قدرت جاذبه انرژی‌های تجدیدپذیر در رقابت‌پذیری صنایع

پتانسیل محدود کشورهای تولیدکننده انرژی‌های تجدیدپذیر

یک مطالعه جدید از موسسه پوتسدام برای تحقیقات تأثیرات اقلیمی (PIK) نشان می‌دهد که کشورهای با پتانسیل محدود برای انرژی‌های تجدیدپذیر می‌توانند تا ۲۰ درصد از هزینه‌های تولید فولاد سبز و تا ۴۰ درصد از هزینه‌های تولید مواد شیمیایی سبز از هیدروژن سبز صرفه‌جویی کنند، در صورتی که تولیدات انرژی‌بر خود را به کشورهای با انرژی تجدیدپذیر ارزان‌تر منتقل کنند.

این «کششی برای تجدیدپذیرها» انگیزه‌های قوی برای سرمایه‌گذاری در تأسیسات تولید کم‌انتشار در این کشورهای غنی از انرژی تجدیدپذیر ایجاد می‌کند. کشورهای با کمبود منابع تجدیدپذیر می‌توانند تمام تمرکز خود را بر روی تولید و تصفیه پایین‌دستی قرار دهند تا به این ترتیب رقابت‌پذیری صنعتی خود را تأمین کنند.

صرفه‌جویی در هزینه‌ها

فیلیپ ورپورت، دانشمند موسسه پوتسدام و نویسنده اصلی این مطالعه که در نشریه Nature Energy منتشر شده، توضیح می‌دهد: «مطالعه جدید ما نشان می‌دهد که کشورهای با کمبود منابع تجدیدپذیر مانند برخی از کشورهای اتحادیه اروپا، ژاپن و کره جنوبی می‌توانند بین ۱۸ تا ۳۸ درصد در هزینه‌های تولید صرفه‌جویی کنند. آن‌ها می‌توانند با انتقال تولید مواد اولیه صنعتی مانند فولاد سبز و مواد شیمیایی مبتنی بر هیدروژن سبز به کشورهای با انرژی تجدیدپذیر ارزان، به این هدف دست یابند.»

راه‌حل‌های کلیدی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای

استفاده از برق تجدیدپذیر و هیدروژن سبز، یک راه‌حل کلیدی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در تولید فولاد و مواد شیمیایی است. با این حال، همه کشورهای صنعتی نمی‌توانند در درازمدت این محصولات را به اندازه کافی و با قیمت‌های رقابتی تولید کنند، به دلیل شرایط جغرافیایی خاص خود.

ورپورت می‌افزاید: «اگر این کشورها بر تولید هیدروژن سبز در داخل یا واردات آن تمرکز کنند، این موضوع برای صنعت و جامعه هزینه‌بر خواهد بود. این ممکن است به بن‌بست منجر شود زیرا باعث عدم رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی می‌شود. واردات کالاهای میان‌دستی صنعتی مانند اسفنج آهن، آمونیاک یا متانول و تمرکز بر تولید و تصفیه پایین‌دستی می‌تواند استراتژی ارزان‌تر و پایدارتر برای تأمین رقابت‌پذیری باشد.»

چالش‌های واردات هیدروژن

واردات هیدروژن از طریق کشتی می‌تواند رقابت‌پذیری زنجیره‌های ارزش مبتنی بر هیدروژن را در درازمدت مختل کند. برای رسیدن به این نتایج، دانشمندان زنجیره‌های ارزش سبز سه ماده اولیه اصلی: فولاد، اوره و اتیلن را مورد بررسی قرار دهند.

تفاوت قیمت برق و تأثیر آن بر استراتژی‌های کربن‌زدایی

تحقیقات نشان می‌دهد که در سال 2040، انتظار می‌رود تفاوت قیمت برق به میزان ۴ سنت در هر کیلووات ساعت بین برخی از مکان‌های صنعتی با کمبود منابع تجدیدپذیر (مانند آلمان، ژاپن یا کره جنوبی) و مکان‌های مناسب دیگر در سطح جهان (مانند استرالیا، شیلی، و آفریقای جنوبی) وجود داشته باشد. پژوهشگران سپس به ارزیابی هزینه‌اثربخشی استراتژی‌های مختلف کربن‌زدایی پرداختند و گزینه‌های تجاری متنوعی را مقایسه کردند: واردات محصولات صنعتی، واردات محصولات میان‌دستی، واردات هیدروژن و تولید کاملاً داخلی. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که صرفه‌جویی‌های هزینه‌ای ناشی از جابجایی می‌تواند بسیار بزرگ باشد و واردات هیدروژن به نظر نمی‌رسد که استراتژی مقرون‌به‌صرفه‌ای باشد، به‌ویژه زمانی که واردات از طریق کشتی انجام می‌شود.

عوامل مؤثر بر تصمیمات سرمایه‌گذاری

این مطالعه همچنین به سایر عواملی که بر تصمیمات سرمایه‌گذاری شرکت‌ها تأثیر می‌گذارد، می‌پردازد. این عوامل شامل مزایای زنجیره‌های ارزش کوتاه و یکپارچه، قابلیت اطمینان زنجیره‌های تأمین، الزامات کیفی و یارانه‌های دولتی برای تولید با انتشار کم است. با این حال، به گفته نویسندگان، این عوامل به تنهایی بعید است که از جابجایی جزئی تولید به مکان‌های سبز جلوگیری کنند، با توجه به میزان صرفه‌جویی‌های هزینه‌ای که در این مطالعه به دست آمده است.

جابجایی سبز: تغییر الگوهای تجاری به نفع جهانی

فالتو اوکرشت، دانشمند ارشد در PIK و یکی از نویسندگان این مطالعه، توضیح می‌دهد: “ما انتظار داریم که یک بازسازی جهانی در تجارت و تولید در بخش‌های صنعتی انرژی‌بر رخ دهد. تولید احتمالاً به سمت کشورهایی که منابع تجدیدپذیر فراوان دارند، منتقل خواهد شد و از مناطق با محدودیت در این زمینه دور خواهد شد. این جابجایی اغلب توسط حامیان سیاست‌های صنعتی پرهزینه و دائمی که به دنبال حفاظت از تولید ملی هستند، به عنوان ‘کاهش صنعتی’ نامیده می‌شود. با این حال، این اصطلاح هم نادرست و هم گمراه‌کننده است.”

او ادامه می‌دهد: “تنها چند مرحله اول از زنجیره‌های ارزش طولانی مواد اولیه انرژی‌بر احتمالاً جابجا خواهند شد. این جابجایی می‌تواند یک سناریوی برد-برد برای کشورهای واردکننده و صادرکننده باشد. کشورهای در حال توسعه با دسترسی ارزان به منابع تجدیدپذیر، به عنوان مثال، می‌توانند صادرکننده شوند و از مزایای صنعتی‌شدن بهره‌مند شوند. در عین حال، کشورهای صنعتی می‌توانند بر روی نقاط قوت اقتصادی خود تمرکز کنند و در فعالیت‌های صنعتی تخصص پیدا کنند که بیشترین ارزش اقتصادی را از انرژی سبز کمیاب و گران به دست می‌آورند، مانند تولید فولاد سبز از آهن اسفنجی و پردازش بیشتر آن.”