اعتیاد چیست؟ رازهای پنهان وابستگی را کشف کنید!

اعتیاد: یک بیماری مزمن مغزی

اعتیاد یک وضعیت پیچیده و مزمن مغزی است که تحت تأثیر ژنتیک و محیط قرار دارد و با استفاده از مواد یا رفتارهای اجباری مشخص می‌شود که با وجود عواقب مضر ادامه می‌یابند. برای مدت طولانی، اعتیاد به معنای عادت غیرقابل کنترل به مصرف الکل یا سایر مواد مخدر بود. اما به تازگی، مفهوم اعتیاد گسترش یافته و شامل رفتارهایی مانند قمار، همچنین مواد و حتی فعالیت‌های عادی و ضروری مانند ورزش و غذا خوردن نیز شده است.

چرا اعتیاد یک بیماری مزمن مغزی است؟

انواع اعتیاد

در حالی که اعتیاد به مواد معمولاً واضح به نظر می‌رسد، اما در مورد اینکه کدام مواد واقعاً اعتیادآور هستند، برخی اختلاف نظرها وجود دارد. دستورالعمل‌های کنونی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، که ابزار تشخیصی برای تشخیص انواع مختلف شرایط بهداشت روان است، نشان می‌دهد که اکثر مواد روان‌گردان، از جمله داروها، پتانسیل اعتیادآوری دارند.

اعتیاد در مقابل اختلالات مصرف مواد

اصطلاح اعتیاد برای توصیف رفتارهای اجباری جستجوی مواد مخدر که با وجود عواقب منفی ادامه می‌یابند، استفاده می‌شود، اما مهم است بدانید که اعتیاد به عنوان یک تشخیص رسمی در DSM-5 در نظر گرفته نمی‌شود. به جای استفاده از اصطلاح “اعتیاد”، DSM-5 اختلالات مصرف مواد را طبقه‌بندی می‌کند. در حالی که معیارهای تشخیصی برای هر نوع متفاوت است، DSM-5 این اختلالات را به عنوان الگوی مشکل‌ساز استفاده از مواد مخدر توصیف می‌کند که منجر به اختلالات قابل توجه و ناراحتی می‌شود. این علائم می‌توانند شامل کنترل ناقص، اختلال اجتماعی، استفاده پرخطر و تحمل/ترک باشند. در حالی که این شرایط ممکن است به طور غیررسمی به عنوان اعتیاد نامیده شوند، پزشک شما به طور رسمی شما را با نوعی اختلال مصرف مواد یا یکی از دو اختلال اعتیاد رفتاری که به طور رسمی توسط انجمن روانپزشکی آمریکا (APA) شناسایی شده است، تشخیص خواهد داد.

اختلالات مصرف مواد

اختلالات مختلفی در DSM-5 وجود دارد:

• اختلالات مرتبط با الکل
• اختلالات مرتبط با کافئین
• اختلالات مرتبط با حشیش
• اختلالات مربوط به توهم‌زاها
• اختلالات مرتبط با مواد افیونی
• اختلالات مرتبط با آرام‌بخش‌ها، خواب‌آور‌ها یا ضد اضطراب‌ها
• اختلالات مرتبط با محرک‌ها
• اختلالات مرتبط با تنباکو

اعتیادهای رفتاری

DSM-5 همچنین دو نوع اعتیاد رفتاری را شناسایی می‌کند:

• اعتیاد به قمار
• اختلال بازی‌های اینترنتی

هنوز در مورد اینکه آیا بسیاری از اعتیادهای رفتاری “اعتیاد واقعی” هستند یا نه، بحث‌های زیادی وجود دارد. تحقیقات بیشتری برای روشن شدن این موضوع مورد نیاز است. در حالی که اعتیاد به خرید، اعتیاد به سکس و اعتیاد به ورزش معمولاً به عنوان اعتیادهای رفتاری ذکر می‌شوند، DSM-5 این موارد را به عنوان اختلالات متمایز به طور رسمی شناسایی نمی‌کند.

