پادزهر جدید: نجات کلیه‌ها بعد از شیمی‌درمانی

داروی تأیید شده FDA برای مقابله با سمیت کلیوی در بیماران تحت شیمی‌درمانی

مطالعه‌ای جدید از محققان Mass General Brigham نشان می‌دهد که داروی تأیید شده FDA به نام گلوکارپیداز می‌تواند به عنوان پادزهر سمیت کلیوی در بیمارانی که تحت درمان با داروی شیمی‌درمانی متوترکسات (MTX) قرار دارند، عمل کند. این محققان با استفاده از داده‌های ۲۸ مرکز بزرگ سرطان در ایالات متحده، ارتباط بین درمان با گلوکارپیداز، که به سرعت MTX را از خون پاک می‌کند، و نتایج بیماران مبتلا به آسیب حاد کلیوی ناشی از MTX را بررسی کردند. آن‌ها دریافتند که بیمارانی که گلوکارپیداز دریافت کرده‌اند، شانس بهبودی کلیوی به مراتب بیشتری نسبت به افرادی که این درمان را دریافت نکرده‌اند، دارند.

نتایج این تحقیق در نشریه Blood منتشر شده است. دکتر شروتی گوپتا، نویسنده اصلی این مقاله و پزشک همکار در بخش پزشکی کلیوی بیمارستان Brigham and Women’s (BWH)، که یکی از اعضای بنیان‌گذار سیستم بهداشتی Mass General Brigham است، گفت: “گلوکارپیداز منحصر به فرد است زیرا یکی از معدود پادزهرهای بالقوه موجود برای مقابله با نرخ بالای سمیت ناشی از شیمی‌درمانی است.” دکتر گوپتا همچنین مدیر بخش آنکونفروژی در BWH و موسسه سرطان دانا-فاربر است. او افزود: “اگرچه گلوکارپیداز در سال ۲۰۱۲ توسط FDA تأیید شده است، مطالعه ما اولین ارزیابی جامع از مزایای بالینی بالقوه آن را ارائه می‌دهد.”

متوترکسات به دلیل توانایی خود در نفوذ به مانع خون و مغز، یکی از متداول‌ترین داروهای شیمی‌درمانی است که در سراسر جهان برای درمان سرطان‌های مرتبط با سیستم عصبی مرکزی استفاده می‌شود. با این حال، دوزهای بالای MTX (که به عنوان دوزهای ≥ ۵۰۰ گرم بر متر مربع تعریف می‌شود) معمولاً باعث عوارض شدیدی مانند آسیب حاد کلیوی، سمیت کبدی و نوتروپنی (کاهش تعداد گلبول‌های سفید) می‌شوند. گلوکارپیداز MTX را در خون به متابولیت‌های غیرفعال تبدیل می‌کند و این فرآیند در عرض ۱۵ دقیقه پس از تجویز آن انجام می‌شود. با وجود اثرات بیوشیمیایی قوی آن، هیچ مطالعه‌ای بررسی نکرده است که آیا این اثرات به مزایای بالینی منجر می‌شود یا خیر. به دلیل این شکاف اطلاعاتی، استفاده از گلوکارپیداز به طور گسترده‌ای متغیر است.

این مطالعه که توسط شرکت BTG International Inc.، یک شرکت داروسازی SERB تأمین مالی شده است، به این شکاف دانش می‌پردازد. محققان از داده‌های دقیق چندین مرکز سرطان استفاده کردند تا شرایط یک آزمایش بالینی تصادفی را شبیه‌سازی کنند – روشی تحقیقاتی که به عنوان شبیه‌سازی آزمایش هدف شناخته می‌شود.

تحلیل نتایج آزمایش‌های بالینی بدون هزینه‌های گزاف

این روش می‌تواند نتایج یک آزمایش بالینی کامل را بدون هزینه‌ها، زمان‌بندی و تعصبات ذاتی در آزمایش‌های بالینی، به ویژه برای رویدادهای نسبتاً نادر در یک جمعیت خاص بیمار، تخمین بزند. دیوید ای. لیف، MD، نویسنده ارشد و مدیر تحقیقات بالینی و ترجمه‌ای در زمینه آسیب حاد کلیه در بخش پزشکی کلیوی بیمارستان BWH، گفت: “شبیه‌سازی آزمایش هدف، روشی مؤثر برای تحلیل داده‌های دنیای واقعی و استنتاج علّی از آن‌هاست، به‌ویژه زمانی که آزمایش‌های بالینی در دسترس نیستند و انجام آن‌ها غیرعملی به نظر می‌رسد.”

او ادامه داد: “ما با ده‌ها همکار خود در ۲۸ مرکز همکاری کردیم تا داده‌های دقیقی از سوابق پزشکی استخراج کنیم – که همه این‌ها از طریق بررسی دستی پرونده‌ها انجام شد – و این کار به ما این امکان را داد تا متغیرهای کلیدی را در مدل‌های خود در نظر بگیریم. این اقدام به ما اعتماد بالایی در یافته‌هایمان داد.”

نویسندگان داده‌های جمع‌آوری‌شده بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۲ را از ۷۰۸ بیمار مبتلا به آسیب کلیه ناشی از متوترکسات (MTX) ارزیابی کردند. در این میان، ۲۰۹ بیمار در چهار روز پس از قرار گرفتن در معرض MTX، گلوکارپیداز دریافت کردند و ۴۹۹ بیمار این دارو را دریافت نکردند. آن‌ها به مقایسه بهبودی کلیه برای این دو گروه در زمان ترخیص از بیمارستان بر اساس تغییرات در سطح سرمی کراتینین پرداختند.

محققان همچنین سرعت بهبودی کلیه و شیوع سایر عوارض جانبی مانند سمیت کبدی و نوتروپنی را بررسی کردند. تحلیل‌ها نشان داد که درمان با گلوکارپیداز با افزایش ۲.۷ برابری در شانس بهبودی کلیه نسبت به عدم استفاده از گلوکارپیداز همراه بوده است. بیمارانی که گلوکارپیداز دریافت کردند همچنین بهبودی سریع‌تری در کلیه داشتند و خطر نوتروپنی شدید یا سمیت کبدی کمتری نسبت به کسانی که این دارو را دریافت نکردند، داشتند.

نویسندگان امیدوارند که یافته‌های آن‌ها پزشکان را تشویق کند تا از گلوکارپیداز برای بیماران مبتلا به سمیت کلیوی ناشی از MTX استفاده کنند. لیف گفت: “تأیید FDA تنها اولین قدم است. اگر مردم از این دارو استفاده نکنند، بیماران از آن بهره‌مند نخواهند شد.” او افزود: “یافته‌های ما داده‌های مبتنی بر شواهدی را برای پزشکان فراهم می‌کند که از گلوکارپیداز حمایت می‌کند.”

نویسندگان: علاوه بر گوپتا و لیف، نویسندگان Mass General Brigham شامل سارا آ. کافنر، شوبانا کریشنامورتی، رافیا علی، اوسمان آ. ییلماز، سوفیا ال. ولز، جسیکا ال. اورتگا، اولیویا ال. گرین-لینگرن، جیان نی و مگان ای. سیز هستند.