از دست رفتن ساعت خواب بدن: علائم، درمان و راهکارهای مقابله با اختلال N24SWD

اختلال خواب نامنظم ۲۴ ساعته

اختلال خواب نامنظم ۲۴ ساعته، یه جور به هم ریختگی تو ساعت زیستی خواب به حساب میاد. این ساعت، یه چرخهٔ خواب ۲۴ ساعته است که بدن ما ازش پیروی می‌کنه. آدمایی که این اختلال رو دارن، معمولاً ریتم خوابشون یا کوتاه‌تر از ۲۴ ساعته یا طولانی‌تر.

البته، مواردی که چرخهٔ خواب کمتر از ۲۴ ساعت باشه، خیلی کم پیش میاد. افراد شاید بفهمن که چرخهٔ خوابشون، هر روز کم‌کم یه یا دو ساعت جابه‌جا می‌شه. این روند اگه چند هفته ادامه پیدا کنه، می‌تونه ساعت زیستی فرد رو کلاً از مدار ۲۴ ساعتهٔ عادی خارج کنه.

در حالی که بیشتر مردم، تقریباً هر روز یه موقع مشخص می‌خوابن، کسی که این اختلال رو داره، می‌بینه که زمان خوابش مرتب داره دیر و دیرتر می‌شه. زندگی با این اختلال، گذر زمان می‌تونه دردسرهای سلامتی زیادی داشته باشه. آدمایی که این مشکل رو دارن، تو پایبندی به برنامه‌های منظم هم به مشکل برمی‌خورن که این خودش رو کار، مدرسه و تعهدات اجتماعی‌شون تأثیر می‌ذاره.

اختلال ساعت زیستی خواب چیه؟

این اختلال، می‌تونه از یه نفر به نفر دیگه فرق داشته باشه و علائمش هم ممکنه از نظر شدت متفاوت باشه. اختلال خواب نامنظم ۲۴ ساعته، کم‌کم پیشرفت می‌کنه و شدت علائمش هم همینه. یعنی علائم این اختلال، تو مراحل اول کمتر جدی هستن. شایع‌ترین علائم این اختلال شامل موارد زیر می‌شن:

بی‌خوابی
خواب‌آلودگی تو طول روز
خستگی
افسردگی
هر شب دیرتر خوابیدن
هر صبح دیرتر بیدار شدن

آدمایی که N24SWD دارن، شاید همیشه این علائم رو تجربه نکنن. بعضی وقتا، الگوهای خواب دیرکردشون ممکنه آخرش با چرخهٔ روز و شب هماهنگ بشه و به فرد اجازه بده یه شب راحت بخوابه و صبح‌ها سرحال و فعال باشه.

ولی اگه این اختلال درمان نشه، چرخهٔ خواب همین‌طور جابه‌جا می‌شه تا دوباره از مدار ۲۴ ساعتهٔ معمولی خارج بشه.

تشخیص

اختلال خواب نامنظم ۲۴ ساعته، بیشتر روی کسایی اثر می‌ذاره که نابینا هستن. به همین خاطر، این اختلال معمولاً تو افراد بینا اشتباه تشخیص داده می‌شه. علائمش هم شبیه چند تا اختلال خواب دیگه است. برای تشخیص قطعی، دکترتون یه شرح حال دقیق از علائم شما می‌گیره و همین‌طور به سوابق خانوادگی و پزشکی‌تون هم توجه می‌کنه.

از طرفی، N24SWD لزوماً یه اختلال ژنتیکی نیست. بعضی تحقیقات به عوامل ژنتیکی اشاره دارن که تو ایجادش نقش دارن. اگه سابقهٔ مصرف مواد مخدر یا الکل دارین، مهمه که این موضوع رو هم به دکترتون بگین.

شاید ازتون بخوان که یه دفترچهٔ خواب داشته باشین و زمانای خواب و بیداری‌تون رو برای چند هفته توش یادداشت کنین. اگه دکترتون شک کنه که یه مشکل پزشکی دیگه هم ممکنه عامل علائمتون باشه، آزمایشای بیشتری مثل آزمایش خون یا سی‌تی‌اسکن درخواست می‌کنه.

اکتی‌گرافی برای اندازه‌گیری چرخه‌های خواب و بیداری استفاده می‌شه. این روش، برای تشخیص بعضی از اختلالات خوابه و شامل پوشیدن یه دستگاه شبیه ساعت تو یه دورهٔ یکی دو هفته‌ای می‌شه. این دستگاه، دوره‌های غیرفعال و فعال خواب رو ثبت می‌کنه و می‌تونه به دکتر کمک کنه که الگوی اختلال خواب رو پیدا کنه.

