باریک‌شدن مقعد: تشخیص، علائم و درمان مؤثر آن

مروری بر تنگی مقعد

تنگی مقعد چیست؟

تنگی مقعد به معنای باریک شدن مقعد (محل خروج مدفوع) است. ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی ممکن است از اصطلاح “تنگی مقعد” نیز استفاده کنند. این وضعیت بیشتر بزرگسالان را به عنوان عارضه‌ای از جراحی یا بیماری‌های مزمن تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما نوزادان نیز ممکن است با مقعد باریک به دنیا بیایند (تنگی مقعد مادرزادی).

علائم تنگی مقعد می‌تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد، اما تقریباً همیشه شامل ناتوانی در دفع مدفوع است. در اکثر موارد، تغییر در رژیم غذایی و مصرف داروها می‌تواند علائم تنگی مقعد را تسکین دهد، اما اگر تنگی مقعد شما شدید باشد، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید.

تنگی مقعد چقدر شایع است؟

تنگی مقعد نادر است؛ هم در بزرگسالان و هم در نوزادان با تنگی مقعد مادرزادی (CAS) وجود دارد، اما محققان هنوز در حال جمع‌آوری داده‌ها در مورد فراوانی آن هستند.

علائم و علل

علائم تنگی مقعد چیست؟

یبوست علامت اصلی برای هر کسی با تنگی مقعد است، اما نوزادان و بزرگسالان ممکن است علائم متفاوتی داشته باشند.

علائم در بزرگسالان

بزرگسالان ممکن است یبوست همراه با علائم دیگری مانند:

• اسهال
• بی‌اختیاری مدفوع
• احساس عدم تخلیه کامل (احساس نیاز به دفع مدفوع پس از رفتن به دستشویی)
• مدفوع باریک، مانند مدفوعی که به اندازه یک مداد است
• درد هنگام تلاش برای دفع مدفوع
• خونریزی مقعدی

علائم در نوزادان

شایع‌ترین علامت این است که نوزاد شما در ۴۸ ساعت پس از تولد، مدفوع مکونیوم را دفع نکند. سایر علائم شامل:

• گریه و بی‌قراری که نمی‌توانید آرام کنید
• مدفوع باریک
• فرورفتگی در سر نوزاد، کمتر از شش پوشک خیس در روز و سایر علائم کم‌آبی
• شکم متورم

علت‌های تنگی مقعد چیست؟

تنگی مقعد در بزرگسالان زمانی رخ می‌دهد که بافت اسکار در مقعد شما جمع شود و لایه‌ای از الیاف سخت و غیرقابل کشش به دیواره‌های مقعد اضافه کند که باعث باریک‌تر شدن آن می‌شود. بافت اسکار ممکن است پس از درمان پزشکی یا جراحی در یا نزدیک مقعد ایجاد شود. همچنین ممکن است در صورت داشتن بیماری مزمن (طولانی‌مدت) که باعث التهاب می‌شود، اتفاق بیفتد.

مطالعات نشان می‌دهد که ۹۰٪ موارد تنگی مقعد شامل بافت اسکار است که پس از جراحی هموروئید ایجاد می‌شود. مسائلی که ممکن است باعث تجمع بافت اسکار شوند شامل:

• عفونت‌های مقاربتی مقعدی مانند کلامیدیا، زگیل تناسلی، هرپس تناسلی، سیفلیس، سوزاک، هپاتیت A، هپاتیت B و HIV
• بیماری التهابی روده
• استفاده بیش از حد از ملین‌ها
• پرتو درمانی برای درمان سرطان مقعد که ممکن است باعث بافت اسکار و در نتیجه تنگی مقعد شود

تنگی مقعد مادرزادی

تنگی مقعد در نوزادان نوعی ناهنجاری آنورکتال است که در طول توسعه جنینی رخ می‌دهد. کارشناسان هنوز نمی‌دانند که دلیل دقیق آن چیست.

عوارض تنگی مقعد چیست؟

عوارض بستگی به علائم شما دارد. به عنوان مثال، اگر بی‌اختیاری مدفوع داشته باشید، ممکن است زخم‌هایی در اطراف مقعد شما ایجاد شود. اگر یبوست مزمن داشته باشید، ممکن است دچار انسداد مدفوع شوید. اگر نوزاد شما CAS (تنگی مقعد مادرزادی) داشته باشد، ممکن است دچار کم‌آبی شود.

