آیا سندروم آسپرگر درمان داره؟ راهنمای کامل تشخیص و درمان به زبان خودمونی!

سندروم آسپرگر چیه اصلاً؟

ببین، سندروم آسپرگر (که بعضی وقتا بهش میگن اوتیسم با عملکرد بالا) یه جورایی زیرمجموعه یه تشخیص بزرگتره به اسم اختلال طیف اوتیسم (ASD). از سال ۲۰۱۳ به این طرف، دیگه به جای سندروم آسپرگر، از همون ASD استفاده میکنن. اینو توی یه کتاب راهنما به اسم DSM-5 گفتن.

اونایی که ASD دارن، توی ارتباط برقرار کردن با بقیه و مهارت‌های اجتماعی یه کم مشکل دارن. معمولاً یه سری علاقه‌های خاص دارن و به یه سری کارها خیلی گیر میدن و رفتارهای تکراری از خودشون نشون میدن (مثلاً دستاشونو تکون میدن).

سندروم آسپرگر، اونجوری که قبل از سال ۲۰۱۳ تعریف میشد، با بقیه ASDها فرق داشت. کسایی که آسپرگر دارن، معمولاً زبون و هوششون معمولیه یا حتی از معمولی هم بالاتره.

تشخیص و آزمایش

کی سندروم آسپرگر رو تشخیص میده؟

تشخیص ASD رو فقط متخصص‌هایی باید بدن که آموزش مخصوص این کارو دیدن. معمولاً دکترای اطفال بهترین کسایی هستن که میتونن الگوهای رشد بچه رو با دقت بررسی کنن و بفهمن نقاط قوت و ضعفش چیه. این متخصص‌ها شامل اینا میشن:

• متخصص اطفال (دکترایی که کارشون درمان بچه‌هاست).
• روانشناس یا روانپزشک کودک (که جفتشون میتونن توی ASD تخصص داشته باشن).
• متخصص مغز و اعصاب (دکترایی که کارشون مغز و اعصابه).
• تراپیست‌ها (بالینی یا رفتاری).

شاید لازم باشه برای تشخیص، پیش یه چندتا از این متخصص‌ها بری. این پروسه ممکنه یه کم طول بکشه، ولی کمک میکنه که بیشتر یاد بگیری و گروه‌های حمایتی بیشتری پیدا کنی.

مدیریت و درمان

چه درمان‌هایی برای سندروم آسپرگر هست؟

درمان ASD باید جوری طراحی بشه که نیازهای تو یا بچه‌تو برطرف کنه. بهترین درمان دنیا هم اگه بچه یا بزرگسال قبولش نداشته باشه، فایده نداره. یه برنامه درمانی خوب باید روی نقاط قوتشون بنا بشه و تشویقشون کنه که توی زمینه‌هایی که مشکل دارن، پیشرفت کنن. باید پیشرفتشون رو دائم بررسی کرد و درمان رو جوری تغییر داد که همچنان بهشون کمک کنه توی مدرسه، کار و زندگی موفق باشن.

آیا دارو میتونه علائم آسپرگر رو درمان کنه؟

هیچ دارویی مخصوص ASD وجود نداره. بعضی از کسایی که آسپرگر یا شرایط مرتبط دارن، میتونن بدون دارو هم توی زندگی خوب عمل کنن. اینکه دکتر برات دارو تجویز کنه یا نه، بستگی به علائم تو یا بچه‌ت داره. تمرکز روی درمان فقط علائم مشکل‌ساز هم کمک میکنه که تعداد داروهایی که تو یا بچه‌ت مصرف میکنین، کمتر بشه.

بعضی از داروها میتونن به مدیریت علائم شدید آسپرگر یا شرایط مرتبط کمک کنن. این داروها شامل اینا میشن:

• داروهای ضد افسردگی (SSRIs یا مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین).
• داروهای ضد روان پریشی.
• داروهای اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی.

این داروها و داروهای دیگه ممکنه عوارض جانبی جدی داشته باشن، پس حتماً با دکترت در مورد اینکه این داروها برای تو یا بچه‌ت مناسب هستن یا نه، صحبت کن.

چجوری میشه کاری کرد که بچه‌های آسپرگر توی مدرسه راحت‌تر باشن؟

بچه‌ها و نوجوونایی که سندروم آسپرگر و شرایط مرتبط دارن، معمولاً توی مدرسه مشکل دارن. وقتی تمرکز کردن یا آروم موندن سخته، یادگیری هم سخت میشه. برای اینکه راحت‌تر یاد بگیرن، بعضی از بچه‌ها با این شرایط میتونن از آموزش‌های ویژه یا امکانات خاص توی مدرسه استفاده کنن (یا بهشون نیاز دارن).

مثلاً، والدین و معلم‌ها میتونن با هم همکاری کنن و یه برنامه آموزشی فردی (IEP) درست کنن. مدرسه بر اساس علائم بچه، تصمیم میگیره که IEP لازمه یا نه. IEPها یه محیط کلاسی مناسب‌تر رو فراهم میکنن، از جمله:

• روتین‌های روزانه منظم (برای کمک به دانش‌آموزان برای تمرکز و آروم موندن).
• اهداف تحصیلی “مرحله‌ای” (قبول شدن توی تربیت بدنی یا گرفتن نمره مشخص توی آزمون‌های مهم).
• راهنمای مطالعه یا برنامه‌های درسی سفارشی (مثلاً استفاده از هدفون با درس‌های صوتی).
• مهارت‌های اجتماعی (عضو شدن توی گروه‌ها و حرف نزدن بین حرف بقیه).
• تکنیک‌های خودکنترلی (قهر نکردن یا نزدن).

