تپش قلب بچه‌ت نامنظمه؟ نگران نباش! راهنمای کامل آریتمی قلبی کودکان

آریتمی قلبی در کودکان چیه؟

آریتمی یعنی هر تغییری توی ریتم منظم و یکنواخت قلب. بچه‌ها هم مثل بزرگترا ممکنه آریتمی داشته باشن، یعنی ضربان قلبشون نامنظم باشه. ممکنه قلب بچه‌تون خیلی تند بزنه، خیلی آروم بزنه، یه ضربان رو جا بندازه یا ضربان اضافی داشته باشه. بیشتر وقتا نیازی به درمان نداره، اما بعضی وقتا هم ممکنه خطرناک باشه.

قلب چطوری میزنه؟

قلب یه سیستم برق‌رسانی مخصوص داره که سرعت و ریتمش رو تنظیم می‌کنه:

• هر ضربان قلب با یه سیگنال الکتریکی از گره سینوسی دهلیزی (SA) شروع میشه. این گره یه دسته سلوله توی دهلیز راست (حفره بالایی سمت راست قلب).
• این سیگنال الکتریکی باعث میشه هر دو تا دهلیز بالایی خون رو به دو تا بطن پایینی پمپ کنن.
• بعد سیگنال میره به یه دسته دیگه از سلول‌ها به اسم گره دهلیزی بطنی (AV). این گره مثل یه سیم عمل می‌کنه و برق رو از دهلیزها به بطن‌ها میرسونه.
• بعد گره AV یه سیگنال دیگه به بطن‌ها می‌فرسته. این باعث میشه بطن‌ها خون رو از قلب به بقیه بدن پمپ کنن.
• آخرش هم بطن‌ها شل میشن و یه سیگنال جدید یه ضربان قلب جدید رو شروع می‌کنه.

وقتی این سیستم درست کار کنه، قلب یه ریتم و سرعت مشخص داره. اما اگه یه چیزی سیستم برق‌رسانی قلب رو مختل کنه، آریتمی اتفاق میفته.

آریتمی قلبی تو بچه‌ها چقدر شایعه؟

آریتمی تو بچه‌ها خیلی شایعه و معمولاً هم بی‌خطره. اما تو موارد خیلی نادر، ممکنه خطرناک یا حتی تهدیدکننده زندگی باشه.

چه نوع آریتمی‌هایی تو نوزادها و بچه‌ها وجود داره؟

انواع مختلفی از ریتم‌های نامنظم قلب تو بچه‌ها وجود داره، درست مثل بزرگترا. خیلی از این آریتمی‌ها از دهلیزها (حفره‌های بالایی قلب) شروع میشن. به اینا میگیم تاکی‌کاردی فوق بطنی (SVT). انواع مختلفی از SVT وجود داره که پایین‌تر لیست شدن:

• تاکی‌کاردی گرهی دهلیزی بطنی و تاکی‌کاردی بازگشتی ارتودرومیک باعث میشن یهو ضربان قلب خیلی تند بشه که از حفره بالایی شروع میشه. این حمله‌ها یهو شروع میشن و یهو هم تموم میشن، مثل یه کلید برق. اینا شایع‌ترین دلیل SVT تو بچه‌ها هستن. (سندرم ولف پارکینسون وایت هم میتونه باعث حمله SVT بشه، چون کسایی که این مشکل رو دارن، یه راه ارتباطی الکتریکی اضافی بین حفره‌های بالایی و پایینی قلبشون دارن که باهاش به دنیا اومدن.)
• فلاتر دهلیزی یه ضربان قلب سریعه اما با ریتم منظم.
• فیبریلاسیون دهلیزی باعث میشه قلب بچه تند و بی‌نظم بزنه. این مشکل تو بچه‌ها خیلی نادره.
• انقباضات زودرس دهلیزی وقتی اتفاق میفتن که ضربان‌ها زودتر از موقع شروع بشن و آدم حس کنه یه ضربان اضافی داره یا یه ضربان رو جا انداخته.

