دندان نداری؟😱آشنایی با آنودونتیا:علت، درمان و راهی برای لبخند زیباتون!

نگاهی به آنودونتیا

آنودونتیا چیست؟

آنودونتیا یعنی نداشتن کامل دندان‌ها. این حالت، نوع نادری از “آژنزی دندانی” است؛ اصطلاحی که پزشکان برای توصیف دندان‌هایی که به‌صورت مادرزادی وجود ندارند استفاده می‌کنند. (کلمه “مادرزادی” یعنی شما با این مشکل به دنیا آمده‌اید.) کسانی که آنودونتیا دارند، اصلاً دندان ندارند، چون دندان‌هاشون هیچ‌وقت رشد نمی‌کنن. این مشکل ممکنه دندونای شیری (اولیه) و دندونای دائمی (بزرگسالی) رو دربر بگیره. خیلی از آدمایی که آنودونتیا دارن، یه بیماری ژنتیکی دیگه هم دارن به اسم “اختلال اکتودرم” که می‌تونه باعث ناهنجاری‌هایی تو دندون‌ها، موها، ناخن‌ها و غدد عرق بشه.

آیا ممکنه بعضی‌ها آنودونتیای جزئی داشته باشن؟

بعضی افراد با نداشتن تعدادی از دندون‌ها به دنیا میان، نه همهٔ دندون‌ها. “هیپودونتیا”، یه نوع دیگه از آژنزی دندانی هست که یعنی نداشتن ۱ تا ۶ دندون. “الیگودونتیا” یعنی نداشتن ۶ دندون یا بیشتر. ممکنه بشنوید که مردم از هیپودونتیا و الیگودونتیا به‌عنوان آنودونتیای جزئی یاد می‌کنن.

آنودونتیا چه تأثیری رو سلامتی دهان و کلاً سلامتی من می‌ذاره؟

افرادی که آنودونتیا دارن، معمولاً تو جویدن و صحبت کردن مشکل دارن. نتونستن درست غذا رو بجویید، می‌تونه رو سلامت دستگاه گوارش اثر بذاره. آنودونتیا همچنین می‌تونه باعث آسیب به لثه و رشد ناکافی استخوان فک بشه. این کمبود رشد استخون می‌تونه باعث بشه فک شما کوچک‌تر از حالت عادی به نظر برسه.

علائم و علت‌ها

عوارض آنودونتیا چیه؟

علت اصلی آنودونتیا، نداشتن تمام دندونای طبیعیه. چون آنودونتیا اغلب همراه با اختلال اکتودرم اتفاق می‌افته، علائم دیگه ممکنه شامل موارد زیر باشه:

• لب شکری یا کام شکری
• موهای نازک
• نبود غدد عرق
• ضعف شنوایی
• ضعف بینایی
• نبود ناخن

خیلی‌خیلی به‌ندرت، آنودونتیا بدون اختلال اکتودرم اتفاق می‌افته. تو این موارد، متخصّص‌ها معتقدن که این مشکل به خاطر یه جهش ژنتیکی ناشناخته است.

علت آنودونتیا چیه؟

به‌زبون ساده، آنودونتیا نتیجهٔ یه جهش ژنتیکی است که رو لایه‌ی دندونی شما اثر می‌ذاره (نواری از بافت زیر لثه‌ها که دندونای شما توش شکل می‌گیرن). افرادی که آنودونتیا دارن، این مشکل رو به‌صورت یه الگوی ژنتیکی مغلوب اتوزومال از پدر و مادرشون به ارث می‌برن. یعنی برای اینکه این مشکل پیش بیاد، لازمه که دو نسخه از یه ژن غیرطبیعی — یکی از هر والد بیولوژیکی — وجود داشته باشه.

تشخیص و آزمایش‌ها

چطور آنودونتیا رو تشخیص می‌دن؟

پزشکان ممکنه به آنودونتیا مشکوک بشن اگه بچه‌تون تا 13 ماهگی دندون درنیاورده باشه. برای تأیید تشخیص، از عکس رادیولوژی (اشعهٔ ایکس) از دندون‌ها استفاده می‌کنن تا دندونایی که هنوز رشد نکردن رو ببینن. اگه تو عکس دندونی دیده نشه، احتمالاً بچه‌تون آنودونتیا داره.

مدیریت و درمان

چطور آنودونتیا رو درمان می‌کنن؟

پزشکا آنودونتیا رو با راه‌های جایگزین کردن دندون، درمان می‌کنن. درمان‌های رایج شامل موارد زیر هستن:

• دندون مصنوعی: دندونای مصنوعی وسایل متحرکی هستن که جای دندونای ازدست‌رفته رو می‌گیرن. اینا روی لثه‌ها قرار می‌گیرن تا حمایت بشن. می‌تونید از چسب دندون استفاده کنید تا کمک کنه سر جاشون بمونن.

