کشف چربی پنهان: پیش‌بینی آلزایمر قبل از علائم!

پیوند چربی‌های خاص بدن با بیماری آلزایمر

بر اساس مطالعه‌ای که امروز در جلسه سالانه انجمن رادیولوژی شمال آمریکا (RSNA) ارائه شد، پژوهشگران ارتباطی بین نوع خاصی از چربی بدن و پروتئین‌های غیرطبیعی در مغز که نشانه‌های بیماری آلزایمر هستند، پیدا کرده‌اند. این ارتباط تا ۲۰ سال قبل از بروز اولین علائم زوال عقل قابل شناسایی است. پژوهشگران تأکید کردند که تغییرات سبک زندگی که به کاهش این نوع چربی هدف‌گذاری شده‌اند، می‌توانند بر توسعه بیماری آلزایمر تأثیر بگذارند.

دکتر مهسا دولتشاهی، نویسنده اصلی این مطالعه و پژوهشگر پسادکتری در مؤسسه رادیولوژی مالینکروت در دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس می‌گوید: “این نتیجه حیاتی به این دلیل کشف شد که ما پاتولوژی بیماری آلزایمر را از میانسالی، یعنی در دهه‌های ۴۰ و ۵۰، مورد بررسی قرار دادیم؛ زمانی که پاتولوژی بیماری در مراحل اولیه خود است و تغییرات احتمالی مانند کاهش وزن و کاهش چربی احشایی به عنوان راهی مؤثر برای پیشگیری یا به تأخیر انداختن بروز بیماری عمل می‌کنند.”

بر اساس گزارش انجمن آلزایمر، حدود ۶.۹ میلیون آمریکایی بالای ۶۵ سال با بیماری آلزایمر زندگی می‌کنند. این انجمن تخمین می‌زند که این تعداد تا سال ۲۰۵۰ به ۱۳ میلیون نفر افزایش یابد، مگر اینکه پیشرفت‌های پزشکی برای پیشگیری یا درمان این بیماری به دست آید.

تحقیقات بر روی عوامل مرتبط با سبک زندگی

در این مطالعه، پژوهشگران بر روی ارتباط بین عوامل مرتبط با سبک زندگی که قابل تغییر هستند، مانند چاقی، توزیع چربی بدن و جنبه‌های متابولیک، و پاتولوژی بیماری آلزایمر تمرکز کردند. در مجموع، ۸۰ فرد میانسال با وضعیت شناختی طبیعی (میانگین سن: ۴۹.۴ سال، ۶۲.۵٪ زن) در این مطالعه شرکت کردند. تقریباً ۵۷.۵٪ از شرکت‌کنندگان چاق بودند و میانگین شاخص توده بدنی (BMI) آن‌ها ۳۲.۳۱ بود.

شرکت‌کنندگان تحت آزمایش‌های تصویربرداری PET مغز، MRI بدن و ارزیابی متابولیک (اندازه‌گیری گلوکز و انسولین) و همچنین آزمایش لیپید (کلسترول) قرار گرفتند. اسکن‌های MRI از ناحیه شکم برای اندازه‌گیری حجم چربی زیرپوستی (چربی زیر پوست) و چربی احشایی (چربی عمیق پنهان اطراف اندام‌ها) انجام شد.

دکتر دولتشاهی، عضو آزمایشگاه راجی در مرکز تحقیقات تصویربرداری عصبی MIR، گفت: “ما ارتباط بین BMI، چربی احشایی، چربی زیرپوستی، نسبت چربی کبد، چربی و عضله ران، همچنین مقاومت به انسولین و HDL (کلسترول خوب) را با رسوب آمیلوئید و تاو در بیماری آلزایمر بررسی کردیم.”

اسکن‌های عضله ران برای اندازه‌گیری حجم عضله و چربی استفاده شد. پاتولوژی بیماری آلزایمر با استفاده از اسکن‌های PET و با ردیاب‌هایی که به پلاک‌های آمیلوئید و گره‌های تاو که در مغز افراد مبتلا به آلزایمر تجمع می‌یابند، اندازه‌گیری شد. یافته‌ها نشان داد که سطوح بالاتر چربی احشایی با افزایش آمیلوئید مرتبط است و ۷۷٪ از تأثیر BMI بالا بر تجمع آمیلوئید را توضیح می‌دهد. سایر انواع چربی‌ها افزایش پاتولوژی آلزایمر مرتبط با چاقی را توضیح نمی‌دهند.

