مدل دیاتز-استرس؛ درک چگونگی تعامل ژنتیک و محیط در اختلالات روانی

علل اختلالات روانی: یک نگاه کلی

اگر به دنبال یک پاسخ ساده برای اینکه چه چیزی باعث اختلالات روانی می‌شود هستید، باید بگوییم که هیچ پاسخ واحدی وجود ندارد. واقعیت این است که اختلالات روانی دلایل زیادی دارند. با این حال، کارشناسان بر این باورند که معمولاً ترکیبی از ژنتیک و استرس به بروز این اختلالات کمک می‌کند.

مدل دیاتز-استرس

مدل دیاتز-استرس نظریه‌ای است که پیشنهاد می‌کند اختلالات روانی و شرایط پزشکی ناشی از ترکیبی از یک پیش‌زمینه ذاتی و تجربه استرس فرد است. این مدل همچنین به عنوان مدل آسیب‌پذیری-استرس شناخته می‌شود و چارچوبی برای درک چگونگی تعامل آسیب‌پذیری‌های موجود و استرس‌های محیطی برای تأثیرگذاری بر شرایط روانی فراهم می‌کند.

اگرچه این موضوع کمی گیج‌کننده به نظر می‌رسد، اما مدل دیاتز-استرس به این معنی است که آسیب‌پذیری‌های ژنتیکی و استرس‌های محیطی به‌گونه‌ای با هم تعامل می‌کنند که گاهی اوقات منجر به مشکلات روانی می‌شود. این مدل توضیح می‌دهد که چرا برخی افراد با وجود داشتن سابقه خانوادگی اختلالات خاص، دچار اختلالات روانی نمی‌شوند. همچنین توضیح می‌دهد که چرا استرس طولانی‌مدت معمولاً به اضطراب، افسردگی و سایر اختلالات کمک می‌کند. هرچند نمی‌توانیم واقعاً آسیب‌پذیری‌های ژنتیکی خود را تغییر دهیم، اما می‌توانیم اقداماتی برای محدود کردن و مدیریت استرس خود انجام دهیم. طبق مدل دیاتز-استرس، انجام این کار می‌تواند نقش بزرگی در حفاظت از سلامت روان شما ایفا کند.

درک دیاتز و استرس

در حالی که این اصطلاح به نظر پیچیده و دشوار می‌آید، پدیده‌ای که توضیح می‌دهد نسبتاً آسان است.

دیاتز به معنای پیش‌زمینه یا آسیب‌پذیری در برابر توسعه یک اختلال روانی است. این می‌تواند ناشی از عوامل ژنتیکی، تجربیات اولیه زندگی یا سایر آسیب‌پذیری‌های بیولوژیکی باشد. استرس به عوامل محیطی اشاره دارد که بروز بیماری روانی را تحریک می‌کند یا شرایط موجود را تشدید می‌کند. این عوامل می‌توانند شامل رویدادهای مهم زندگی، تروما و استرس‌های روزمره باشند.

تاریخچه مدل دیاتز-استرس

این مدل ریشه‌های خود را به دهه ۱۹۵۰ می‌رساند، اگرچه ریشه‌های این نظریه به زمان‌های بسیار قبل‌تر برمی‌گردد. پل میهل، در دهه ۱۹۶۰، از این رویکرد برای توضیح ریشه‌های اسکیزوفرنی استفاده کرد. از آن زمان، این مدل برای درک توسعه افسردگی نیز به کار رفته است.

تصویری از فردی در حال مدیتیشن بر لبه یک صخره که در حال تماشا به دره‌ای سرسبز با نور طلایی صبحگاهی است. — مدیتیشن در طبیعت، آرامش و آرامش ذهنی را به ارمغان می‌آورد.

طبق تحقیقات انجام شده با استفاده از این دیدگاه، افرادی که پیش‌زمینه‌ای برای افسردگی دارند، در مواجهه با استرس احتمال بیشتری دارند که به این اختلال دچار شوند. این نظریه سپس گسترش یافت تا شامل سایر اختلالات روانی، از جمله اضطراب و اختلالات خوردن شود.

خلاصه

مدل دیاتز-استرس یکی از نظریه‌های پذیرفته‌شده برای توضیح علت‌شناسی اختلالات روانی است.

چگونگی عملکرد مدل دیاتز-استرس

همه افراد به دلیل ژن‌ها، ناهنجاری‌های ژنتیکی یا تعامل پیچیده‌ای از ژن‌های مختلف، آسیب‌پذیری‌هایی دارند. اما وجود این پیش‌زمینه‌ها به این معنا نیست که فرد حتماً به یک اختلال خاص دچار خواهد شد.

در بسیاری از موارد، یک اختلال تنها زمانی بروز می‌کند که فشارهای مرتبط با استرس، دیاتز نهفته را تحریک کند. این مواجهه با استرس می‌تواند آغاز اختلال روانی را تحریک کند یا علائم موجود را تشدید کند.

