درمان فوری خارش مقعدی: علت‌ها و راهکارها

مروری بر خارش مقعدی

خارش مقعدی چیست؟

خارش مقعدی (پروریتیس آنی) یک وضعیت پوستی است که موجب خارش در ناحیه مقعد می‌شود. این خارش ممکن است در شب یا بعد از اجابت مزاج بدتر گردد.

انواع خارش مقعدی

دو نوع اصلی خارش مقعدی وجود دارد:

• پروریتیس آنی اولیه (ایدیوپاتیک): این نوع خارش مقعدی دلیل واضحی ندارد و شایع‌ترین نوع آن است.
• پروریتیس آنی ثانویه: این نوع خارش ممکن است علل مختلفی داشته باشد. دلایل شامل عفونت‌ها، بیماری‌های سیستمیک، درماتیت تماسی و سایر شرایط پوستی است.

چه کسانی به خارش مقعدی مبتلا می‌شوند؟

خارش مقعدی می‌تواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، احتمال بیشتری دارد که اگر شما:

• بین سنین ۴۰ تا ۷۰ سال باشید.
• مرد باشید یا در زمان تولد به عنوان مرد شناخته شده باشید.

چقدر خارش مقعدی شایع است؟

تقریباً ۱% تا ۵% از جمعیت به خارش مقعدی مبتلا هستند. مردان و افرادی که در زمان تولد به عنوان مرد شناخته شده‌اند، حدود چهار برابر بیشتر از دیگران با احتمال خارش مقعدی مواجه می‌شوند.

خارش مقعدی چگونه بر بدن من تأثیر می‌گذارد؟

خارش مقعدی معمولاً باعث ایجاد تمایل غیرقابل کنترل برای خراشیدن ناحیه مقعد می‌شود. اما خراشیدن تنها relief موقتی ایجاد نمی‌کند. خراشیدن ناحیه مقعد می‌تواند موجب تحریک بیشتر شده و این امر خارش را تشدید کند. پوست در این ناحیه حساس بوده و ناخن‌ها بسیار قوی‌تر از پوست هستند. خراشیدن با ناخن‌های دست ممکن است منجر به آسیب به پوست یا ایجاد عفونت شود. اگر چرخه خارش و خراش ادامه پیدا کند، ممکن است به ناراحتی شدید، درد و سوزش منجر شود.

علائم و علل

علائم خارش مقعدی چیست؟

علائم خارش مقعدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خارش
• تحریک
• سوزش
• درد
• خراش‌ها (اکسکوریشن‌ها)
• پوست ضخیم یا چرمی در اطراف مقعد (ناحیه پری آنال)

علل خارش مقعدی چیست؟

خارش مقعدی ممکن است دلایل متعددی داشته باشد. پوست در ناحیه پری آنال حساس است. صابون‌ها، پودرها، لوسیون‌ها، کرم‌ها و پمادهای معطر ممکن است باعث واکنش آلرژیک شوند. همچنین، استفاده از دستمال توالت خشن یا تمیز کردن ناحیه با دستمال مرطوب یا آب داغ می‌تواند موجب تحریک پوست شود.

مهم است که بعد از اجابت مزاج به‌خوبی ناحیه مقعد را تمیز کنید. ناحیه پری آنال ممکن است زمانی دچار خارش شود که مدفوع در چین‌های مقعد باقی بماند. تعداد دفعات اجابت مزاج و فرم مدفوع نیز می‌تواند در خارش مقعدی تأثیرگذار باشد. احتمال بیشتری دارد که اگر هفته‌ای سه بار یا کمتر اجابت مزاج داشته باشید (یبوست) یا اگر دچار اسهال باشید، دچار خارش مقعدی شوید.