تحقیقات جدید درباره چربی احشایی و بیماری آلزایمر

دکتر دولاتشاهی گفت: “مطالعه ما نشان داد که چربی احشایی بیشتر با سطوح بالاتر PET از دو پروتئین پاتولوژیک اصلی بیماری آلزایمر — آمیلوئید و تاو — مرتبط است.” او افزود: “تا جایی که ما می‌دانیم، این مطالعه تنها تحقیقی است که این یافته‌ها را در میانسالی نشان می‌دهد، زمانی که شرکت‌کنندگان ما سال‌ها از بروز اولین علائم زوال عقل ناشی از بیماری آلزایمر فاصله دارند.”

این مطالعه همچنین نشان داد که مقاومت انسولینی بالاتر و سطوح پایین‌تر HDL با افزایش آمیلوئید در مغز مرتبط است. تأثیرات چربی احشایی بر پاتولوژی آمیلوئید در افرادی که HDL بالاتری دارند، به طور جزئی کاهش یافته است. دکتر سایروس آ. راجی، نویسنده ارشد این مطالعه و استاد همکار رادیولوژی در MIR، گفت: “یک نکته کلیدی از کار ما این است که مدیریت خطر آلزایمر در افراد چاق باید شامل هدف‌گذاری مسائل متابولیک و لیپیدی مرتبط باشد که معمولاً با افزایش چربی بدن بروز می‌کند.”

اگرچه مطالعات قبلی نقش BMI بالا در آسیب به سلول‌های مغز را نشان داده‌اند، هیچ مطالعه مشابهی به بررسی نقش متفاوت چربی احشایی و زیرپوستی یا پروفایل متابولیک، به ویژه از نظر پاتولوژی آمیلوئید آلزایمر در میانسالی نپرداخته است. دکتر دولاتشاهی اشاره کرد: “این مطالعه فراتر از استفاده از BMI برای توصیف چربی بدن به طور دقیق‌تر با MRI است و در این راستا، بینش‌های کلیدی درباره اینکه چرا چاقی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهد، ارائه می‌دهد.”

دکترها راجی، دولاتشاهی و همکارانشان همچنین در کنفرانس RSNA 2024 مطالعه‌ای را ارائه می‌دهند که نشان می‌دهد چگونه چاقی و چربی احشایی جریان خون در مغز را کاهش می‌دهند. در این مطالعه، محققان MRI مغز و شکم را بر روی افراد میانسالی که از نظر شناختی نرمال بودند و دامنه وسیعی از BMI داشتند، انجام دادند و جریان خون مغز و نواحی مختلف مغز را در افراد با چربی احشایی بالا در مقایسه با چربی زیرپوستی پایین بررسی کردند. گروه با چربی احشایی بالا نشان‌دهنده جریان خون کمتری در کل مغز بودند. هیچ تفاوت معناداری در جریان خون مغزی در گروه‌های با چربی زیرپوستی بالا و پایین مشاهده نشد.

دکتر راجی گفت: “این کار تأثیر قابل توجهی بر سلامت عمومی خواهد داشت زیرا تقریباً سه نفر از هر چهار آمریکایی دچار اضافه وزن یا چاقی هستند.” او ادامه داد: “دانستن اینکه چاقی احشایی به طور منفی بر مغز تأثیر می‌گذارد، این امکان را فراهم می‌کند که درمان با تغییرات سبک زندگی یا داروهای مناسب کاهش وزن، بتواند جریان خون مغز را بهبود بخشد و به طور بالقوه بار بیماری آلزایمر را کاهش دهد.”

سایر نویسندگان این مطالعه شامل پل ک. کامین، م.م.، مهشید نغاش‌زاده، م.س.، سارا حسینی‌زاده کاسانی، دکترا، جیک ویکس، ب.س.، کایتلین نگوین، ب.س.، ابی مک‌بی-کمپر، ب.س.، نانسی هانتلر، ب.س.، لاکیشا لوید، م.س.، شانی فلورز، م.س.، یفی ژو، م.س.، جینگشیا لیو، دکترا، کلود بی. سیرلین، م.د.، بتینا میتن‌دورفر، دکترا، جوزف ای. ایپولیتو، م.د.، دکترا، جان سی. موریس، م.د. و تامی ال. اس. بنزینگر، م.د.، دکترا هستند. این مطالعه جایزه تحقیقاتی RSNA Trainee را دریافت کرد.