علائم اعتیاد

نشانه‌ها و علائم از یک نوع اعتیاد به نوع دیگر متفاوت است، اما برخی از علائم مشترک اعتیاد شامل موارد زیر است:

• ناتوانی در متوقف کردن
• تغییرات در خلق و خو، اشتها و خواب
• ادامه دادن با وجود عواقب منفی
• انکار
• درگیر شدن در رفتارهای پرخطر
• احساس مشغولیت با ماده یا رفتار
• مشکلات قانونی و مالی
• از دست دادن علاقه به چیزهایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌بردید
• قرار دادن ماده یا رفتار در اولویت نسبت به سایر جنبه‌های زندگی از جمله خانواده، کار و سایر مسئولیت‌ها
• پنهان‌کاری
• استفاده از مقادیر بیشتری از ماده
• مصرف بیشتر از آنچه که قصد داشتید
• علائم ترک

ویژگی‌های تعریف‌کننده اعتیاد

دو جنبه‌ای که همه اعتیادها در آن مشترک هستند:

• رفتار اعتیادآور نادرست است. این رفتار مشکلاتی برای فرد یا اطرافیان او ایجاد می‌کند. بنابراین به جای کمک به فرد برای مقابله با موقعیت‌ها یا غلبه بر مشکلات، تمایل دارد این توانایی‌ها را تضعیف کند.
• رفتار مداوم است. وقتی افراد معتاد می‌شوند، به ادامه رفتار اعتیادآور با وجود مشکلاتی که ایجاد می‌کند، ادامه می‌دهند. بنابراین یک آخر هفته خودخواهی گاه به گاه اعتیاد نیست، اگرچه ممکن است مشکلات مختلفی ایجاد کند. اعتیاد با درگیر شدن مکرر در رفتار مشخص می‌شود.

اعتیاد در مقابل وابستگی

مهم است که بین وابستگی و اعتیاد تمایز قائل شویم. وقتی افراد به یک ماده وابسته می‌شوند، به این معنی است که آن‌ها تحمل و علائم ترک را تجربه می‌کنند:

• تحمل به این معنی است که بدن به وجود ماده عادت کرده است، به طوری که برای تولید همان اثرات به مقدار بیشتری از ماده نیاز است.
• ترک زمانی رخ می‌دهد که افراد در صورت کاهش یا توقف ناگهانی مصرف ماده، علائم جسمی و روانی خاصی را تجربه می‌کنند.

یک فرد می‌تواند به یک دارو وابسته شود بدون اینکه معتاد باشد، اگرچه این دو معمولاً با هم اتفاق می‌افتند. اعتیاد زمانی رخ می‌دهد که افراد به طور اجباری به مصرف دارو ادامه دهند با وجود عواقب مضر.

نشانه‌ها و علائم اعتیاد

تشخیص اعتیاد

تشخیص اعتیاد معمولاً نیاز به شناسایی وجود یک مشکل و درخواست کمک دارد. مصرف مواد همیشه نشانه‌ای از اعتیاد نیست، اگرچه مصرف دارو خطرات بهداشتی و اجتماعی زیادی به همراه دارد، علاوه بر خطر اعتیاد. پس از اینکه فرد تصمیم گرفت که مشکل دارد و به کمک نیاز دارد، مرحله بعدی معاینه توسط یک متخصص بهداشت است. این شامل سوالاتی درباره رفتارها یا مصرف مواد، معاینه برای ارزیابی سلامت کلی و توسعه یک برنامه درمانی است که بهترین کارایی را برای اعتیاد خاص فرد داشته باشد. تشخیص دقیق که فرد دریافت می‌کند، بستگی به ماهیت اعتیاد او دارد.

موارد معمولاً سوء مصرف شده که می‌توانند منجر به اعتیاد شوند شامل:

• الکل
• کوکائین
• توهم‌زاها
• استنشاقی‌ها
• حشیش
• MDMA و سایر داروهای کلاب
• متامفتامین
• مواد افیونی
• داروهای تجویزی
• استروئیدها
• تنباکو/نیکوتین

از آنجا که برخی از مواد پتانسیل ایجاد علائم ترک خطرناک را دارند، مهم است که تشخیص مناسبی دریافت شود تا بهترین درمان ارائه گردد.

معیارهای DSM-5 برای اختلالات مصرف مواد

اگر فکر می‌کنید ممکن است اعتیاد داشته باشید

این طبیعی است که در مرحله‌ای به مصرف مواد یا رفتار اعتیادآور بپردازید بدون اینکه باور داشته باشید که معتاد هستید. این موضوع به قدری رایج است که نام خاصی دارد، مرحله پیش‌تفکر.

