شادی چیه، اصلاً؟

توضیح دادن اینکه “شادی” چیه، سخته، چون برای آدمای مختلف معنی‌های متفاوتی داره. آیا شادی یعنی نداشتن چیزایی برای شکایت؟ یعنی احساس خوب بودن توی همه‌ی یا بیشتر مواقع؟ معنی‌ش امنیت مالی داشتن، یه رابطه‌ی پایدار داشتن، یا دوستای زیاد داشتن میشه؟ جوابش همه‌ی ایناست. همه‌ی آدما یه تعریف مشترک از شادی ندارن.

و به همین ترتیب، نباید دیگرانو به‌خاطر داشتن یه تعریف متفاوت از شادی قضاوت کنیم، یا به‌خاطر اینکه وقتی فکر می‌کنیم باید شاد باشن، ناراحتن.

نباید چیز ظاهراً “غلطی” وجود داشته باشه تا کسی شاد نباشه؛ هیچ‌کس واقعاً نمی‌دونه دقیقاً چه شرایطی دیگران دارن تجربه‌ش می‌کنن که ممکنه روی شادی‌شون تاثیر بذاره. این یعنی حتی اگه شرایط از بیرون مطلوب به نظر بیاد، همیشه دلیلای زیادی هست که ممکنه اوضاع اون‌جوری که به نظر می‌رسه نباشه. ما کی هستیم که تصمیم بگیریم کی باید شادم بود و کی نه، به‌خصوص وقتی که تو کفش کسی نیستیم؟

همچنین، چیزایی که شما رو شاد می‌کنه لزوماً چیزایی نیستن که یه آدم دیگه رو خوشحال می‌کنه. شاید برای شما، ثبات مالی کلید شادی‌تون باشه، اما برای یه نفر دیگه، داشتن یه شبکه‌ی حمایتی از دوستا مهم‌تر از پولدار بودنه. هر دو دیدگاه معتبر هستن! اما به این ترتیب، تعریف “شادی” بین آدما متفاوته.

سازگاری لذت: چرا شما شادتر نیستید

وقتی شادی یه انتخاب نیست

موقعیت‌ها و شرایط زیادی وجود داره که توشون “انتخاب کردن برای شاد بودن” واقع‌بینانه یا ممکن نیست.

افسردگی بالینی

من تقریباً دو دهه با نوعی افسردگی بالینی زندگی کردم و می‌تونم شخصاً شهادت بدم که وقتی افسرده هستید، نمی‌تونید “انتخاب” کنید که شاد باشید. افسردگی با عواملی مثل خلق‌وخوی پایین یا غمگینی مداوم، از دست دادن علاقه یا لذت بردن از چیزایی که قبلاً ازشون لذت می‌بردید و ناامیدی مشخص می‌شه؛ تو موارد شدید، ممکنه احساس خودکشی هم داشته باشید. من همه‌ی این احساساتو تجربه کردم و با اطمینان می‌گم که وقتی تو بحران افسردگی هستم، شادی نه تنها یه انتخاب نیست، بلکه حتی یه گزینه هم نیست.

برای کسی که افسرده‌ست، گفتن “شادی یه انتخابه” کاملاً علائم واقعی و چالش‌برانگیز اونا رو نادیده می‌گیره. واقعاً فکر می‌کنیم که فردی با افسردگی “انتخاب” کرده که چنین حسی داشته باشه؟ اینکه اگه “انتخاب” شاد بودن رو داشت، فعالانه ازش دوری می‌کرد؟ نه. هیچ‌کس نمی‌خواد افسرده باشه.

اگه کسی رو می‌شناسید که دچار افسردگیه، لطفاً هیچ‌وقت نگید “شادی یه انتخابه.” براشون، این‌طور نیست. براشون، شادی یه هدف دست‌نیافتنیه، حداقل تا زمانی که دوره‌ی افسردگی‌شون فروکش کنه. هیچ‌کس نمی‌تونه از افسردگی با اراده‌ی خودش بیرون بیاد.

اوضاع اقتصادی پایین

خیلی سخته که شاد باشید، وقتی نمی‌دونید وعده‌ی غذایی بعدیتون از کجا می‌آد یا آیا می‌تونید اجاره‌تون رو این ماه پرداخت کنید یا نه. و اگهچه حفظ یه دیدگاه مثبت در برابر سختی‌ها حتماً ممکنه، قرار دادن اون تو چارچوب “شادی یه انتخابه” به شدت سختی‌هایی رو که آدما با مشکلات مالی حاد مواجه‌ان کم می‌کنه.

با قرار دادن “انتخاب” تو مرکز این مسائل، ما این شرایط رو دوتایی می‌سازیم: یا شما شادید یا شاد نیستید. و زندگی این‌قدر ساده نیست. در واقع، “شادی” یه طیفه، نه یه نقطه‌ی واحد—اما عبارت “شادی یه انتخابه” اینو در نظر نمی‌گیره. در عوض، این عبارت “شادی” رو به یه مقصد قطعی تبدیل می‌کنه که به‌راحتی قابل‌دسترسه—در حالی که واقعاً این‌طور نیست.

