ارتباط مشکلات رفتاری کودکان با سطح بالای کورتیزول مو

نقش کورتیزول در تحلیل استرس مزمن

کورتیزول هورمونی است که بدن در پاسخ به موقعیت‌های استرس‌زا ترشح می‌کند. بنابراین، اندازه‌گیری غلظت کورتیزول در مو می‌تواند در تحلیل استرس مزمن بسیار مفید باشد. آنه آره‌گی-اوتسوتورنا، پژوهشگر دانشکده روانشناسی دانشگاه UPV/EHU، توضیح می‌دهد: “کورتیزول معمولاً در خون، بزاق و ادرار و سایر نقاط وجود دارد و نشان‌دهنده سطح لحظه‌ای کورتیزول است؛ اما کورتیزول در مو تجمع می‌یابد و این به معنی نشان‌دهنده سطح استرس در بلندمدت، به عبارت دیگر، استرس مزمن است.”

برای تمایز بین استرس لحظه‌ای و استرس مزمن، آره‌گی مثالی واضح ارائه می‌دهد: “استرسی که وقتی برای خرید نان می‌روید و متوجه می‌شوید پولی همراه ندارید، با حالتی که می‌دانید نمی‌توانید به‌طور روزانه نان بخرید، متفاوت است.”

این پژوهشگر در گروه تحقیقاتی بهداشت محیط زیست باسک (B-EHRG) از نمونه‌های موی کودکان ۱۱ ساله برای ارزیابی استرس مزمن استفاده کرده است. او برای انجام این تحقیق داده‌هایی از پروژه INMA استخراج کرده است. پروژه INMA (محیط و کودکی) داده‌های مختلفی درباره کودکان و خانواده‌ها جمع‌آوری می‌کند که از دوران بارداری مادر آغاز می‌شود و برای اهداف تحقیقاتی بلندمدت طراحی شده است.

نتایج این تحقیق نشان داد که اولاً، مشکلات رفتاری عمده با سطوح بالاتر کورتیزول در مو مرتبط است. همچنین، “ما مشاهده کردیم که استرس مادر با مشکلات رفتاری کودکان مرتبط است. این بدان معناست که استرس مادر می‌تواند از طریق مشکلات رفتاری بر سطوح کورتیزول کودکان تأثیر بگذارد. به نوعی در این مسیر دو مرحله‌ای”، آره‌گی توضیح داد.

سطح کورتیزول همچنین تحت تأثیر سر و صدای محیطی قرار دارد. ثانیاً، آن‌ها به چیزی رسیدند که انتظارش را نداشتند: “قرارگیری بیشتر در معرض سر و صدای محیطی با سطوح پایین‌تر کورتیزول مرتبط است. ما دیدیم که هر چه سطح سر و صدا بیشتر باشد، سطوح کورتیزول کمتر است. وقتی تحلیل‌ها بر اساس جنسیت طبقه‌بندی شد، این رابطه تنها در مورد پسران معنادار بود.”

به گفته پژوهشگران، “استرس حاد اولیه ناشی از سر و صدا ممکن است منجر به افزایش موقت سطوح کورتیزول شود، اما استرس مزمن ناشی از قرارگیری طولانی‌مدت در معرض سطوح بالای سر و صدا می‌تواند سطح کورتیزول را کاهش دهد.”

تحقیقات جدید در مورد تأثیر عوامل محیطی بر استرس کودکان

برای تأیید نتایج غیرمنتظره مربوط به سر و صدا، تحقیقات مشابهی در چارچوب پروژه بزرگ‌تر **ورزشکاران اروپایی** (Horizon 2020) انجام خواهد شد. به‌طور کلی، عوامل محیطی، اجتماعی و فردی در این تحقیق شناسایی شده‌اند. آره‌گی توضیح داد: “ما این دو عامل را شناسایی کردیم، اما این به این معنا نیست که عوامل دیگری وجود ندارند؛ بلکه ما هیچ‌گونه رابطه دیگری پیدا نکردیم. مهم است که این تحقیقات را از دیدگاه وسیع‌تری بررسی کنیم و به بیش از یک عامل استرس‌زا توجه کنیم.”

بنابراین، مدلی برای بررسی رابطه بین عوامل محیطی، اجتماعی و فردی و غلظت کورتیزول در موی کودکان ایجاد شد. تمامی عواملی که ممکن است بر استرس تأثیر بگذارند و در ادبیات موجود به آن‌ها اشاره شده‌اند، در نظر گرفته شدند: به‌عنوان مثال، فضاهای سبز و آبی، آلودگی هوا، سر و صدای محیطی، روابط خانوادگی و مدرسه، سطح استرس والدین، مشکلات خواب، فعالیت بدنی، سن، جنسیت و غیره. همان‌طور که محقق UPV/EHU اشاره کرد، “بسیاری از عوامل تأثیرگذار بر سطح کورتیزول در موی کودکان و جوانان هنوز نیاز به بررسی دارند و مطالعات تا کنون تأثیر همزمان بسیاری از عوامل را در نظر نگرفته‌اند.”

این مدل به‌منظور رسیدگی به این موضوع ایجاد شد. آره‌گی گفت که در این مدل، مهم است که عوامل متعددی در نظر گرفته شوند: “از این پس، این مدل به ما اجازه می‌دهد تا بفهمیم کدام متغیرها باید در اندازه‌گیری سطح کورتیزول در مو در نظر گرفته شوند و کدام‌یک نه.”

تحقیقات آینده به استفاده از این رویکرد پیچیده‌تر نیاز دارند تا بهتر بتوانند عوامل مؤثر بر کورتیزول در موی کودکان را درک کنند؛ در واقع، قرار گرفتن همزمان در معرض عوامل محیطی، اجتماعی و فردی مختلف ممکن است بر غلظت کورتیزول در مو تأثیر بگذارد. کودکان تحت تأثیر استرس مزمن با مشکلات سلامتی زیادی مرتبط هستند. محقق گفت: “کودکی و نوجوانی مراحل بسیار آسیب‌پذیری هستند، زیرا این مراحل شامل رشد سریع می‌شوند. دانستن اینکه چگونه عوامل مختلف بر سلامت کودکان و نوجوانان در این مرحله تأثیر می‌گذارند، بسیار مهم است تا آن‌ها به بزرگسالان سالم تبدیل شوند.”

ما معتقدیم که کورتیزول مو می‌تواند ابزاری مفید در ارزیابی تأثیرات محیطی بر استرس مزمن باشد. به‌طور خلاصه، این ممکن است در اجرای سیاست‌های عمومی مؤثر کمک کند؛ در واقع، دانستن اینکه چه عواملی می‌توانند باعث استرس مزمن در جمعیت یک مکان خاص شوند، ممکن است اجرای سیاست‌های پیشگیرانه را آسان‌تر کند”، او نتیجه‌گیری کرد.