علل

دقیقاً معلوم نیست چی باعث می‌شه که N24WD ایجاد بشه. دانشمندا، تو طول سال‌ها، نظریه‌های منطقی‌ای ارائه دادن. چیزی که واضحه، اینه که نور و این‌که ما چطوری نور رو درک می‌کنیم، نقش مهمی تو به وجود اومدن این اختلال داره.

صبح‌ها، بدن شما متوجه می‌شه که روشنه و شما رو بیدار می‌کنه و ساعت خواب و بیداری بدن شما رو تا زمان خواب بعدی تنظیم می‌کنه. به همین خاطره که شما تو یه اتاق کاملاً تاریک، بیشتر می‌خوابین، حتی اگه روز باشه.

نابینایی

این شایع‌ترین علت که در موردش تحقیق شده، برای N24SWD هست. آدمایی که نابینا هستن، توانایی درک نور رو ندارن و به همین خاطر، نمی‌تونن سیگنال‌های نوری‌ای که به تنظیم ساعت زیستی بدن کمک می‌کنن رو تشخیص بدن.

بعضی از تحقیقات تخمین می‌زنن که حدود ۵۵٪ تا ۷۰٪ از افراد نابینا، احتمال داره N24SWD داشته باشن. ولی همهٔ افراد نابینا در معرض خطر این نیستن که این اختلال رو بگیرن و بعضیاشون توانایی درک نور رو حفظ کردن.

حساسیت به نور

N24SWD بیشتر تو آدمایی پیش میاد که نابینان. ولی تو بعضی موارد، ممکنه تو افراد بینا هم اتفاق بیفته. یکیش اینه که افراد بینا ممکنه نسبت به نور، حساسیت زیاد یا کم داشته باشن که ممکنه روی ساعت زیستی‌شون تأثیر بذاره.

درمان

تحقیقات هنوزم دارن ادامه پیدا می‌کنن تا یه درمان قطعی برای اختلال خواب نامنظم ۲۴ ساعته پیدا بشه. برای بعضی از افراد، این یه مشکل دائمیه که باید مرتب مدیریت بشه. هتالیوز (تاسیملتون)، تنها داروییه که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان این اختلال تأیید شده.

هدف از درمان، برگردوندن چرخهٔ خواب و بیداری منظم بدنتونه. درمان با نور قوی، یه گزینهٔ دیگه است که ممکنه برای کسایی که این اختلال رو دارن و توانایی درک نور رو دارن، در نظر گرفته بشه. ولی این گزینهٔ درمانی، فقط برای افراد بینا یا برای افراد نابینایی که می‌تونن نور رو درک کنن، مؤثره.

مقابله با اختلال خواب نامنظم ۲۴ ساعته

حفظ زمانای منظم خواب و بیداری، برای کسی که این اختلال رو داره، سخته. ناتوانی تو درک نور، به عنوان یه عامل مهم تو ایجاد N24SWD شناسایی شده. ولی راه‌های دیگه‌ای هم هستن که به بدن شما کمک کنن ساعت زیستی‌ش رو دوباره تنظیم کنه. چند تا نکته هم هستن که می‌تونن تو این زمینه کمکتون کنن، که شامل اینا می‌شن:

برنامهٔ خواب دقیقی داشته باشین: این شامل این می‌شه که تو ساعتای مشخصی از روز بخوابین و بیدار بشین. می‌تونین با تنظیم یه زنگ تو صبح برای بیدار شدن و حذف مزاحمت‌ها وقتی می‌خواین بخوابین، به این هدف برسین.
یه روتین خواب شبانه بسازین: رو به راه‌کردن یه روتین خواب آروم‌بخش، می‌تونه بهتون کمک کنه شب‌ها راحت خوابتون ببره. این می‌تونه شامل پخش کردن مداوم یه صدای سفید یا مطمئن شدن از این باشه که تو اتاق خوابتون نور چشمک‌زن نباشه.
از غذاهای زیاد قبل از خواب، پرهیز کنین: خوردن یه غذای بزرگ درست قبل از خواب، می‌تونه خوابتون رو به هم بزنه. به جاش، اگه گرسنه‌تون شد، یه میان‌وعدهٔ کوچیک انتخاب کنین.
از محرک‌ها قبل از خواب خودداری کنین: الکل، نیکوتین و کافئین، همشون محرک هستن که بدن شما رو بیدار نگه می‌دارن و می‌تونن شما رو ساعت‌ها بیدار نگه دارن. بهتره چند ساعت قبل از خواب از مصرف هر چیزی که محرکه، خودداری کنین.

حرف آخر با شما

N24SWD می‌تونه یه مشکل مختل‌کننده باشه که عملکرد روزانه‌تون رو به هم می‌ریزه و تو خونه، مدرسه یا سر کار، براتون مشکل ایجاد کنه. اگه شک دارین که خودتون یا یکی از عزیزاتون این اختلال رو دارین، باید با یه متخصص پزشکی در این مورد صحبت کنین.