علاوه بر این، آنچه می‌خورید و می‌نوشید نیز می‌تواند منجر به خارش مقعدی شود، از جمله:

• محصولات لبنی
• نوشیدنی‌های گازدار
• نوشیدنی‌های کافئین‌دار (قهوه، چای و نوشابه)
• غذاهای اسیدی یا تند (گوجه‌فرنگی، میوه‌های مرکبات، فلفل‌های تند و سیر خام)

لباس‌های شما نیز می‌توانند بر پوست این ناحیه تأثیر بگذارند. لباس‌های زیر یا شلوارهای تنگ ممکن است گرما و رطوبت (عرق) را در اطراف مقعد به دام بیندازند و خارش را بدتر کنند.

علل دیگر خارش مقعدی شامل:

• بواسیر: بواسیرها رگ‌های خونی متورم و بزرگ‌شده‌ای هستند که در داخل و خارج از مقعد و رکتوم形成 می‌شوند. بواسیرهای بزرگ در خارج از مقعد (بواسیر خارجی) ممکن است تمیز کردن مدفوع بعد از استفاده از دستشویی را دشوار کنند. بواسیرهای داخلی در رکتوم ممکن است موجب خونریزی یا نشت مدفوع (آلودگی مدفوع یا بی‌اختیاری) شوند که می‌تواند پوست شما را تحریک کند.
• عفونت‌های قارچی: عفونت‌های قارچی به‌وسیله یک نوع قارچ به نام کاندیدا ایجاد می‌شوند. این عفونت‌ها می‌توانند در واژن یا مقعد شروع شوند و ممکن است موجب تغییر رنگ، تورم یا زخم‌های کوچک در پوست ناحیه گردند.
• شکاف‌های مقعدی: شکاف‌های مقعدی پارگی‌هایی در پوشش مقعد یا کانال مقعد هستند. آسیب به ناحیه، علت اصلی شکاف‌های مقعدی است. آسیب ممکن است شامل یبوست، فشار هنگام اجابت مزاج، دوره‌های طولانی اسهال، رابطه جنسی مقعدی یا کشش مقعد باشد.
• ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) و زگیل‌ها: HPV یک ویروس بسیار شایع است که می‌تواند بر اندام‌های تناسلی و همچنین رکتوم و مقعد تأثیر بگذارد. HPV منجر به ایجاد زگیل‌های تناسلی می‌شود که نوعی عفونت مقاربتی است.
• کرم‌های سوزنی: کرم‌های سوزنی (کرم‌های رشته‌ای) کرم‌های کوچک سفیدی هستند که به عنوان انگل شناخته می‌شوند. این کرم‌ها در روده‌ها و رکتوم افراد آلوده زندگی می‌کنند و در شب تخم‌های خود را در اطراف مقعد می‌گذارند که باعث خارش در این ناحیه می‌شود.

تشخیص و آزمایش‌ها

خارش مقعدی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک شما یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد تا علل ممکن خارش مقعدی شما را شناسایی کند، از جمله شرایط پوستی یا بیماری‌ها. او ناحیه پری آنال شما را به‌طور بصری بررسی کرده و هرگونه تغییر در رنگ پوست، بافت پوست، جوش‌ها یا ضایعات را یادداشت می‌کند.

پزشک شما ممکن است از شما سوالاتی بپرسد، از جمله:

• آیا دارویی مصرف می‌کنید؟
• چند بار در هفته اجابت مزاج دارید؟
• قوام مدفوع شما چگونه است؟
• چه نوع غذایی می‌خورید؟
• چه نوع نوشیدنی می‌نوشید؟
• از چه نوع صابونی در حمام استفاده می‌کنید؟
• از چه نوع دستمال توالت استفاده می‌کنید؟
• آیا معمولاً لباس‌های زیر یا شلوارهای تنگ می‌پوشید؟
• آیا آلرژی غذایی دارید؟

اگر پزشک شما نتواند علت خارش مقعدی را تعیین کند یا اگر به درمان پاسخ ندهید، ممکن است شما را به یک متخصص پوست ارجاع دهد.

