همین الان بفهم حس ناامنی چیه و چطور زندگیتو خراب می‌کنه!

حس بی‌امنیتی چیه؟

حس ناامنی، یعنی حس اینکه انگار توانایی کافی نداری یا ارزشی نداری. این حس‌های بد، ممکنه باعث بشن نسبت به خودت شک کنی. ناامنی‌ها می‌تونن تو جنبه‌های مختلفی از زندگی مثل رابطه‌ها، کار، تصویرت از بدنت یا توانایی‌هات تو جمع، خودشون رو نشون بدن. دکتر سابرینا رومانوف، که روانشناس بالینی و استاد دانشگاه یشیوا هست، می‌گه این حس‌ها می‌تونن روی کیفیت زندگیت تأثیر بذارن.

چطور ناامنی روی ما اثر می‌ذاره؟

انجمن روان‌شناسی آمریکا می‌گه، حس ناامنی می‌تونه باعث بشه به سختی به بقیه اعتماد کنی، رابطه‌های سالم داشته باشی، به توانایی‌هات مطمئن باشی و به هدف‌هات برسی. اگه همیشه حس ترس، نگرانی یا شک داری، این که تو پوست خودت راحت باشی، می‌تونه یه چالش بزرگ باشه.

حس ناامنی خیلی سخته، چون ممکنه باعث شه به خودت شک کنی و دائم ارزش خودت رو زیر سوال ببری.
— سابرینا رومانوف، روانشناس بالینی

تو این مقاله، به این می‌پردازیم که چرا ممکنه آدم‌ها حس ناامنی داشته باشن و یه سری راه‌حل هم بررسی می‌کنیم که چطوری می‌شه اعتماد به نفس رو زیاد کرد و از حس ناامنی کم کرد.

ویژگی‌های آدمای ناامن

دکتر رومانوف می‌گه، آدمای ناامن با آدمای مطمئن به این شکل فرق دارن:

آدمای ناامن:

احساس می‌کنن نمی‌تونن کاری انجام بدن
به ارزش خودشون شک دارن
به خودشون اعتماد ندارن
از رابطه‌هاشون مطمئن نیستن و شک می‌کنن
از این می‌ترسن که بقیه ترکشون کنن
تو جمع احساس می‌کنن که جاشون نیست
فقط به ایرادهای خودشون فکر می‌کنن
از انتقاد، زود ناراحت می‌شن
وقتی یه مشکلی پیش میاد، به خودشون اعتماد ندارن
دوست ندارن ریسک کنن، چه تو زندگی شخصی و چه تو کار

آدمای مطمئن:

به خودشون مطمئن هستن
حس خوبی نسبت به خودشون دارن
به حس ششمشون اعتماد دارن
تو رابطه‌هاشون احساس امنیت می‌کنن
نیاز ندارن که بقیه تاییدشون کنن
تو جمع راحتن
خودشون و بدنشون رو قبول دارن
به بازخورد سازنده اهمیت می‌دن و ازش استقبال می‌کنن
وقتی با چالش روبرو می‌شن، به توانایی‌هاشون ایمان دارن
از رسیدن به خواسته‌هاشون نمی‌ترسن

چرا آدم‌ها حس ناامنی دارن؟

دکتر رومانوف به چند تا دلیل برای حس ناامنی اشاره می‌کنه:

تجربه‌های بد تو بچگی: اتفاقای تلخ تو بچگی مثل آزار دیدن، بی‌توجهی یا سوءاستفاده از طرف بزرگترا، می‌تونه حس بی‌ارزشی ایجاد کنه.
رابطه‌های بد: بودن توی رابطه‌هایی که باهات خوب رفتار نمی‌کنن، می‌تونه باعث بشه به سختی به بقیه اعتماد کنی.
شکست‌های بزرگ: تجربه‌های تلخی مثل طلاق یا از دست دادن کار، می‌تونه روی اعتماد به نفس اثر بذاره.
تمرکز روی چیزای بیرونی: این که یاد بگیریم ارزشمون به چیزای بیرونی مثل جایزه و مقام بستگی داره، می‌تونه باعث بشه به سختی احساس ارزشمند بودن بکنیم.
عوامل اجتماعی و فرهنگی: جامعه معمولاً یه سری معیارهای غیرواقعی برای زیبایی تعریف می‌کنه که باعث مقایسه منفی و حس ناامنی می‌شه.

اثرات ناامنی

مشکل تو رابطه‌ها

ناامنی می‌تونه باعث بشه تو رابطه‌هات شک کنی و حس کنی بقیه نمی‌خوان باهات باشن یا ممکنه ترکت کنن. این ترس‌ها می‌تونن بدتر بشن و باعث بشن یه کارایی بکنی که بقیه رو ازت دور کنه و در نتیجه، رابطه‌های اجتماعیت و عاطفیت خراب می‌شه.

مشکل تو کار

ناامنی می‌تونه باعث بشه تو تصمیم‌گیری‌هات شک کنی و از ریسک کردن تو کارت فرار کنی. این موضوع می‌تونه جلوی اینو بگیره که فرصت‌هایی رو که می‌خوای دنبال کنی.

مشکلات روحی

تحقیقات نشون داده که اگه آدم ناامنی باشی، ممکنه مشکلات روحی مختلفی مثل استرس، اضطراب و افسردگی داشته باشی.

چطور کمتر ناامن باشیم؟

دکتر رومانوف چند تا راهکار برای این که اعتماد به نفسمون بیشتر بشه و کمتر احساس ناامنی کنیم، پیشنهاد می‌ده:

شناختن چیزایی که ناراحتمون می‌کنن: به موقعیت‌هایی که باعث می‌شن حس ناامنی کنی، خوب دقت کن و واکنش‌هات رو یادداشت کن.
به فکرهایی که تو ذهنته و باعث شک می‌شن، جواب بده: به اون صدایی که تو وجودت شک و تردید ایجاد می‌کنه، جواب بده. مثلاً به جای این که بگی “من نمی‌تونم برقصم”، به خودت بگو “من می‌خوام برقصم چون ازش لذت می‌برم.”
تمرکز روی نقاط قوت: به جای این که فقط به نقاط ضعفت فکر کنی، به توانایی‌ها و نقاط قوتت فکر کن.
تقویت اعتماد به نفس: به روزهایی فکر کن که توش احساس خوبی نسبت به خودت داشتی و اون حس رو دوباره تو ذهنت مجسم کن.
با ناراحتی کنار اومدن: سعی نکن از موقعیت‌هایی که ناراحتت می‌کنن، دوری کنی. باهاشون روبرو شو.
اگه نیاز شد، مشاوره بگیر: اگه حس ناامنی‌ات به رابطه‌ها، زندگی شخصی یا کارت آسیب می‌زنه، ممکنه مشاوره روان‌شناسی برات مفید باشه.

خلاصه

حس ناامنی می‌تونه خیلی بد باشه. باعث می‌شه به خودت، توانایی‌هات، رابطه‌هات و هدف‌هات شک کنی. این حس‌ها ممکنه جلو پیشرفتت رو بگیرن و باعث بشن یه کارایی کنی که واقعاً نمی‌خوای. پس، کار کردن روی ناامنی‌ها خیلی مهمه تا بتونی اونجوری که دوست داری زندگی کنی.