گفتن “شادی یه انتخابه” به کسی که از دستمزد به دستمزد زندگی می‌کنه، که گرسنه‌ست، یا که تو خیابون زندگی می‌کنه، به هیچ‌وجه بار سنگین و تنگ‌نظرانه‌ی “انتخاب” شادی رو نمی‌بینه. من فکر می‌کنم خیلی از آدما، وقتی با شخصی که تو فقر شدید زندگی می‌کنه و ادعا می‌کنه که واقعاً “شاد”ه، مواجه می‌شن، ممکنه به سلامت عقل اون فرد شک کنن. این به‌خاطر اینه که ما می‌تونیم تفاوت بین “تاب‌آوری” و “شادی” رو تشخیص بدیم—تفاوت بین بهترین بودن از یه موقعیت بد و تجربه‌ی واقعی شادی.

و هرچند، احتمالاً ممکنه تو شرایط دشوار هم به‌طور واقعی شاد باشید، گفتن “شادی یه انتخابه” به کسی که در حال رنج بردنه، بی‌احساس و بی‌رحمانه‌ست.

بیماری مزمن

من مطمئن نیستم که آیا یکی از ما به یه بیمار سرطانی بگه که باید شاد باشه. و بیشتر آدما از اینکه بشنون شخصی که داره با سرطان یا یه بیماری تهدیدکننده‌ی زندگی می‌جنگه، خودش رو “شاد” توصیف می‌کنه، شگفت‌زده می‌شن. پس چرا باید بهشون بگیم “شادی یه انتخابه؟”

این دوباره تفاوت بین تاب‌آوری و شادی رو نشون می‌ده. تاب‌آوری در برابر تشخیص نگران‌کننده ثابت شده که نتایج سلامت رو بهبود می‌بخشه؛ با این حال، حفظ خوش‌بینی، دیدن چالش‌ها به‌عنوان فرصتی برای رشد و تمرکز بر نقاط قوت شخصیتی‌تون—همه‌ی اینا ویژگی‌های تاب‌آورین—معادل “شادی” نیست.

عبارت “شادی یه انتخابه” فرض می‌کنه که باید انتخاب کرد که شاد باشیم. اما اگه “شادی” انتظار معقولی با توجه به شرایط نباشه—مثل کسی که داره با یه بیماری مرگبار می‌جنگه—این جمله به‌عنوان یه گزینه چندان منطقی نیست. بنابراین به‌جای گفتن “شادی یه انتخابه” به کسی که با بیماری مزمن زندگی می‌کنه، بهتره یادآوری کنید که چقدر قوین و چقدر براتون اهمیت دارن؛ این بهشون کمک می‌کنه تا روی نقاط مثبت تمرکز کنن بدون اینکه انتظار غیرواقعی از “شادی” داشته باشن.

تبعیض و نژادپرستی

آدمایی که متعلق به جوامع BIPOC یا LGBTQIA+ هستن با مشکلاتی مواجه‌ان که آدمای تو اکثریت باهاشون مواجه نیستن؛ به‌ویژه، خطر بیشتر برای داشتن اوضاع اقتصادی پایین‌تر و تبعیض، و خطر بیشتری برای بیماری‌های روانی. گفتن به کسی تو یکی از این جوامع که “شادی یه انتخابه” همه‌ی این عوامل و نابرابری‌های قابل‌اندازه‌گیری رو نادیده می‌گیره.

در حالی که البته ممکنه به‌عنوان یه عضو جامعه‌ای حاشیه‌ای شاد باشید—گفتن اینکه نمی‌تونید شاد باشید ابلهانه‌ست—گفتن “شادی یه انتخابه” وقتی کسی از یه تجربه‌ی تبعیض یا نژادپرستی حرف می‌زنه، خود یه دلیل کوتاه‌نگر و تبعیض‌آمیزه.

این مسئولیت رو به فردی که مورد تبعیض قرار گرفته منتقل می‌کنه، نه به فرد یا افرادی که تبعیض رو انجام دادن—به‌نوعی می‌گه، “شما باید به گونه‌ای دیگه واکنش نشون می‌دادید”، نه اینکه “اونا نباید چنین کاری با شما می‌کردن.” پس اگه کسی از یه تجربه‌ی تبعیض برای شما صحبت می‌کنه، به‌جای اینکه بگید “شادی یه انتخابه”، بهتره که سعی کنید اونچه رو که اونا پشت سر گذاشتن درک کنید و بهشون حمایت نشون بدید (مثل: “این واقعاً وحشتناک به نظر می‌رسه”، “متاسفم که این براتون رخ داده”، “شما لیاقت اینو نداشتید”، “این رفتار کاملاً غیرقابل‌قبوله”). احساس حمایت بعد از چنین وقایعی می‌تونه به تاب‌آوری بیشتر تو آینده منجر بشه.

نتیجه‌ی نهایی

اگهچه اغلب تو قدرت ماست که دیدگاه‌هامون رو درباره‌ی چیزایی که برامون اتفاق می‌افته—و چه خوب و چه بد—تطبیق بدیم، عبارت “شادی یه انتخابه” یه جمله‌ی بی‌معنی و کوتاه‌نگره که کمتر پیش میاد شرایط وسیع‌تری رو در نظر بگیره.

و اگهچه تقریباً هر کسی ممکنه تو بعضی از نقاط زندگی‌ش شادی رو تجربه کنه، گفتن به کسی که این انتخاب فقط و فقط در دست اونه، بازتاب دقیقی از دنیای دشوار و پیچیده‌ای که اکثر ما توش زندگی می‌کنیم، نیست.

“`