فضولات، گنج پنهان کشاورزی: چطور کود رایگان بسازیم و دنیا را نجات دهیم!

نقش حیاتی بازیافت فضولات در کشاورزی برای تغذیه خاک

به‌تازگی، یک پژوهش جهانی که نتایجش در نشریه معتبر “پایداری طبیعت” (Nature Sustainability) منتشر شده، نشان می‌دهد که بازیافت کامل فضولات، اعم از انسانی و دامی، به همراه ادرار، می‌تواند نقش بسیار مهمی در تامین مواد مغذی مورد نیاز برای محصولات کشاورزی در سراسر جهان ایفا کند. این رویکرد نه تنها نیاز به استخراج کودهایی مانند فسفر را کاهش می‌دهد، بلکه وابستگی به سوخت‌های فسیلی را هم به طور چشمگیری کم می‌کند.

یوهانس له‌مان، استاد دانشکده علوم گیاهی یکپارچه در دانشگاه کرنل و نویسنده ارشد این تحقیق، در این باره می‌گوید: «باید به دنبال راه‌هایی برای بازیافت مواد مغذی باشیم که هم‌اکنون به درستی از آن‌ها استفاده نمی‌شود. داده‌های ما نشان می‌دهد که حجم زیادی از این مواد در دسترس است. خیلی از کشورها با همین روش‌های کوددهی فعلی هم می‌توانند به خودکفایی برسند، اگر فضولات را به چرخه کشاورزی برگردانند.»

محققان با بررسی انبوهی از اطلاعات که از پایگاه‌های داده مختلفی مانند FAOSTAT (سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد) و STAT (انجمن بین‌المللی کود) جمع‌آوری شده بود، به این نتایج دست یافتند. آن‌ها همچنین از نقشه‌های ماهواره‌ای برای شناسایی مناطق کشت و پرورش دام و بررسی نوع و مقدار کودهای مصرفی در ۱۴۶ کشور استفاده کردند.

پس از محاسبه میزان و مکان مواد مغذی موجود در فضولات انسانی و دامی، تیم تحقیقاتی یک مدل‌سازی انجام داد تا مشخص شود که اگر این مواد بازیافت شوند، چه سهمی در تامین نیازهای تولید محصولات کشاورزی و مراتع در سراسر جهان خواهند داشت.

تحلیل نیاز جهانی به کودهای شیمیایی

نتایج این بررسی‌ها نشان می‌دهد که مواد مغذی موجود در فضولات انسانی و دامی که در حال حاضر به‌درستی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، می‌تواند ۱۳٪ از نیازهای اصلی مواد مغذی مزارع و مراتع را تامین کند. اگر بازیافت در سطح ملی انجام شود، این کار می‌تواند واردات خالص کودهای شیمیایی در سطح جهان را به میزان ۴۱٪ برای نیتروژن، ۳٪ برای فسفر و ۳۶٪ برای پتاسیم کاهش دهد.

به گفته لمان، استفاده از فضولات بازیافتی مزایای دیگری هم دارد؛ از جمله این که از ورود مواد مغذی اضافی به منابع آب جلوگیری می‌کند و در نتیجه از آلودگی آن‌ها می‌کاهد. بازیافت مواد مغذی می‌تواند به ایجاد یک اقتصاد چرخشی بین مصرف غذا و کشاورزی کمک کند. لمان می‌گوید: «آلوده کردن محیط زیست، مخصوصاً آب و خاک، و در عین حال کمبود کود برای کشاورزی، اصلاً منطقی نیست.»

او اضافه می‌کند: «ما باید این چرخه را از مواد مغذیِ هدررفته، هر جا که باشند، ببندیم و در این مطالعه نشان می‌دهیم که با استفاده از فقط دو نوع از این مواد اولیه، یعنی فضولات دامی و انسانی، می‌توانیم از نظر تئوری تمام نیازهای فعلی خود به کود را برآورده کنیم.»

لمان معتقد است که تامین نیاز جهانی به کودهای شیمیایی یک مساله ژئوپلیتیکی است که قابل مقایسه با مساله نفت است، چرا که مقدار زیادی از فسفر، که یک منبع تجدیدناپذیر است، در تعداد بسیار کمی از کشورها استخراج می‌شود. نیتروژن هم گران‌قیمت است و برای تولید صنعتی آن به مقدار زیادی انرژی نیاز است که این موضوع باعث ایجاد ردپای کربن بزرگی می‌شود.

لمان هشدار می‌دهد که اگر بازیافت انجام نشود، کمبودهای آینده مواد مغذی فقط به افزایش قیمت کود و در نتیجه افزایش قیمت مواد غذایی منجر خواهد شد که خود می‌تواند باعث افزایش مهاجرت‌ها و آشوب‌های سیاسی شود.