تشخیص و آزمایشات

چگونه ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی تنگی مقعد را تشخیص می‌دهند؟

مراحل تشخیص برای نوزادان و بزرگسالان متفاوت است:

تشخیص تنگی مقعد مادرزادی (CAS)

معمولاً ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی نشانه‌های تنگی مقعد مادرزادی را در حین معاینه نوزاد که ممکن است شامل معاینه دیجیتال مقعدی باشد، شناسایی می‌کنند. اگر نوزاد شما در ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از تولد، مدفوع مکونیوم را دفع نکند یا اگر اولین مدفوع‌های نوزاد شما به طور غیرعادی باریک باشد، پزشک ممکن است CAS را مشکوک بداند. آن‌ها ممکن است آزمایش‌های زیر را برای تأیید وجود CAS در نوزاد شما انجام دهند:

• سونوگرافی شکمی
• انما باریم
• سی‌تی‌اسکن

تشخیص تنگی مقعد در بزرگسالان

یک ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی در مورد علائم و تاریخچه پزشکی شما سؤال خواهد کرد. اگر جراحی داشته‌اید، آن‌ها سوابق شما را بررسی خواهند کرد. آن‌ها آزمایش‌های زیر را انجام خواهند داد:

• معاینه دیجیتال مقعدی
• آنوسکوپی
• پروکتوسکوپی

مدیریت و درمان

تنگی مقعد چگونه درمان می‌شود؟

چه شما دچار تنگی مقعد باشید و چه نوزاد شما، درمان‌های اولیه شامل اقداماتی است که می‌توانید برای آسان‌تر کردن دفع مدفوع بزرگ‌تر انجام دهید. یک ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی ممکن است توصیه کند:

• استفاده از نرم‌کننده‌های مدفوع برای نوزادان یا ملین‌ها و نرم‌کننده‌های مدفوع برای بزرگسالان تا به حرکت آسان‌تر مدفوع از طریق مقعد باریک کمک کند.

تغییرات در رژیم غذایی و درمان‌های آنال استنوز

تغییر در آنچه می‌خورید و می‌نوشید می‌تواند به شما کمک کند تا وعده‌های غذایی روزانه‌تان شامل مایعات و فیبر بیشتری باشد. گاهی اوقات، تنها توانایی دفع مدفوعی به اندازه طبیعی می‌تواند به طور طبیعی مقعد شما را کشش دهد.

درمان‌های مربوط به نوزادان

پزشک نوزاد شما ممکن است برای کشش ملایم مقعد نوزاد، از روش گشاد کردن مقعد استفاده کند. این روش شامل قرار دادن یک دستگاه کوچک و لغزنده (گشادکننده) در مقعد نوزاد است. پزشک پس از چند ثانیه گشادکننده را خارج می‌کند.

نوزاد شما ممکن است این درمان را دو بار در روز به مدت چند هفته دریافت کند. هر هفته، پزشک از گشادکننده‌های کمی بزرگ‌تر استفاده می‌کند تا مقعد نوزاد در نهایت به اندازه طبیعی برسد. نوزاد شما در چند ماه آینده درمان‌های کمتری خواهد داشت. به ندرت، نوزادانی که دچار تنگی مقعد هستند نیاز به عمل جراحی آنالوپلاستی خواهند داشت.

درمان‌های مربوط به بزرگسالان

اگر تغییر در رژیم غذایی یا استفاده از ملین‌ها تأثیری نداشته باشد، پزشک شما ممکن است گشاد کردن مقعد را توصیه کند. آنها ممکن است این درمان را برای شما انجام دهند یا به شما نشان دهند که چگونه می‌توانید در خانه از گشادکننده استفاده کنید. اگر گشاد کردن به بهبود وضعیت شما کمک نکند، ممکن است عمل جراحی را توصیه کنند. انواع جراحی‌ها عبارتند از:

• آنالوپلاستی: این جراحی مشکلات موجود در مقعد شما را که مانع عملکرد صحیح آن می‌شود، ترمیم می‌کند. جراح شما مقعد را بازسازی می‌کند تا بتواند به طور طبیعی شل و گسترش یابد.
• اسفنکتروتومی: در این روش، جراح به عضله داخلی اسفنکتر شما برش می‌زند تا تنش در مقعد کاهش یابد.

