کشف نشانگر خونی جدید برای تشخیص زودهنگام آلزایمر

تحقیقات جدید در شناسایی تغییرات عروقی مغز و ارتباط آن با زوال عقل

برای شناسایی و پیگیری تغییرات مرتبط با عروق خونی در مغز که به اختلالات شناختی و زوال عقل منجر می‌شوند، محققان و پزشکان معمولاً به MRI تکیه می‌کنند تا نشانگرهای زیستی “پایین‌دست” را ارزیابی کنند؛ یعنی نشانگرهایی که در انتهای زنجیره‌ای از رویدادها قرار دارند. اما یک مطالعه چندمرکزی که توسط محققان UCLA رهبری می‌شود، می‌تواند به یک آزمایش خون مقرون به صرفه منجر شود که تغییرات نزدیک به بالای زنجیره را شناسایی کند و به این ترتیب، بیماران در معرض خطر را در مراحل اولیه‌تر شناسایی کند.

جیسون هینمن، پزشک متخصص عروق مغزی در UCLA Health و نویسنده ارشد مقاله‌ای در مجله Alzheimer’s & Dementia، گفت: “ما یک پروتئین در خون را مورد بررسی قرار دادیم که در تشکیل عروق خونی نقش حیاتی دارد و همچنین به نظر می‌رسد که در نفوذپذیری عروقی مرتبط با کاهش شناختی نیز نقش ایفا می‌کند. با ارزیابی داده‌های یک گروه بزرگ از بیماران با پروفایل‌های مختلف خطر عروقی و سطح شناختی از نرمال تا زوال عقل خفیف، متوجه شدیم که سطح پلاسمای این پروتئین، فاکتور رشد جفت (PlGF)، می‌تواند به عنوان یک نشانگر زیستی برای غربالگری و پیگیری اختلالات شناختی و زوال عقل استفاده شود.”

نقش سلول‌های غیرعملکردی در عروق مغزی

سلول‌های غیرعملکردی که عروق خونی مغز را پوشش می‌دهند، به طور فزاینده‌ای به عنوان عامل کلیدی در فرآیندهای منجر به بیماری عروق کوچک مغزی (CSVD) شناخته می‌شوند که یکی از عوامل اصلی کاهش شناختی و زوال عقل است. این عروق نشت‌کننده به نظر می‌رسد که اجازه می‌دهند مایعات و مولکول‌های التهابی به بافت مغز نفوذ کنند. CSVD معمولاً از طریق MRI مغز که هزینه‌بر است، تشخیص داده می‌شود، جایی که نواحی آسیب مغزی ناشی از عروق به صورت نقاط روشن در توالی‌های بالینی MRI ظاهر می‌شوند که به آن‌ها هایپرینتنسیتی‌های ماده سفید (WMH) می‌گویند. WMH و سایر تغییرات ساختاری، نشانگرهای دیرهنگام آسیب عروقی مغزی هستند.

تحقیقات درباره ارتباطات احتمالی در بیماری‌های عروقی مغز

محققان به بررسی ارتباطات ممکن بین چندین عامل پرداخته‌اند: سطح پلاسماي PlGF، یک اندازه‌گیری بسیار حساس MRI از تجمع مایع در مغز به نام آب آزاد ماده سفید (FW)، هایپرینتنسیتی‌های ماده سفید و نمرات بیماران در ارزیابی‌های شناختی. نتایج با مدل‌هایی که نشان می‌دهند افزایش PlGF باعث افزایش نفوذپذیری عروقی می‌شود، سازگار بود و منجر به تجمع مایع در ماده سفید مغز، توسعه هایپرینتنسیتی‌های ماده سفید و در نتیجه اختلالات شناختی می‌گردد.

دکتر کایل کرن، نویسنده اول و متخصص عروق مغز در UCLA Health و محقق در دانشکده پزشکی دیوید گفن UCLA، گفت: “به عنوان یک بیومارکر برای بیماری‌های عروقی کوچک مغز و مشارکت‌های عروقی در اختلالات شناختی و زوال عقل (VCID)، PlGF می‌تواند به عنوان یک ابزار غربالگری مقرون به صرفه برای شناسایی بیماران در معرض خطر آسیب عروقی مغز قبل از شروع تدریجی کاهش شناختی استفاده شود.”

او افزود: “به عنوان یک آزمایش خون ساده، چنین ابزاری نه تنها برای بیماران و پزشکان ارزشمند خواهد بود، بلکه برای محققانی که بیماران را برای آزمایش‌های بالینی شناسایی می‌کنند نیز مفید است.”

این مطالعه توسط محققانی انجام شد که در MarkVCID، یک کنسرسیوم چند مرکزی که برای اعتبارسنجی بیومارکرهای کاندید برای CSVD از طریق جذب شرکت‌کنندگان از زمینه‌های نژادی و قومی مختلف و با دامنه‌ای از عوامل خطر عروقی و در سراسر طیف اختلالات شناختی تأسیس شده است، مشارکت داشتند. شرکت‌کنندگان 55 سال یا بیشتر بوده و تحت MRI مغز و آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح PlGF قرار گرفتند.

نویسندگان گفتند که در حالی که طراحی چند مرکزی مطالعه و نمونه بزرگ و متنوع، استفاده از PlGF را به عنوان یک بیومارکر تأیید می‌کند، مطالعات طولی بیشتری برای دستیابی به نتایج دقیق‌تر در مورد علت و زمان‌بندی روابط بین PlGF، FW، WMH و شناخت لازم است. به طور ایده‌آل، PlGF می‌تواند برای غربالگری جمعیت‌های جوان‌تر که درمان‌ها و تغییرات سبک زندگی موجود ممکن است از تأثیرات مضر آسیب عروقی قبل از شروع اختلالات شناختی جلوگیری یا آن‌ها را معکوس کند، استفاده شود.

گروه تحقیقاتی در حال جذب بیماران برای مطالعات آینده است.