متنفرسازی در روانشناسی؛ رازهای اثربخشی و موارد استفاده آن

درمان تنفر: روشی برای تغییر رفتار

درمان تنفر نوعی از درمان‌های رفتاری است که در آن رفتارهای ناخواسته با احساس ناراحتی و عدم راحتی همراه می‌شود. به عنوان مثال، فردی که در حال گذراندن درمان تنفر برای ترک سیگار است، ممکن است هر بار که تصویر یک سیگار را می‌بیند، شوک الکتریکی دریافت کند. هدف از این فرآیند شرطی‌سازی این است که فرد احساسات ناخوشایند یا ناراحت‌کننده را با محرک مرتبط کند.

طبیعتاً انسان‌ها تمایل دارند از درد دوری کنند و به دنبال لذت باشند. زمانی که یک رفتار مرکز پاداش در مغز را فعال می‌کند، افراد احساس لذت می‌کنند و احتمال تکرار آن رفتار در آینده بیشتر می‌شود، حتی اگر آن رفتار سالم یا سازگار نباشد. درمان تنفر با قطع این سیستم پاداش و لذت کار می‌کند. به جای تجربه احساسات مثبت، درمان تنفر یک تجربه منفی به موقعیت اضافه می‌کند. هدف این است که افراد کمتر به رفتارهای مشکل‌ساز روی آورند.

در یک نگاه

درمان تنفر با ایجاد ارتباطی بین یک رفتار و یک تجربه منفی، مانند طعم ناخوشایند یا حس دردناک، کار می‌کند. این ایده پشت داروهایی است که می‌توانند به افرادی که با مشکلات الکلی مواجه‌اند، کمک کنند تا از نوشیدن خودداری کنند. با این حال، درمان تنفر در هر موقعیتی مؤثر نیست، مانند زمانی که فرد سعی دارد سیگار را ترک کند یا وزن کم کند. همچنین در برخی موارد می‌تواند خطرناک یا مضر باشد.

چگونه درمان تنفر کار می‌کند؟

در طول درمان تنفر، ممکن است از مراجع خواسته شود که به رفتار مورد نظر خود فکر کند یا در آن شرکت کند در حالی که همزمان در معرض چیزی ناخوشایند، مانند طعم بد، بوی نامطبوع یا حتی شوک‌های الکتریکی ملایم قرار می‌گیرد. هنگامی که احساسات ناخوشایند با رفتار مرتبط می‌شود، امید این است که رفتارها یا اقدام‌های ناخواسته شروع به کاهش یا توقف کامل کنند. مدت زمان لازم برای مؤثر بودن درمان تنفر بسته به رفتار و وضعیت متفاوت است. تحقیقات نشان می‌دهد که ممکن است پس از حدود چهار جلسه درمان، نتایج اولیه مشاهده شود.

انواع درمان تنفر

انواع مختلفی از درمان تنفر وجود دارد که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر است:

• درمان تنفر مبتنی بر دارو: برخی داروها به عنوان محرک‌های تنفر در درمان اعتیدادها استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، آنتابوس (دی‌سولفیرام) دارویی است که در صورت نوشیدن الکل پس از مصرف آن، باعث حالت تهوع و استفراغ می‌شود.
• درمان تنفر حسی: این روش به احساسات ناخوشایند، مانند طعم یا بوی ناخوشایند، به عنوان تجربه تنفر وابسته است.
• درمان تنفر الکتریکی: این روش شامل اعمال شوک‌های الکتریکی دردناک به عنوان محرک تنفر است. این نوع درمان تنفر به عنوان یک روش بحث‌برانگیز در نظر گرفته می‌شود و به ندرت استفاده می‌شود.