بسته به مشکلاتی که توی مدرسه دارن، بچه‌ها ممکنه واجد شرایط خدمات آموزش ویژه هم باشن، از جمله مشاوره و نیازهای غذایی خاص. در مورد IEPها و بقیه حمایت‌های توی مدرسه، از معلم، مشاور یا مدیر مدرسه بپرسین.

آیا درمانی برای سندروم آسپرگر هست؟

در حال حاضر هیچ درمانی برای ASD وجود نداره. هیچ درمان خانگی یا مکمل گیاهی هم وجود نداره که ثابت شده باشه سندروم آسپرگر یا شرایط مرتبط رو درمان کنه.

ولی چندین درمان غیرجراحی وجود داره که به مدیریت خیلی از علائم این بیماری کمک میکنه، از جمله افسردگی، اضطراب اجتماعی و اختلال وسواس فکری-عملی (OCD).

تراپی (از جمله گفتاردرمانی برای بچه‌های کوچیک و درمان شناختی-رفتاری برای بزرگسالان) هم یه راه خوب دیگه برای پیدا کردن راه‌هایی برای بهتر کردن کیفیت زندگی تو، بچه‌ت یا شاگرداته.

خیلی از کسایی که سندروم آسپرگر دارن، میگن که تراپی بهشون کمک کرده که با علائمشون یا مشکلات دیگه کنار بیان. ارائه دهندگان تراپی برای بچه‌ها و بزرگسالان با سندروم آسپرگر شامل اینا میشن:

• فیزیوتراپیست‌ها: فیزیوتراپی میتونه به بهتر شدن هماهنگی و تعادل کمک کنه. همچنین میتونه بهشون کمک کنه که وقتی با صداها یا تصاویر حواس پرت‌کننده روبرو میشن، بهتر تمرکز کنن.
• گفتاردرمان‌ها: گفتاردرمانی میتونه توانایی صحبت کردن واضح و با صدای مناسب رو بهبود ببخشه.
• کاردرمان‌ها: کاردرمانی میتونه بهت کمک کنه که مهارت‌های شغلی مورد نیاز برای مستقل شدن و موندن رو یاد بگیری.
• درمانگران خانواده یا رابطه: این نوع تراپی میتونه به بچه‌ها و بزرگسالان کمک کنه که روابط سالم‌تری با دوستاشون و کسایی که دوستشون دارن، داشته باشن.

دکترت میتونه بهت پیشنهاد بده یا این جور تراپیست‌ها رو بهت معرفی کنه.

زندگی با آسپرگر

چجوری میشه با آسپرگر بهترین زندگی ممکن رو داشت؟

خیلی از کسایی که سندروم آسپرگر و شرایط مرتبط دارن، توی زندگیشون موفق میشن. بقیه ممکنه برای پیدا کردن یا نگه داشتن کار، مسکن و روابط اجتماعی به کمک نیاز داشته باشن. اگه آسپرگر داری، شاید توی محیط‌ها و روتین‌های ساختارمند و قابل پیش‌بینی بهترین عملکرد رو داشته باشی.

خیلی از بچه‌ها، نوجوونا و بزرگسالا با سندروم آسپرگر از گروه‌های مهارت‌های اجتماعی و مداخله رفتاری، مثل اون چیزی که تحلیل رفتار کاربردی (ABA) ارائه میده، سود میبرن. این نوع رفتاردرمانی به آموزش رفتارهای مثبت توی زندگی روزمره کمک میکنه.

آیا سندروم آسپرگر یه معلولیته؟

هر کسی یه شخصیت منحصر به فرد و نقاط قوت مختلفی داره. کسایی که سندروم آسپرگر دارن هم فرقی ندارن. ولی اگه تو یا کسی که دوستش داری به خاطر علائم سندروم آسپرگر توی پیدا کردن یا نگه داشتن کار مشکل دارین، کمک هست. شاید بتونین تحت بخش 12.10 ارزیابی معلولیت تحت تامین اجتماعی، اختلالات روانی، واجد شرایط معلولیت باشین. برای اطلاعات بیشتر، با دکترت و مسئول تامین اجتماعی مشورت کن.

اگه فکر میکنی که تو یا کسی که دوستش داری ممکنه سندروم آسپرگر داشته باشین، یا اگه معلم یا مراقبی هستی که نگران کسی هستی که میشناسی، اولین قدمت اینه که با دکترت تماس بگیری. علاوه بر صحبت با یه متخصص، اطلاعات زیادی در مورد ASD و سندروم آسپرگر وجود داره، همراه با اطلاعاتی در مورد گروه‌های حمایتی. همیشه باز موندن ذهن و درک اینکه هر کسی نقاط قوت و فرصت‌هایی برای پیشرفت داره، کمک میکنه.

امید و مراقبت برای بچه‌ها با اختلال طیف اوتیسم وجود داره. توی کلینیک کلیولند، ما درمان‌های دلسوزانه و شخصی‌سازی‌شده برای اونا طراحی میکنیم.