با این حال، مهم است به یاد داشته باشیم که نه همه افرادی که پیش‌زمینه‌ای دارند، به اختلال روانی دچار می‌شوند و نه همه کسانی که استرس را تجربه می‌کنند، به بیماری روانی مبتلا خواهند شد. مدل دیاتز-استرس یکی از راه‌ها برای توضیح این است که چرا برخی افراد بیشتر از دیگران در برابر بیماری‌های روانی آسیب‌پذیر هستند. همچنین توضیح می‌دهد که چرا برخی افراد ممکن است پس از مواجهه با رویدادهای استرس‌زا دچار اختلال روانی شوند در حالی که دیگران اینگونه نمی‌شوند.

وراثت‌پذیری بیماری‌های روانی از حدود ۴۰٪ برای افسردگی تا حدود ۸۰٪ برای اسکیزوفرنی متغیر است. با این حال، مهم است به یاد داشته باشیم که در اکثر موارد، هیچ ژن واحدی مسئول بروز یک اختلال روانی نیست. در عوض، معمولاً نتیجه تعامل بسیاری از ژن‌ها یا سایر عوامل بیولوژیکی با متغیرهای محیطی است که خطر کلی را تعیین می‌کند.

انواع شرایط مرتبط با دیاتز و استرس

مدل دیاتز-استرس در بروز بسیاری از اختلالات روانی مختلف نقش دارد. این شامل برخی از رایج‌ترین اختلالات روانی در ایالات متحده، مانند اضطراب و افسردگی است. برخی از انواع مختلف اختلالات روانی شامل:

تصویری از مدل دیاتز-استرس که تعامل بین آسیب‌پذیری و استرس را نشان می‌دهد. — مدل دیاتز-استرس: یک چارچوب برای درک ارتباط بین آسیب‌پذیری و استرس.

اختلالات اضطرابی: در حالی که علل دقیق اختلالات اضطرابی ناشناخته است، آسیب‌پذیری‌های ژنتیکی و مواجهه با رویدادهای استرس‌زا می‌تواند نقش بزرگی ایفا کند. تحقیقات نشان می‌دهد که اختلالات اضطرابی تمایل به ارثی بودن دارند. داشتن یک پیش‌زمینه ارثی به این معنی است که تجربیات تروما احتمالاً اضطراب را تحریک می‌کند. ژنتیک همچنین می‌تواند بر نحوه مدیریت استرس افراد تأثیر بگذارد.
افسردگی: ترکیبی از عوامل به بروز افسردگی کمک می‌کند، از جمله ژنتیک، سابقه خانوادگی افسردگی و مواجهه با رویدادهای استرس‌زا. این نظریه پیشنهاد می‌کند که افراد با آسیب‌پذیری‌های ژنتیکی بیشتر احتمال دارد در مواجهه با استرس طولانی‌مدت افسرده شوند.
اسکیزوفرنی: کارشناسان بر این باورند که اسکیزوفرنی ناشی از ترکیبی از ژنتیک و رویدادهای استرس‌زا است. به عنوان مثال، حدود ۲۵٪ از افرادی که مبتلا به سندرم حذف ۲۲q11.2 (یا سندرم دی‌ژورج) هستند، دچار اسکیزوفرنی می‌شوند که نشان‌دهنده یک مؤلفه ژنتیکی قابل توجه است.
اختلالات خوردن: عوامل ژنتیکی، محیطی و روانی-اجتماعی به توسعه اختلالات خوردن کمک می‌کنند. برای بسیاری از افراد، رویدادهای استرس‌زا که احساس از دست دادن کنترل را ایجاد می‌کنند، می‌توانند منجر به رفتارهای شدید برای کنترل وزن و مصرف غذا شوند.

کاربردهای مدل دیاتز-استرس

مدل دیاتز-استرس برای بهبود تحقیقات، تشخیص و درمان اختلالات روانی استفاده شده است. برخی از کاربردهای این مدل شامل:

درک علل بیماری‌های روانی: در حالی که سایر مدل‌های بیماری روانی عمدتاً بر طبیعت یا پرورش تمرکز دارند، مدل دیاتز-استرس پیشنهاد می‌کند که اختلالات روانی بهتر است به عنوان نتیجه تأثیرات بیولوژیکی و محیطی درک شوند.
کاهش استرس که به اختلالات روانی کمک می‌کند: به دلیل تأکید بر نقش استرس در بروز بیماری‌های روانی، این مدل استفاده از استراتژی‌های کاهش استرس را برای کمک به محدود کردن خطر بیماری تشویق می‌کند. در حالی که عوامل ژنتیکی و سایر عوامل بیولوژیکی قابل کنترل نیستند، استرس یک عامل خطر قابل تغییر است که افراد می‌توانند از طریق تغییرات سبک زندگی به آن بپردازند.
بررسی تعاملات تأثیرات بیولوژیکی و محیطی: مدل دیاتز-استرس همچنین در درک تعامل پیچیده عوامل بیولوژیکی و محیطی در توسعه اختلالات روانی مفید است. این می‌تواند به راهنمایی تحقیقات برای شناسایی علل بیماری‌های روانی کمک کند و در نهایت منجر به توسعه درمان‌های مؤثرتر شود.
درک تأثیر ژنتیک و محیط: این مدل کمک می‌کند تا توضیح دهد چرا برخی افراد پس از رویدادهای استرس‌زا بیشتر احتمال دارد به اختلالات روانی دچار شوند و چرا دیگران اینگونه نیستند.