کاربردهای درمان تنفر

درمان تنفر می‌تواند برای درمان تعدادی از رفتارهای مشکل‌ساز از جمله موارد زیر استفاده شود:

• عادت‌های بد
• اعتیادها
• الکلیسم
• سیگار کشیدن
• قمار
• مسائل خشونت یا خشم

درمان تنفر بیشتر برای درمان اعتیاد به مواد مخدر و الکل استفاده می‌شود. یک شکل ظریف از این تکنیک معمولاً به عنوان یک استراتژی خودیاری برای مسائل رفتاری جزئی به کار می‌رود. در چنین مواردی، افراد ممکن است یک کش الاستیک به دور مچ خود ببندند. هر زمان که رفتار ناخواسته یا تمایل به انجام آن رفتار نمایان شود، فرد کش را می‌زند تا یک بازدارنده کمی دردناک ایجاد کند.

چقدر درمان تنفر مؤثر است؟

موفقیت کلی درمان تنفر به چندین عامل بستگی دارد، از جمله:

• روش‌های درمان و شرایط تنفرآور که استفاده می‌شود.
• اینکه آیا مراجع پس از پایان درمان به تمرين پیشگیری از عود ادامه می‌دهد یا خیر.

در برخی موارد، مراجع ممکن است پس از خروج از درمان و عدم مواجهه با بازدارنده به الگوهای رفتاری قبلی خود بازگردد. به طور کلی، درمان تنفر در حالی که تحت نظر یک درمانگر است، معمولاً موفقیت‌آمیز است، اما نرخ عود بالاست.

بازگشت به الگوهای رفتاری قبلی پس از درمان

زمانی که فرد به دنیای واقعی باز می‌گردد و در معرض محرک‌ها قرار می‌گیرد، بدون اینکه حس ناخوشایندی وجود داشته باشد، احتمال اینکه به الگوهای رفتاری قبلی خود بازگردد، بسیار زیاد است. درمان با تنفر در درمان مشکلات مصرف الکل موفقیت‌هایی را نشان داده است. در یک مطالعه، حدود 60 درصد از شرکت‌کنندگان یک سال پس از درمان، همچنان sober بودند. نتایج برای سایر مشکلات بهداشتی، از جمله چاقی و سیگار کشیدن، کمتر امیدوارکننده بوده است. تلاش‌ها برای ایجاد ارتباطات منفی در میان سیگاری‌ها ناموفق بوده و به همین دلیل، متخصصان در زمینه ترک سیگار عمدتاً این رویکرد را کنار گذاشته‌اند. این روش همچنین در درمان چاقی و سایر رفتارهای سبک زندگی نیز بی‌اثر بوده است.

نقاط ضعف و انتقادات درمان با تنفر

یکی از انتقادات اصلی به درمان با تنفر این است که شواهد علمی محکمی برای اثربخشی آن وجود ندارد. این روش ممکن است در برخی موارد مفید باشد، اما در موارد دیگر به نظر می‌رسد که عمدتاً بی‌اثر است. مسائل اخلاقی مربوط به استفاده از تنبیه‌ها در درمان نیز نگرانی‌های قابل توجهی را به همراه دارد. پزشکان دریافته‌اند که در برخی موارد، درمان با تنفر می‌تواند اضطرابی را افزایش دهد که در واقع با فرایند درمان تداخل دارد. در موارد دیگر، برخی بیماران نیز در طول درمان احساس خشم و خصومت کرده‌اند.

آسیب‌ها و خطرات درمان با تنفر

در برخی موارد، آسیب‌های جدی و حتی مرگ و میر در طول درمان با تنفر رخ داده است. این روش همچنین به طور نادرست برای ایجاد آسیب‌های فراوان به افراد LGBTQIA+ مورد استفاده قرار گرفته است. درمان تبدیلی نوعی از درمان با تنفر است که به دنبال تغییر گرایش جنسی و رفتارهای افراد از طریق تنبیه‌ها و محرک‌های ناخوشایند است. این عمل آسیب‌زا و غیر اخلاقی است و به طور مستقیم با آسیب‌های ماندگار به افرادی که تحت این درمان قرار می‌گیرند، از جمله افزایش خطرات اضطراب، افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه و خودکشی مرتبط است. انجمن روانشناسی آمریکا (APA) به شدت با این تلاش‌ها برای تغییر گرایش جنسی و هویت جنسیتی مخالف است. این عمل در 20 ایالت آمریکا برای افراد زیر 18 سال ممنوع است و تحقیقات نشان داده‌اند که هیچ شواهد علمی وجود ندارد که نشان دهد تلاش‌ها برای تغییر گرایش جنسی فرد مؤثر است.