آزمایش‌های تشخیصی برای خارش مقعدی

آزمایش نوار چسب یک روش ساده برای تعیین اینکه آیا کرم‌های نواری باعث خارش مقعد شما یا فرزندتان می‌شوند یا خیر، است. این کرم‌ها معمولاً در شب فعال هستند. اگر مشکوک هستید که فرزندتان کرم نواری دارد، می‌توانید قبل از خواب یک تکه کوچک نوار چسب در نزدیکی مقعد او قرار دهید. پس از بیدار شدن فرزندتان در صبح، نوار چسب را از مقعد او بردارید و به دنبال کرم‌ها یا تخم‌های آن‌ها بگردید.

مدیریت و درمان خارش مقعدی

چگونه خارش مقعدی درمان می‌شود؟

درمان خارش مقعدی معمولاً ابتدا بر روی بهبود بهداشت مقعدی متمرکز می‌شود. پس از اجابت مزاج، مقعد خود را به‌خوبی تمیز کرده، ناحیه را خشک کنید و از پودر تالک غیر دارویی استفاده کنید.

اگر خارش مقعدی ثانویه دارید، درمان شما بستگی به علت خاص آن دارد. درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کرم‌ها و پمادها: هیدروکورتیزون بدون نسخه (OTC) یک کورتیکواستروئید است که با یک مسکن بی‌حس‌کننده ترکیب شده و باید دو تا سه بار در روز بر روی ناحیه آسیب‌دیده مالیده شود.
• داروهای آنتی‌بیوتیک و ضد قارچ: پزشک شما ممکن است در صورت مشکوک بودن به عفونت، آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضد قارچ تجویز کند.
• تزریق متیلن بلو (تاتو مقعدی): اگر بدن شما به درمان‌های دیگر پاسخ ندهد، ممکن است پزشک شما خارش مقعدی را با تزریق متیلن بلو درمان کند. پزشک متیلن بلو را زیر پوست در ناحیه پیرامون مقعد تزریق می‌کند. متیلن بلو با بی‌حس کردن انتهای عصبی در نواحی تزریق شده، درد و خارش را تسکین می‌دهد.

آیا درمان‌های خانگی وجود دارد که ممکن است به تسکین خارش مقعدی کمک کند؟

چندین درمان خانگی ممکن است به تسکین خارش مقعدی کمک کنند، از جمله:

• کاغذ توالت بدون رنگ و بدون عطر: برخی از محصولات کاغذ توالت حاوی رنگ‌ها یا عطرها هستند که می‌توانند پوست شما را تحریک کنند. به دنبال عباراتی مانند “بدون رنگ”، “بدون عطر”، “غیر سفید شده”، “هیپوآلرژیک” یا “فقط حاوی مواد طبیعی” بر روی بسته‌بندی باشید.
• اجتناب از صابون‌ها، عطرها و دئودورانت‌های خشن: این محصولات ممکن است حاوی آلرژن‌ها یا تحریک‌کننده‌های شیمیایی باشند که می‌توانند علائم شما را بدتر کنند.
• پوشیدن زیرپوش‌های نخی: زیرپوش‌های نخی رطوبت را جذب می‌کنند. مطمئن شوید که زیرپوش شما به‌خوبی جا می‌شود و آن را به‌طور مکرر عوض کنید. از مواد شوینده بدون عطر برای شستن زیرپوش‌های خود استفاده کنید.
• اجتناب از برخی غذاها و نوشیدنی‌ها: محصولات لبنی، نوشیدنی‌های گازدار، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و غذاهای اسیدی یا تند ممکن است باعث خارش مقعدی شوند. بهتر است همه این غذاها و نوشیدنی‌ها را به‌طور همزمان حذف نکنید. به تدریج یکی از این موارد را هر چند روز یک‌بار حذف کنید تا متوجه شوید کدام غذا یا نوشیدنی باعث خارش مقعدی شما می‌شود.

