مغزت چطور احساساتو کنترل می‌کنه؟ با آمیگدالا و راه‌های آروم کردنش آشنا شو!

آمیگدالا و نقش آن در حس و حال‌ها

آمیگدالا بخشی از مغز است که تو کارِ پردازش احساسات، مخصوصا ترس، نقشی کلیدی داره. حالا درسته که احساسات واقعیت محض نیستن، اما یکی از راه‌هایی هستن که مغز ما رو در برابر خطر حفظ می‌کنن و از محیط اطرافمون آگاه می‌سازن. مثلاً، احساس ترس و نگرانی وجود دارن تا به ما در مورد تهدیدهای احتمالی هشدار بدن.

از اونجایی که احساسات به ما اطلاعاتی در مورد دنیای اطرافمون میدن، رو رفتارهای ما هم تاثیر میذارن. وقتی احساس‌ها مثل یه آلارم خطر عمل می‌کنن، ما می‌تونیم برای محافظت از خودمون اقدام کنیم. اما احساسات همیشه اطلاعات دقیقی درباره‌ی تهدیدات ارائه نمی‌دن و ممکنه در مواقعی که واقعاً خطری وجود نداره، اضطراب و فشار عصبی ایجاد کنن.

آمیگدالا و تاثیرش بر احساسات و رفتار

آمیگدالا تو تنظیم اضطراب، پرخاشگری، واکنش‌های استرس‌زا، خاطراتی که با احساسات در ارتباط هستن و شناخت اجتماعی نقش داره. این قسمت از مغز تو فعال کردن پاسخ «مبارزه یا فرار» نقش داره و روی نحوه‌ی واکنش ما به موقعیت‌های خطرناک اثر میذاره.

این واکنش‌ها برای حفظ سلامتی ما لازمن، اما ممکنه که این فرآیندها تنظیم نباشن و به یه واکنش بیش از حد تبدیل بشن. افرادی که آمیگدالای فعال‌تری دارن، ممکنه این واکنش‌ها رو حتی وقتی که واقعاً خطری نیست، حس کنن. این مسئله می‌تونه آزاردهنده و خسته‌کننده باشه.

از اونجایی که آمیگدالا با خاطرات احساسی و همینطور احساسات فعلی در ارتباطه، تو خاطرات «آنی» (فلش‌بلب) هم نقش داره؛ یعنی خاطراتی که خیلی زنده و دقیق هستن از اتفاقات تعجب‌آور و احساسی یا لحظه‌های مهم تاریخی.

آسیب‌های احتمالی به آمیگدالا

هرچند که جمجمه‌ی ما از مغز در برابر صدمات محافظت می‌کنه، اما آمیگدالا از آسیب‌های داخلی و خارجی در امان نیست. دکتر لاخان می‌گه: «آمیگدالا می‌تونه در اثر سکته‌ی مغزی، عفونت‌هایی مثل ویروس هرپس سیمپلکس، بیماری‌های مغزی که باعث تخریب سلول‌های عصبی میشن مثل آلزایمر و تومورهای مغزی آسیب ببینه.» هم‌چنین ممکنه در اثر ضربه‌ی مغزی یا آسیب شدید به مغز هم آسیب ببینه.

آسیب‌های مغزی ممکنه برگشت‌ناپذیر باشن، اما حتی اگه آمیگدالا آسیب ببینه، هنوز هم امکان بهبودی وجود داره، به‌خصوص با حمایت و درمان مناسب. دکتر لاخان اضافه می‌کنه: «مغز توانایی فوق‌العاده‌ای برای ترمیم و سازمان‌دهی مجدد داره که بهش می‌گن نوروپلاستیسیته.» نوروپلاستیسیته به توانایی سیستم عصبی ما برای تنظیم و تغییر بر اساس آسیب دیدگی یا نیاز اشاره داره.

آمیگدالا کی فعال می‌شه و چه اتفاقی میفته؟

آمیگدالا در پاسخ به درک خطر تحریک میشه تا شما رو در امان نگه داره و واکنش‌های ترس رو فعال کنه. دکتر لاخان میگه: «وقتی ما یه خطر رو حس می‌کنیم، آمیگدالا وارد عمل میشه تا پاسخ استرس بدن ما رو فعال کنه – پاسخ مبارزه یا فرار.» این فرآیند از طریق سیستم عصبی خودکار اتفاق میفته و باعث افزایش ضربان قلب، فشار خون، تنفس و سطح هوشیاری شما میشه.

با درگیر کردن سیستم عصبی خودکار، آمیگدالا شما رو آماده می‌کنه تا از خودتون محافظت کنید و این امکان رو فراهم می‌کنه که سریعاً به یه خطرِ درک شده واکنش نشون بدید. مثلاً، اگه یه حیوون به شما حمله کنه و نیاز داشته باشید فرار کنید، این واکنش می‌تونه انرژی و قدرت عضلانی لازم برای فرار رو فراهم کنه. اگه نتونید فرار کنید، این پاسخ منابع شما رو به سمت مبارزه با خطر هدایت می‌کنه.

چطور می‌تونیم آمیگدالامون رو آروم کنیم؟

خبر خوب اینه که حتی اگه آمیگدالا در پاسخ به آسیب یا تروما بیش از حد فعال بشه، میشه این اثرات رو خنثی کرد. دکتر لاخان میگه: «آمیگدالا رو میشه آموزش داد.» در واقع، ما می‌تونیم ارتباط بین آمیگدالا و قشر جلوی مغز رو تقویت کنیم تا شدت فعالیتش رو کم کنیم.

درمان توسط یه متخصص سلامت روان می‌تونه به درمان علائمی که از آمیگدالای فعال ناشی میشه، کمک کنه. اگه یه اتفاق یا اتفاقات تروماتیک باعث این واکنش شده باشن، درمان‌های مخصوص تروما می‌تونن موثر باشن. همچنین، درمانگر می‌تونه به شما کمک کنه مهارت‌ها و روش‌هایی رو برای کاهش فعالیت آمیگدالای خودتون یاد بگیرید، مثل تمرین‌های آرام‌سازی که می‌تونن فعالیت سیستم عصبی خودکار رو کم کنن.

دکتر لاخان نکات زیر رو برای غیرفعال کردن آمیگدالا و فعال کردن دوباره‌ی قشر جلوی مغز ارائه می‌ده:

• نفس عمیق: «نفس کشیدنِ آرام و عمیق از دیافراگم و تمرکز روی بازدم یه تکنیک عالیه.»
• ورزش: «فعالیت‌های فیزیکی مثل پیاده‌روی، رقص یا یوگا می‌تونن به تنظیم آمیگدالا کمک کنن.»
• درمان شناختی رفتاری: «اصلاحِ الگوهای فکری می‌تونه الگوهای فکری منفی یا فاجعه‌آمیز رو با الگوهای مثبت و واقع‌بینانه‌تر جایگزین کنه.»