بعضی از آریتمی‌ها هم مربوط به بطن‌ها هستن (دو تا حفره پایینی قلب):

• انقباضات زودرس بطنی (PVC) باعث میشن ضربان‌های اضافی زودتر از موقع تو بطن‌ها شروع بشن، قبل از اینکه سیگنال از دهلیزها برسه.
• تاکی‌کاردی بطنی (V-tach) یه مشکل جدیه که توش سیگنال‌های الکتریکی از بطن‌ها خیلی تند شروع میشن.
• فیبریلاسیون بطنی یه مشکل خیلی خطرناکه که توش بطن‌ها به جای اینکه کامل منبسط و منقبض بشن، میلرزن یا تکون میخورن.

انواع دیگه آریتمی هم وجود داره، مثل:

• برادی‌کاردی یعنی قلب بچه آروم میزنه. بیشتر وقتا این آریتمی خطرناک نیست، مخصوصاً اگه ضربان قلب از جای درست (گره SA) شروع بشه و بچه هیچ علامتی نداشته باشه.
• بلوک قلبی یعنی یه تاخیر یا انسداد تو عبور سیگنال الکتریکی از حفره بالایی به حفره پایینی قلب وجود داره.
• سندرم سینوس بیمار وقتی اتفاق میفته که گره SA درست کار نکنه. این مشکل تو بچه‌ها خیلی نادره، فقط تو اونایی که بیماری قلبی مادرزادی دارن (یعنی با بیماری قلبی به دنیا اومدن).

آریتمی سینوسی تو بچه‌ها طبیعیه؟

آریتمی سینوسی یه اصطلاح گمراه‌کننده‌ست. با اینکه یه تغییری تو ضربان قلبه، اما طبیعیه و تو همه بچه‌ها تا یه حدی وجود داره. اتفاقاً نشونه سلامتی قلبه. آریتمی سینوسی تو بچه‌ها یعنی وقتی نفس میکشن، قلبشون تندتر میزنه و وقتی نفس رو میدن بیرون، قلبشون آروم‌تر میزنه. این هیچ علامتی نداره و نیازی هم به درمان نداره.

علائم و دلایل

علائم آریتمی قلبی تو بچه‌ها چیه؟

علائم نامنظم بودن ضربان قلب تو بچه‌ها خیلی متنوعه و بستگی داره به اینکه چه نوع آریتمی دارن. ممکنه بچه‌تون این علائم رو داشته باشه:

• درد قفسه سینه
• مشکل تو غذا خوردن، که ممکنه تنها علامت قابل مشاهده تو آریتمی نوزادها باشه.
• سرگیجه، سبکی سر یا غش کردن (سنکوپ)
• خستگی یا ضعف
• تپش قلب، که ممکنه حس کنن قلبشون تند میزنه، یه ضربان رو جا میندازه یا خیلی زیاد متوجه ضربان قلبشون میشن.
• تحریک‌پذیری، مخصوصاً تو بچه‌هایی که نمیتونن درباره بقیه علائمشون حرف بزنن.
• تنگی نفس (دیسپنه)

تو موارد نادر، اولین علامت ممکنه تشنج، سنکوپ یا مرگ ناگهانی قلبی باشه.

علت نامنظم بودن ضربان قلب تو بچه‌ها چیه؟

بیشتر بچه‌هایی که SVT دارن، هیچ مشکل ساختاری قلبی ندارن. اما برای بقیه انواع آریتمی، عوامل زیادی میتونن باعث آریتمی تو بچه‌ها بشن، از جمله:

• کاردیومیوپاتی، یه مشکلی که باعث میشه عضله قلب سفت، بزرگ یا ضخیم بشه.
• مشکلات ارثی مثل سندرم QT طولانی (وقتی سیستم الکتریکی قلب خیلی طول میکشه تا دوباره شارژ بشه) یا تاکی‌کاردی بطنی چند شکلی کاتکولامینرژیک (وقتی بطن‌ها خیلی تند میزنن).
• بعضی داروها، مخصوصاً داروهایی که به بچه‌هایی که خیلی حالشون بده میدن.
• بیماری قلبی مادرزادی، یه مشکل قلبی که موقع تولد وجود داره.
• اختلال الکترولیتی یا یه اختلال شیمیایی دیگه تو خون.
• تب، کم‌آبی، استرس، کمبود خواب یا التهاب.
• عفونت ویروسی یا عفونت باکتریایی.

