کبد چرب حاد بارداری: علائم، خطرها و نجات مادر و نوزاد

نگاهی به کبد چرب حاد در دوران بارداری

کبد چرب حاد بارداری چیست؟

کبد چرب حاد بارداری (AFLP) یک عارضه نادر اما جدیه که می‌تونه منجر به نارسایی کبد و مشکلات خطرناک دیگه بشه. این اتفاق زمانی می‌افته که در طول بارداری، چربی زیادی توی کبدتون جمع می‌شه. این وضعیت یه اورژانس پزشکیه و نیاز به زایمان فوری داره.

کبد چرب حاد بارداری چقدر شایعه؟

AFLP خیلی کم پیش میاد و تقریباً تو هر سال حدود ۱ تا ۲۰ بارداری از هر ۱۰۰۰۰ بارداری رو تحت تأثیر قرار میده.

علائم و علل

علائم کبد چرب حاد بارداری چه جوریه؟

AFLP معمولاً توی سه ماهه سوم بارداری شروع می‌شه — میانگین زمانی که تشخیص داده می‌شه هفته ۳۶ بارداریه. البته، ممکنه این مشکل تا زمان زایمان یا حتی زودتر هم پیش بیاد.

شایع‌ترین علائم AFLP شامل ایناست:

• حالت تهوع و استفراغ
• درد شکم (بیشتر توی سمت راست بالا)
• خستگی
• احساس ناخوشی کلی
• کم شدن اشتها
• تشنگی زیاد
• زردی (زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها)
• حالت گیجی یا عدم تمرکز

علائم AFLP شبیه علائم بیماری‌های دیگه هم هست. اگه توی بارداریتون هر علامتی داشتید، حتماً با پزشکتون صحبت کنید. AFLP یک اورژانس پزشکیه و باید سریع درمان بشه.

علت کبد چرب حاد بارداری چیه؟

محقق‌ها هنوز مطمئن نیستن دقیقاً چه چیزی باعث کبد چرب حاد بارداری می‌شه. کبد شما مسئول تجزیه اسیدهای چربه. تو AFLP، چربی زیادی توی کبد جمع می‌شه که به خاطر مشکل توی نحوه تجزیه چربی‌هاست. این چربی کبد شما رو مسدود می‌کنه و کارش رو مختل می‌کنه. اگه درمان نشه، این وضعیت می‌تونه خطرناک باشه.

تحقیقات نشون می‌ده که AFLP ممکنه ژنتیکی باشه. کمبود آنزیمی به اسم طول زنجیره ۳-هیدروکسی‌آسیل-کوآ دهیدروژناز (LCHAD) ممکنه باعث AFLP بشه.

کمبود LCHAD یه بیماری نادر اتوزوم مغلوبه. یعنی اینکه هر دو والد باید این ژن رو داشته باشن تا به جنین منتقل بشه. اگه LCHAD وجود داشته باشه، جنین نمی‌تونه اسیدهای چرب رو پردازش کنه. اسیدهای چرب از طریق جفت به خون مادر منتقل می‌شن و این می‌تونه باعث تجمع چربی توی کبد بشه.

عوامل خطر کبد چرب حاد در بارداری چیه؟

AFLP ممکنه ژنتیکی باشه، یعنی از پدر و مادرتون به ارث می‌برید. عوامل خطر دیگه می‌تونن شامل این موارد باشن:

• این اولین باریه که باردار شدید.
• دوقلو یا چندقلو باردار هستید.
• جنینتون پسره.
• دیابت دارید.
• کلستاز داخل کبدی بارداری دارید.
• پره‌اکلامپسی دارید.
• چاق هستید.

پزشک شما نمی‌تونه پیش‌بینی کنه که آیا دچار کبد چرب حاد در بارداری می‌شید یا نه، حتی اگه همه عوامل خطر هم داشته باشید. علاوه بر این، این وضعیت قابل پیشگیری هم نیست.

عوارض کبد چرب حاد بارداری چیه؟

کبد چرب حاد بارداری می‌تونه خیلی خطرناک باشه. هم شما و هم جنینتون در معرض خطر عوارض زیادی هستید. بعضی از این عوارض عبارتند از:

• نارسایی کبد
• نارسایی کلیه
• نارسایی ریه
• عفونت
• خونریزی

تشخیص و آزمایش‌ها

چطوری کبد چرب حاد بارداری رو تشخیص می‌دن؟

تشخیص زودرس و درمان سریع خیلی مهمه، چون AFLP می‌تونه باعث نارسایی اعضای بدن بشه. دقیق‌ترین روش برای تشخیص، بیوپسی کبد هست، که شامل بررسی بافت کبد شما زیر میکروسکوپ توسط پزشک میشه. اما، این روش همیشه توی بارداری بی‌خطر نیست. معمولاً، پزشک می‌تونه AFLP رو بر اساس علائم و سابقه سلامتی شما تشخیص بده.

پزشکتون آزمایش خون هم براتون تجویز می‌کنه تا AFLP رو بررسی کنه. نتایج آزمایش عملکرد کبد شما ممکنه نشون بده که مشکلی هست و پزشک رو به فکر AFLP بندازه. این آزمایش‌ها معمولاً نشون‌دهنده این موارد هستن:

• سطح بالای آنزیم‌های کبدی (افزایش آنزیم‌های کبدی)
• مشکلاتی تو لخته شدن خون
• افزایش آمونیاک، اسید اوریک و پروتئین توی خون
• مقادیر پایین قند خون
• نشانه‌های آسیب کلیوی

برای تشخیص، پزشک ممکنه سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن هم درخواست کنه تا بتونه کبد شما رو دقیق‌تر ببینه.