دندونای مصنوعی سنتی و ایمپلنت‌های دندونی

دندونای مصنوعی سنتی برای بچه‌ها و بزرگسالانی که آنودونتیا دارن (دندون ندارن) خوب جواب می‌دن. ایمپلنت‌های دندونی، میله‌های کوچیک و پیچی هستن که جای ریشه‌های دندونایی که از دست رفتن، رو می‌گیرن. یه جراح تو یه عمل جراحی دهانی، ایمپلنت‌ها رو تو استخوان فک قرار می‌ده. بعد از این‌که ایمپلنت‌ها خوب شدن، دندون‌پزشک شما می‌تونه پل‌ها یا دندونای مصنوعی رو بهشون وصل کنه و لبخندتون رو برگردونه. برای این‌که بتونید ایمپلنت دندونی بگیرید، استخونای صورتتون باید کاملاً رشد کرده باشن. به همین خاطر، بیشتر بچه‌هایی که آنودونتیا دارن، تا وقتی که به سن مناسب برای ایمپلنت برسن، از دندونای مصنوعی استفاده می‌کنن.

مراقبت از دندون

پیشگیری

آیا می‌شه از آنودونتیا پیشگیری کرد؟

چون آنودونتیا یه مشکل ژنتیکی است، هیچ کاری نمی‌تونید بکنید که از پیش اومدنش جلوگیری کنید. مهمه بدونید که حتی اگه خودتون آنودونتیا داشته باشید، لزوماً به این معنی نیست که این مشکل رو به بچه‌هاتون منتقل می‌کنید.

چشم‌انداز / پیش‌بینی

اگه آنودونتیا داشته باشم، باید منتظر چی باشم؟

آنودونتیا خطرناک یا کُشنده نیست، اما اگه درمان نشه، می‌تونه رو خوردن و صحبت کردن اثر بذاره. علاوه بر این، ممکنه به‌خاطر خجالت از لبخند زدن، احساس ناخوشایندی کنید یا از موقعیت‌های اجتماعی دوری کنید. این عوامل می‌تونن کیفیت زندگی شما رو خیلی محدود کنن.

اگه شما یا بچه‌تون آنودونتیا داره، پزشکتون یه برنامه‌ی درمانی شخصی‌سازی‌شده درست می‌کنه که متناسب با نیازها و خواسته‌های شما باشه. با رشد بچه‌ها، دهان و ساختارهای دهانی‌شون تغییر می‌کنه. اگه بچه‌تون از دندونای مصنوعی استفاده می‌کنه، احتمالاً هر چند سال یه بار به وسایل جدید نیاز داره، تا وقتی که استخونای صورتش رشدشون متوقف بشه. دندون‌پزشک شما می‌تونه بهتون بگه که تو شرایط شما، باید منتظر چه چیزایی باشید.

زندگی با آنودونتیا

کی باید به پزشک مراجعه کنم؟

آنودونتیا خطرناک نیست، اما باید با پزشکتون صحبت کنید اگه:

• بچه‌تون تا 13 ماهگی دندونای اولیه رو درنیاورده.
• بچه‌تون تا 10 سالگی دندونای دائمی رو درنیاورده.
• دندونای ازدست‌رفته رو کیفیت زندگی بچه‌تون تأثیر می‌ذاره.

چه سؤالاتی باید از پزشک بپرسم؟

اگه شما یا بچه‌تون آنودونتیا داره، تو این‌جا چند تا سؤال هست که ممکنه بخواید از دندون‌پزشک یا پزشکتون بپرسید:

• گزینه‌های درمانی بچه‌ام چیه؟
• مدت زمان درمان چقدر طول می‌کشه؟
• آیا این مشکل رو تغذیه یا هضم بچه‌م اثر می‌ذاره؟
• آیا ایمپلنت‌های دندونی، راهی هستن؟
• آیا من یا بچه‌م باید آزمایش‌های بیشتری بدیم تا ببینیم مشکل ژنتیکی دیگه‌ای هم داریم؟

آنودونتیا یه مشکل نادر و مادرزادی است که با نداشتن تمام دندون‌ها مشخص می‌شه. به‌ندرت، این مشکل به‌تنهایی اتفاق می‌افته. اما تو بیشتر موارد، آنودونتیا نشونهٔ یه مشکل ژنتیکی دیگه‌ست به اسم “دیستروفی اکتودرم” که می‌تونه باعث نازک شدن مو، نبود ناخن‌های دست، کمبود غدد عرق و سایر ناهنجاری‌ها بشه. اگه شما یا بچه‌تون آنودونتیا داره، با پزشکتون دربارهٔ راه‌های جایگزین کردن دندون که می‌تونه ظاهر، عملکرد و سلامت دهان شما یا بچه‌تون رو برگردونه، صحبت کنید.