تشخیص و آزمایش‌ها

آریتمی تو بچه‌ها چطوری تشخیص داده میشه؟

معمولاً دکترها آریتمی رو تو معاینه‌های روتین یا موقع تشخیص یا درمان یه مشکل سلامتی دیگه تشخیص میدن. اگه فکر میکنید بچه‌تون آریتمی داره، میتونید از دکترش درباره علائم بپرسید. متخصص اطفال یا متخصص قلب اطفال درباره سابقه سلامتی بچه‌تون و سابقه پزشکی خونوادتون میپرسه. به صدای قلب بچه‌تون گوش میده و تصمیم میگیره که به آزمایشی احتیاج داره یا نه. این آزمایش‌ها ممکنه شامل اینا باشن:

• آزمایش خون: آزمایش خون میتونه نشون بده که دارو، عفونت یا اختلال شیمیایی وجود داره یا نه.
• اکوکاردیوگرام (اکو): این آزمایش از امواج صوتی استفاده میکنه تا از قلب بچه‌تون عکس بگیره. اکوکاردیوگرام اطلاعات دقیقی درباره ساختار و عملکرد قلب میده.
• الکتروکاردیوگرام (ECG): نوار قلب یه آزمایش ساده و بدون درده. الکترودهایی که به قفسه سینه بچه‌تون وصل میشن، فعالیت الکتریکی قلب رو اندازه میگیرن. ممکنه دکتر از بچه‌تون بخواد دراز بکشه، روی تردمیل راه بره یا موقع نوار قلب سوار یه دوچرخه ثابت بشه.
• مطالعه الکتروفیزیولوژی (EPS): تو این آزمایش، دکتر یه لوله کوچیک و نازک رو از طریق یه رگ خونی تو بازو یا پای بچه‌تون رد میکنه. این لوله میره به قلب بچه‌تون و دنبال منبع یه سیگنال الکتریکی اشتباه میگرده.
• مانیتور هولتر: مانیتور هولتر فعالیت الکتریکی قلب بچه‌تون رو تو طول 24 ساعت تا چند روز اندازه میگیره. بچه‌تون موقع انجام کارهای روزمره‌ش یه مانیتور کوچیک قابل حمل رو میپوشه.

به ندرت، ممکنه دکترتون یه مانیتور به اسم دستگاه ثبت کننده حلقه رو پیشنهاد بده. دکترتون یه برش کوچیک رو پوست قفسه سینه بچه‌تون ایجاد میکنه و مانیتور رو زیر پوستش میذاره. این مانیتور وقتی ممکنه مفید باشه که بقیه آزمایش‌ها جواب واضحی ندن.

مدیریت و درمان

آریتمی تو بچه‌ها چطوری درمان میشه؟

بعضی از آریتمی‌ها نیازی به درمان ندارن. ممکنه دکترتون پیشنهاد بده که قلب بچه‌تون رو تو طول زمان زیر نظر داشته باشید.

تو بقیه موارد، ممکنه دکتر بچه‌تون علت اصلی آریتمی رو درمان کنه. مثلاً اگه بچه‌تون عفونت داشته باشه، ممکنه دکترتون داروهای ضد باکتری یا ضد ویروسی تجویز کنه. همینطور، اگه بچه‌تون اختلال شیمیایی داشته باشه، بعضی داروها میتونن به برگردوندن تعادل و برطرف کردن آریتمی کمک کنن.

ممکنه دکترتون داروهای ضد آریتمی مثل مسدودکننده‌های بتا یا مسدودکننده‌های کانال کلسیم رو پیشنهاد بده. این داروها ضربان قلب رو با کم کردن سرعت سیگنال‌های الکتریکی تنظیم میکنن.

بچه‌ای که آریتمی جدی‌تری داره، ممکنه به یه عمل برای اصلاحش احتیاج داشته باشه، مثل:

• ابلیشن: تو عمل ابلیشن، انرژی/حرارت رو به بافت قلب بچه، جایی که آریتمی شروع میشه، اعمال میکنن.
• کاردیوورژن: دو نوع کاردیوورژن وجود داره. کاردیوورژن سنتی یه شوک الکتریکی به قلب میده تا ریتم نامنظم قلب رو اصلاح کنه. کاردیوورژن شیمیایی از دارو برای منظم کردن سرعت و ریتم قلب استفاده میکنه.
• دستگاه کاشتنی: یه دستگاه که زیر پوست کاشته میشه میتونه پالس‌ها یا شوک‌های الکتریکی بفرسته تا ریتم‌های غیرطبیعی رو کنترل یا اصلاح کنه. مثال‌هاش شامل ضربان‌ساز و دفیبریلاتور قلبی قابل کاشت هستن.
• عمل جراحی ماز: یه جراح برش‌های کوچیک یا سوختگی‌هایی تو بافت قلب بچه‌تون ایجاد میکنه تا سیگنال‌های الکتریکی اشتباه رو تو طول عمل جراحی ماز متوقف کنه.