مدیریت و درمان

چطوری کبد چرب حاد بارداری رو درمان می‌کنن؟

پزشکتون به شما توصیه می‌کنه که هرچه سریع‌تر زایمان کنید تا از عوارض خطرناک جلوگیری بشه. بعد از اینکه پزشک جنین و جفت رو خارج کرد، کبد شما می‌تونه به مرور بهبود پیدا کنه.

پیشگیری

چه کارهایی می‌تونم انجام بدم تا خطر کبد چرب حاد بارداری رو کم کنم؟

کبد چرب حاد بارداری (AFLP) یه بیماری نادره و هیچ راهی برای پیشگیری یا پیش‌بینی اون وجود نداره.

چشم‌انداز/پیش‌آگهی

اگه کبد چرب حاد بارداری داشته باشم، باید منتظر چی باشم؟

AFLP نیاز به زایمان فوری داره. معمولاً عملکرد کبد شما حدود ۱۰ روز بعد از زایمان به حالت عادی برمی‌گرده. ممکنه لازم باشه تا زمانی که نتایج آزمایش‌های کبدیتون نرمال بشه، توی بیمارستان تحت مراقبت پزشک بمونید. مشخص نیست که آیا دوباره AFLP می‌گیرید یا نه. پزشکتون ممکنه آزمایش‌های ژنتیکی رو پیشنهاد کنه تا ببینه آیا اختلالات اسید چرب تو ایجاد AFLP نقش داشتن یا نه. همچنین ممکنه پزشکتون بهتون پیشنهاد بده که یه متخصص مراقبت از مادر و جنین، بارداری‌های بعدیتون رو زیر نظر داشته باشه.

سرنوشت جنین چی می‌شه؟

به طور کلی، هرچی بیماری شدیدتر باشه، تاثیرات بیشتری روی جنین داره. بعضی از بچه‌ها در معرض خطر هیپوگلیسمی غیرکتونیک هستن، که یه بیماریه که جلوی پردازش اسیدهای آمینه رو می‌گیره. بعضی دیگه ممکن است دچار کاردیومیوپاتی گشاد شده یا نوروپاتی بشن. خطر برای جنین معمولاً کمتر از خطر برای مادر بارداره.

زندگی با AFLP

کی باید به پزشک مراجعه کنم؟

خیلی مهمه که سابقه پزشکی کاملی رو با پزشکتون در میون بذارید و اگه علائمی توی دوران بارداری داشتید بهش بگید. صادق و شفاف بودن با پزشک بهترین راه برای دریافت مراقبت‌های لازمه.

اگه توی بارداریتون هر کدوم از علائم زیر رو احساس کردید، حتماً به پزشکتون اطلاع بدید:

• درد شکم یا لگن که خوب نمی‌شه.
• خستگی شدید یا احساس ناخوشی.
• حالت تهوع و استفراغ.
• سردردهایی که خوب نمی‌شن.

چه سوالاتی باید از پزشک بپرسم؟

اگه پزشکتون AFLP رو تشخیص داد، طبیعیه که سوالات زیادی داشته باشید. ممکنه بخواید بپرسید:

• آیا باید همین الان زایمان کنم؟
• آیا جون من در خطره؟ آیا جون بچه‌م در خطره؟
• آیا AFLP خوب می‌شه؟
• چه درمان‌هایی نیاز دارم؟
• آیا این مشکل تو بارداری‌های بعدی هم پیش میاد؟
• می‌دونید چرا این اتفاق افتاد؟

سوالات متداول

کبد چرب حاد بارداری چه فرقی با سندرم هلپ (HELLP) داره؟

سندرم همولیز، افزایش آنزیم‌های کبدی و کاهش تعداد پلاکت‌ها (HELLP) یه بیماری توی بارداریه که شبیه AFLP هست. تفاوت اصلی بین این دو بیماری تو تغییرات نتایج آزمایش خون در گذر زمان دیده می‌شه. AFLP معمولاً باعث مشکلات لخته‌سازی و تغییرات توی سطح پلاکت‌ها میشه، در حالی که سندرم HELLP معمولاً باعث کاهش تدریجی تعداد پلاکت‌ها میشه. علاوه بر این، افرادی که AFLP دارن، بیشتر در معرض موارد زیر هستن:

• اختلالات شدید توی آزمایش‌های عملکرد کبد
• شواهدی از اختلالات قند خون
• نشانه‌هایی از اختلال عملکرد کلیه
• بیلی‌روبین بالا توی آزمایش‌ها. بیلی‌روبین یه ماده زائد هست.
• اسیدوز (تجمع اسید توی خون)
• پروتئینوری
• تغییرات توی عملکرد مغز مثل ناتوانی در فکر کردن واضح یا گیجی.

آیا داشتن کبد چرب توی بارداری طبیعیه؟

بیماری کبد چرب یه بیماری شایع و قابل درمان توی افرادیه که باردار نیستن. بیشتر مردم مقدار کمی چربی توی کبدشون دارن. اما، کبد چرب می‌تونه به نارسایی کبد پیشرفت کنه. توی دوران بارداری، این بیماری خیلی خطرناکه، چون کبد سموم رو از بدن شما پاک می‌کنه. اگه کبد شما (یا کبد جنین) درست کار نکنه، مواد مضر می‌تونن به جریان خون شما آسیب بزنن.

AFLP یه بیماری نادر و جدیه که توی بارداری روی کبد تاثیر می‌ذاره. این بیماری قابل پیشگیری و قابل پیش‌بینی نیست. واسه همین، مهمه که درباره سابقه سلامتیتون و هر علائمی که توی بارداری دارید، با پزشکتون صحبت کنید. این صحبت‌ها می‌تونه به پزشک کمک کنه تا مشکلات احتمالی رو تشخیص بده و مراقبت‌های لازم رو بهتون ارائه بده.