مراقبت از خود و پیشگیری

چگونه از خودم مراقبت کنم؟

اگر خارش مقعدی دارید، نکات خودمراقبتی شامل موارد زیر است:

• از خارش کردن خودداری کنید: خارش ممکن است در شب بدتر به نظر برسد و شما ممکن است به‌طور ناخودآگاه در حین خواب ناحیه پیرامون مقعد را با ناخن‌های خود بخارانید. در شب دستکش‌های نخی تمیز و نرم بپوشید تا از تحریک یا عفونت جلوگیری کنید.
• ناحیه پیرامون مقعد را تمیز و خشک نگه دارید: از آب تمیز از دوش یا بیدت، کاغذ توالت مرطوب یا دستمال مرطوب بچه برای تمیز کردن ناحیه پیرامون مقعد پس از اجابت مزاج استفاده کنید. پس از اجابت مزاج یا حمام، به آرامی ناحیه را با کاغذ توالت یا حوله خشک کنید یا از سشوار با تنظیم کم استفاده کنید.
• محصولات جذب‌کننده رطوبت را استفاده کنید: مقدار کمی نشاسته ذرت، پودر تالک غیر دارویی یا یک تکه پنبه به جذب رطوبت کمک می‌کند.
• با احتیاط رفتار کنید: از صابون هنگام تمیز کردن ناحیه پیرامون مقعد استفاده نکنید و از مالیدن ناحیه با کاغذ توالت یا پارچه شستشو خودداری کنید.
• از محصولات معطر اجتناب کنید: کرم‌ها، لوسیون‌ها، حمام‌های حبابی، پودرها و سایر محصولات معطر ممکن است باعث تحریک شوند.
• غذاهای غنی از فیبر بخورید: یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به جلوگیری از یبوست یا اسهال کمک کند و حرکات روده منظم را تضمین کند.
• کرم‌ها و پمادها را طبق دستور استفاده کنید: بیش از مقدار توصیه شده کرم یا پماد را اعمال نکنید. اگر خارش برطرف نشد یا بدتر شد، استفاده از آن را متوقف کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر خارش مقعدی شما با درمان بهبود نیافت، خارش شما پس از درمان بدتر شد یا ناحیه به نظر عفونی می‌رسد (پوست تغییر رنگ داده، تحریک یا ورم)، با پزشک خود تماس بگیرید.

سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید

• آیا من خارش مقعدی اولیه دارم یا خارش مقعدی ثانویه؟
• اگر خارش مقعدی ثانویه دارم، علت آن چیست؟
• کدام داروها را توصیه می‌کنید؟
• آیا داروها عوارض جانبی دارند؟
• کدام درمان‌های خانگی را توصیه می‌کنید؟
• آیا کرم یا پمادی وجود دارد که بتوانید تجویز کنید؟
• آیا باید به یک متخصص پوست یا متخصص دیگر مراجعه کنم؟

سؤالات متداول

چرا مقعد من در شب خارش دارد؟

کرم‌های نواری می‌توانند باعث خارش و تحریک در ناحیه پیرامون مقعد شوند. آن‌ها در شب فعال‌تر هستند، به همین دلیل ممکن است مقعد شما در شب بیشتر از سایر زمان‌های روز خارش داشته باشد.

آیا باید نگران خارش مقعدی باشم؟

در بیشتر موارد، اگر خارش مقعدی دارید، نیازی به مراجعه به پزشک نیست. بهداشت مناسب مقعدی و داروهای OTC برای اکثر افراد تسکین می‌دهند. خارش مقعدی یک وضعیت ناخوشایند است و ممکن است به قدری غیرقابل تحمل باشد که فکر کردن به چیز دیگری دشوار شود. با این حال، تسکین وجود دارد. بهداشت مناسب، داروها و مراقبت‌های ملایم به تسکین خارش مقعدی کمک خواهند کرد. اگر علائم شما پس از درمان برطرف نشود، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.