اگر شما افکار خودکشی دارید، برای حمایت و کمک از یک مشاور آموزش‌دیده با خط ملی پیشگیری از خودکشی به شماره 988 تماس بگیرید. اگر شما یا یکی از عزیزانتان در خطر فوری هستید، با شماره 911 تماس بگیرید. برای دسترسی به منابع بیشتر در زمینه سلامت روان، به پایگاه داده خط ملی ما مراجعه کنید.

استفاده از درمان با تنفر برای “درمان” همجنس‌گرایی در سال 1994 توسط انجمن روانشناسی آمریکا خطرناک اعلام شد. در سال 2006، کدهای اخلاقی توسط هر دو انجمن APA و انجمن روانپزشکی آمریکا ایجاد شد. امروزه، استفاده از درمان با تنفر به منظور تغییر گرایش جنسی به عنوان نقض رفتار حرفه‌ای در نظر گرفته می‌شود.

نکاتی که قبل از امتحان درمان با تنفر باید در نظر بگیرید

اگر شما در نظر دارید از درمان با تنفر برای درمان یک رفتار مشکل‌ساز مانند مصرف الکل یا سایر مسائل استفاده کنید، نکات مهمی وجود دارد که باید قبل از آن در نظر بگیرید. اول و مهم‌تر از همه، پیدا کردن یک درمانگر که در این زمینه آموزش دیده و با تجربه باشد، بسیار مهم است. به عنوان مثال، اگر شما در حال درمان مشکل مصرف الکل هستید، باید با یک متخصص سلامت روان که در درمان اعتیاد تخصص دارد، همکاری کنید. همچنین ضروری است که از سایر گزینه‌های تغییر رفتار که می‌توانند مفید باشند، آگاه باشید. برخی از گزینه‌هایی که ممکن است در نظر بگیرید شامل:

• درمان شناختی-رفتاری (CBT): به افراد کمک می‌کند تا الگوهای فکری منفی که به رفتارهای مشکل‌ساز منجر می‌شود را شناسایی و تغییر دهند.
• درمان مواجهه: به تدریج افراد را در معرض موقعیت‌ها یا محرک‌هایی قرار می‌دهد که علائم را تحریک می‌کنند و منجر به اجتناب می‌شوند، که می‌تواند به کاهش رفتارهای اجتنابی کمک کند.
• داروها: برخی داروها می‌توانند به درمان رفتارهای مرتبط با شرایط سلامت روان مانند اضطراب، افسردگی و سوء مصرف مواد کمک کنند.
• گروه‌های حمایتی: افرادی که با اعتیاد یا سایر رفتارهای مشکل‌ساز دست و پنجه نرم می‌کنند، می‌توانند از پیوستن به گروه‌های حمایتی بهره‌مند شوند، جایی که می‌توانند تشویق و منابع لازم را پیدا کنند.

ما بیش از 100 سرویس و اپلیکیشن درمانی را امتحان کردیم—و این 8 مورد بهترین‌ها برای CBT آنلاین هستند

هم‌اکنون کمک بگیرید! ما بهترین برنامه‌های درمان آنلاین از جمله Talkspace، BetterHelp و ReGain را امتحان کرده، آزمایش کرده و نظرات بی‌طرفانه‌ای نوشته‌ایم. بیابید کدام گزینه برای شما بهترین است.