تأثیر مدل دیاتز-استرس

مدل دیاتز-استرس بر نحوه تحقیق محققان در مورد شرایط روانی تأثیر گذاشته است. این مدل کمک کرده است تا تمرکز تحقیقات از مباحث طبیعت در برابر پرورش به درک دقیق‌تری از چگونگی تأثیر عوامل بیولوژیکی و محیطی بر بیماری‌های روانی منتقل شود.

مدل دیاتز-استرس همچنین به تغییر نحوه درمان اختلالات روانی کمک کرده است. این مدل پیشنهاد می‌کند که درمان باید استرس را کاهش دهد و به حد امکان به دیاتز نهفته پرداخته شود. این منجر به استفاده از درمان‌های جدیدی شده است، مانند کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی که می‌تواند این خطرات را کاهش دهد.

خلاصه

مدل دیاتز-استرس نظریه‌ای پذیرفته‌شده است که تأثیرات مهمی بر تحقیقات و درمان دارد. این مدل پیشنهاد می‌کند که یک اختلال روانی زمانی توسعه می‌یابد که فرد دارای آسیب‌پذیری یا پیش‌زمینه‌ای باشد که با مواجهه با رویدادهای استرس‌زا ترکیب شود. این مواجهه می‌تواند آغاز اختلال روانی را تحریک کند یا علائم موجود را تشدید کند. مدل دیاتز-استرس به بهبود درک ما از اختلالات روانی کمک کرده و منجر به توسعه درمان‌های مؤثرتر شده است.

چگونه استرس خود را مدیریت کنیم

اجتناب از تمام منابع استرس واقع‌بینانه نیست (بیایید صادق باشیم، زندگی گاهی استرس‌زا است). با این حال، محدود کردن استرس و توسعه مهارت‌های قوی مدیریت استرس ممکن است به کاهش خطرات سلامتی شما کمک کند. برخی از اقداماتی که می‌توانید انجام دهید عبارتند از:

تصویری از افرادی که در حال انجام فعالیت‌های سالم برای مدیریت استرس هستند. — مدیریت استرس می‌تواند تأثیرات مثبت بزرگی بر سلامت روان داشته باشد.

شناسایی منابع استرس: منبع استرس شما کجاست؟ چه چیزی در این وضعیت شما را تحت فشار قرار می‌دهد؟
بررسی راه‌هایی برای اجتناب یا کاهش استرس: آیا می‌توانید استرس را از بین ببرید؟ آیا کارهایی وجود دارد که بتوانید برای محدود کردن مواجهه با استرس انجام دهید؟
توسعه مکانیزم‌های مقابله سالم: مهارت‌های مقابله سالم می‌توانند شامل خودمراقبتی، آرامش و تکنیک‌های حل مسئله باشند.
استفاده از استراتژی‌های آرامش: سعی کنید از تکنیک‌های کاهش استرس مانند تنفس عمیق، آرامش عضلانی تدریجی و مدیتیشن هدایت‌شده استفاده کنید.
ورزش منظم: تحقیقات نشان داده‌اند که فعالیت بدنی منظم می‌تواند به کاهش استرس کمک کند.
نوشتن در یک دفترچه قدردانی: مداخلات قدردانی به شما کمک می‌کند تا بر روی چیزهای خوب در زندگی‌تان تمرکز کنید که می‌تواند توانایی شما در مقابله با استرس را بهبود بخشد.

ایجاد تغییرات در سبک زندگی و توسعه مکانیزم‌های مقابله سالم می‌تواند به کاهش استرس و حفاظت از سلامت روان شما کمک کند.

عوامل حفاظتی

استرس و عوامل ژنتیکی به طور مشترک بر آسیب‌پذیری شما تأثیر می‌گذارند، اما همچنین عوامل حفاظتی وجود دارند که می‌توانند برخی از اثرات استرس را خنثی کنند. چند مورد از این عوامل حفاظتی مفید که تعامل دیاتز و استرس را کاهش می‌دهند شامل پیوندهای امن، روابط مثبت، مهارت‌های مدیریت استرس و شایستگی عاطفی هستند.

برخی از ویژگی‌ها و خصوصیات نیز می‌توانند افراد را در برابر استرس مقاوم‌تر کنند. به عنوان مثال، پنج ویژگی بزرگ شخصیتی از جمله برون‌گرایی و وظیفه‌شناسی با افزایش تاب‌آوری مرتبط بوده‌اند.