مراقبت‌های گوارشی

مراقبت‌های گوارشی برای کودکان

چشم‌انداز / پیش‌آگهی

اگر دچار تنگی مقعد هستید، چه انتظاری می‌توانم داشته باشم؟ درمان احتمالاً به مقعد شما کمک می‌کند تا به اندازه طبیعی خود بازگردد و علائم تنگی مقعد را کاهش دهد. متأسفانه، تنگی مقعد معمولاً افرادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد که دچار بیماری التهابی روده (IBD) هستند. اگر این وضعیت شماست، پزشکان شما به شما کمک خواهند کرد تا راه‌هایی برای مدیریت IBD پیدا کنید.

بیشتر اوقات، درمان علائم تنگی مقعد در نوزادان را کاهش می‌دهد. اما با بزرگ‌تر شدن نوزاد، باید آماده باشید که مدیریت یبوست در دوران کودکی را به ویژه زمانی که کودک شما آموزش توالت را یاد می‌گیرد، بر عهده بگیرید.

زندگی با تنگی مقعد

چگونه از خودم مراقبت کنم؟ اگر دچار تنگی مقعد هستید، بدن شما احتمالاً از مشکلات زیادی عبور کرده است، مانند جراحی هموروئید یا مدیریت بیماری التهابی روده‌ای مانند بیماری کرون. تنگی مقعد ممکن است به عنوان یک چالش دیگر برای سلامت گوارشی شما احساس شود. درمان ممکن است علائم شما را تسکین دهد. در اینجا چند پیشنهاد برای کمک به حرکت مدفوع شما وجود دارد:

• آب بنوشید: روز خود را با یک لیوان آب گرم شروع کنید. می‌توانید بعد از آن یک فنجان قهوه بنوشید. کافئین می‌تواند عضلات سیستم گوارشی شما را بیدار کند که ممکن است به دفع مدفوع کمک کند.
• فعال بمانید: چه پیاده‌روی تند انجام دهید و چه سوار دوچرخه شوید، حرکت عضلات شکمی شما را تحریک کرده و خون را به روده‌ها می‌فرستد. تمام این فعالیت‌ها ممکن است منجر به دفع مدفوع منظم‌تری شود.
• به ملین‌ها و نرم‌کننده‌های مدفوع فکر کنید: گاهی اوقات، بدن شما فقط به یک تقویت‌کننده نیاز دارد تا مدفوع را به حرکت درآورد. پزشک شما ممکن است نرم‌کننده‌های مدفوع و ملین‌ها را تجویز کند، یا شما می‌توانید داروهای بدون نسخه مصرف کنید. اما اگر دچار بیماری التهابی روده هستید، از پزشک خود بخواهید تا در مورد نوع ملین یا نرم‌کننده‌ای که باید مصرف کنید، مشاوره دهد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر علائم تنگی مقعد شما با درمان بهبود نیافت یا بدتر شد، با پزشک خود تماس بگیرید.

در نهایت، همه ما نیاز به دفع مدفوع داریم. اما این می‌تواند زمانی دشوار باشد که دچار وضعیتی مانند تنگی مقعد هستید، زمانی که مقعد شما باریک می‌شود و مدفوع‌های با اندازه طبیعی نمی‌تواند عبور کنند.

اگر دچار تنگی مقعد هستید، ممکن است احساس کنید که علائم زندگی روزمره شما را تحت تأثیر قرار داده‌اند. اگر نوزاد شما دچار تنگی مقعد مادرزادی (CAS) است، ممکن است نگران و ناراحت باشید زیرا او بی‌تاب است یا به درستی غذا نمی‌خورد.

خوشبختانه، روش‌های مختلفی برای درمان تنگی مقعد وجود دارد. اگر شما یا نوزاد شما علائم تنگی مقعد دارید، با یک پزشک مشورت کنید. هر چه زودتر تشخیص و درمان دریافت کنید، زودتر شما یا نوزاد شما احساس بهتری خواهید داشت.