چگونه بر اعتیاد غلبه کنیم

اگر به این فکر کرده‌اید که ممکن است به اعتیاد دچار باشید، به احتمال زیاد به مرحله تأمل وارد شده‌اید. این زمان مناسبی است تا بیشتر درباره ماده یا رفتاری که در آن درگیر هستید، اطلاعات کسب کنید و به طور صادقانه بررسی کنید که آیا نشانه‌ها یا علائم اعتیاد را تجربه می‌کنید یا خیر. بسیاری از افراد سپس تصمیم به ایجاد تغییرات می‌گیرند. برای برخی، این کار آسان و قابل مدیریت است، اما برای بسیاری دیگر، ترک می‌تواند منجر به علائم ناخوشایند ترک شود، حتی در مورد رفتارها، و می‌تواند احساسات ناخوشایندی را که با رفتار اعتیادآور تسکین یا سرکوب شده‌اند، به وجود آورد. اگر این اتفاق بیفتد یا اگر مشروبات الکلی یا مواد مخدر مانند اپیوئیدها – چه غیرقانونی و چه تجویزی، داروهای تجویزی دیگر، محرک‌ها، کوکائین یا مت – مصرف کرده‌اید، باید فوراً به کمک پزشکی مراجعه کنید. ترک برخی از مواد و سپس بازگشت به مصرف می‌تواند خطر اوردوز، مشکلات سلامت روان یا دیگر عوارض پزشکی تهدیدکننده زندگی را افزایش دهد و باید تحت نظارت پزشکی انجام شود.

مراحل غلبه بر اعتیاد

مواد و رفتارها می‌توانند یک حالت فیزیکی و روانی ایجاد کنند. با گذشت زمان، افراد تحمل پیدا می‌کنند، به این معنی که برای دستیابی به همان اثرات اولیه به مقدار بیشتری از آن ماده نیاز دارند. برخی از عوامل که می‌توانند به اعتیاد کمک کنند، عبارتند از:

• مغز: اعتیاد باعث تغییرات در مدارهای پاداش مغز در طول زمان می‌شود.
• سابقه خانوادگی: اگر اعضای خانواده شما نیز به اعتیاد دچار هستند، احتمال بیشتری وجود دارد که شما نیز به اعتیاد مبتلا شوید.
• ژنتیک: تحقیقات نشان می‌دهد که ژنتیک احتمال توسعه اعتیاد را افزایش می‌دهد.
• محیط: قرارگیری در معرض مواد اعتیادآور، فشار اجتماعی، کمبود حمایت اجتماعی و مهارت‌های مقابله‌ای ضعیف نیز می‌تواند به توسعه اعتیاد کمک کند.
• فراوانی و مدت زمان استفاده: هرچه فردی بیشتر از یک ماده استفاده کند، احتمال اعتیاد به آن بیشتر می‌شود.

اعتیاد زمان می‌برد تا توسعه یابد. بعید است که یک فرد بعد از یک بار استفاده از یک ماده به اعتیاد دچار شود، هرچند ممکن است پس از یک بار استفاده از برخی مواد، با مشکلات سلامت روان یا حتی مرگ ناشی از اوردوز مواجه شود.

درمان

اعتیاد قابل درمان است، اما همه مسیرهای بهبودی یکسان نیستند. عود کردن‌ها غیرمعمول نیست، بنابراین این مسیر ممکن است زمان‌بر باشد. برخی از روش‌های درمانی رایج که ممکن است استفاده شوند، عبارتند از:

• روان‌درمانی: درمان شناختی-رفتاری (CBT) ممکن است برای رسیدگی به الگوهای فکری و رفتاری که به اعتیاد کمک می‌کنند، استفاده شود. سایر درمان‌ها شامل مدیریت شرایط، درمان خانوادگی و درمان گروهی هستند.
• داروها: این ممکن است شامل داروهایی برای کمک به درمان تمایل و علائم ترک و همچنین داروهای دیگر برای درمان اختلالات روانی زمینه‌ای مانند اضطراب یا افسردگی باشد. داروهایی که ممکن است تجویز شوند شامل متادون، بوپرنورفین، درمان‌های جایگزینی نیکوتین و نالتروکسان هستند.
• بستری شدن: در برخی موارد، افراد ممکن است نیاز به بستری شدن داشته باشند تا عوارض جدی احتمالی را در حین سم‌زدایی از یک ماده درمان کنند.
• گروه‌های حمایتی و خودیاری: گروه‌های حمایتی حضوری و آنلاین می‌توانند منبع خوبی برای آموزش و حمایت اجتماعی باشند در حالی که افراد روش‌های جدیدی برای مقابله در طول بهبودی یاد می‌گیرند.