پیشگیری

میشه از آریتمی تو بچه‌ها پیشگیری کرد؟

معمولاً هیچ راهی برای پیشگیری از آریتمی وجود نداره. اما اگه شما یا بچه‌تون متوجه شدید که یه سری فعالیت‌ها باعث ایجاد آریتمی میشن، میتونید از انجام اون کارها خودداری کنید. مثلاً اگه یه سری ورزش‌های سنگین باعث حمله آریتمی میشن، شاید بتونید راه‌های دیگه و کم‌فشارتر برای فعال بودن بچه‌تون پیدا کنید.

چشم انداز / پیش آگهی

چشم انداز یه بچه با آریتمی چطوریه؟

چشم انداز یه بچه با آریتمی خیلی متفاوته. بیشتر آریتمی‌ها تو بچه‌ها بی‌خطرن و اثرات سلامتی طولانی‌مدتی ندارن. بعضی از بچه‌ها از نامنظم بودن ضربان قلبشون بزرگتر میشن و دیگه اون مشکل رو ندارن. بقیه هم همچنان آریتمی دارن اما میتونن یه زندگی عادی بدون درمان داشته باشن.

حتی آریتمی‌های جدی هم میتونن با موفقیت درمان بشن.

به ندرت، درمان نشدن آریتمی‌های جدی میتونه باعث عواقب شدیدی بشه، از جمله:

• لخته شدن خون، که اگه به مغز بچه‌تون برسه، ممکنه باعث سکته بشه.
• نارسایی قلبی.
• آسیب به اندام‌ها (مثلاً مغز، کلیه‌ها، ریه‌ها و کبد).
• مرگ ناگهانی قلبی.

زندگی با آریتمی

آیا چیزی هست که به علائم آریتمی کمک کنه؟

اگه بچه‌تون علائم آریتمی رو تجربه میکنه، این راه‌ها ممکنه کمک کنه:

• سرفه یا عق زدن اجباری.
• گذاشتن یه کیسه یخ رو صورتشون.
• سعی کردن مانور والسالوا، بستن بینی و دهانشون و زور زدن برای نفس کشیدن.

چه سوال‌هایی رو باید از دکتر بچه‌م بپرسم؟

اگه بچه‌تون آریتمی تشخیص داده شده، این سوال‌ها رو از دکتر بپرسید:

• بچه من چه نوع آریتمی داره؟ آیا تهدیدکننده زندگیه؟
• آیا بچه‌م هنوز میتونه فعال باشه؟
• آیا باید از انجام یه سری فعالیت‌ها، مثل ورزش، خودداری کنیم؟
• آیا باید پیش متخصص قلب اطفال بریم؟
• هر چند وقت یه بار باید قلب بچه‌م رو چک کنم؟ آیا میتونم چیزی رو تو خونه چک کنم؟
• چه زمانی باید سریعاً به پزشک مراجعه کنیم؟

آریتمی میتونه باعث بشه قلب بچه‌تون تند بزنه، خیلی آروم بزنه یا حس کنه یه ضربان رو جا میندازه. طبیعیه که اگه بچه‌تون هر کدوم از این علائم غیرعادی رو داشته باشه، نگران بشید. اما بیشتر آریتمی‌ها تو بچه‌ها بی‌خطرن و خیلی از بچه‌ها از این مشکل بزرگتر میشن. با متخصص اطفال بچه‌تون صحبت کنید تا درباره سلامت قلب بچه‌تون بیشتر بدونید.

وقتی ریتم قلبتون هماهنگ نیست، متخصصان [نام بیمارستان] میتونن بفهمن چرا. ما خدمات شخصی‌سازی شده برای همه انواع آریتمی‌ها ارائه میدیم.