اگرچه برخی از مکاتب فکری بر نیاز به پرهیز کامل تأکید دارند، بسیاری از افراد قادرند رفتارهای اعتیادآور مانند نوشیدن، خوردن، خرید و رابطه جنسی را کنترل کنند. رویکردی که برای شما بهترین است به عوامل زیادی بستگی دارد و بهتر است در همکاری با پزشک یا درمانگر خود تصمیم‌گیری شود.

مقابله با اعتیاد

علاوه بر دریافت درمان مناسب، کارهایی وجود دارد که می‌توانید انجام دهید تا مقابله با اعتیاد را آسان‌تر کرده و در بهبودی شما کمک کند:

• شناسایی نشانه‌ها: اغلب اعتیاد افراد به حدی در سبک زندگی‌شان ریشه‌دار می‌شود که هرگز یا به ندرت علائم ترک را احساس می‌کنند. یا ممکن است نشانه‌های ترک خود را به عنوان نشانه‌های پیری، کار زیاد یا فقط عدم علاقه به صبح‌ها نادیده بگیرند. افراد می‌توانند سال‌ها بدون اینکه متوجه وابستگی خود به اعتیاد شوند، زندگی کنند.
• آموزش درباره اعتیاد: به یاد داشته باشید که کمک همیشه در دسترس است. خودآموزی یک شروع خوب است. شما می‌توانید به طور قابل توجهی میزان آسیب به خود و اطرافیانتان را کاهش دهید و شاید یک روز آماده تغییر برای همیشه باشید.
• توسعه مهارت‌های مقابله‌ای: آسیب ناشی از اعتیاد، به ویژه زمانی که اعتیاد روش اصلی فرد برای مقابله با مشکلات دیگر است، به سختی قابل شناسایی است. گاهی اوقات مشکلات دیگر به طور مستقیم به اعتیاد مربوط می‌شوند، مانند مشکلات سلامتی، و گاهی به طور غیرمستقیم به اعتیاد مربوط هستند، مانند مشکلات رابطه. توسعه مهارت‌های جدید مقابله‌ای می‌تواند به شما کمک کند تا استرس‌های زندگی را بدون اتکا به مواد یا رفتارها مدیریت کنید.
• دریافت حمایت: حمایت اجتماعی از دوستان و خانواده مهم است. پیوستن به یک گروه حمایتی می‌تواند راهی عالی برای ارتباط با افرادی باشد که تجربیات مشترکی دارند.

اگر شما یا یکی از عزیزانتان با مصرف مواد یا اعتیاد دست و پنجه نرم می‌کنید، با خط ملی مشاوره اعتیاد و خدمات بهداشت روانی (SAMHSA) به شماره 1-800-662-4357 تماس بگیرید تا اطلاعاتی درباره حمایت و مراکز درمانی در منطقه خود دریافت کنید. برای منابع بیشتر در زمینه سلامت روان، به پایگاه داده خط ملی مشاوره ما مراجعه کنید.

این موضوع برای شما چه معنایی دارد

بسیاری از افراد از واژه اعتیاد می‌ترسند و آن را نشانه‌ای از شکست یا بی‌ارزشی می‌دانند. افرادی که به اعتیاد دچار هستند، معمولاً بار سنگینی از انگ اجتماعی را درباره رفتار خود تحمل می‌کنند که منجر به شرم و ترس از درخواست کمک می‌شود. جهان در حال تغییر است و ممکن است متوجه شوید که دریافت کمک برای اعتیاد شما بهترین کاری است که می‌توانید برای خود انجام دهید. در این میان، امیدواریم که خودآموزی به شما در سفر به سوی سلامت کمک کند.