مغز و اوتیسم: حس‌ها چطور تعاملات اجتماعی را شکل می‌دهند؟

تأثیر حواس بر تعاملات اجتماعی در اختلالات رشدی

تصوّر کنید مهمونی شام باشین، اما نتونین بوی غذاهای خوشمزه رو حس کنین یا صدای زنگ شامُ بشنوین. مثل یه خوابه، نه؟ ولی اگه اینجوری نباشه چی؟ پروفسور استیون شی از آزمایشگاه کلد اسپرینگ هاربر میگه: “وقتی ما داریم دنیا رو تجربه می‌کنیم و با آدما تعامل داریم، از تمام حس‌هامون استفاده می‌کنیم.” و اضافه می‌کنه: “این واسه حیوونا و آدما صدق می‌کنه.” اما توی اختلالات رشدی مثل اوتیسم، همیشه اینطور نیست. این شرایط میتونن رو نحوه‌ی پردازش اطلاعاتِ دریافتی توسط مغز اثر بذارن و درکِ علائمِ اجتماعی که گفتگوها، قرارها و بقیه‌ی تعاملات بین‌فردی رو هدایت می‌کنن، سخت کنن.

دقیقا چطور این علائم تو مغز با هم ترکیب میشن و روی هم اثر میذارن، هنوز خوب فهمیده نشده. برای روشن کردن این موضوع، شی و دانشجوی دکتراش، الکساندر نولان، بررسی کردن که چجوری حس بویایی و شنوایی تو مغز موش‌ها، موقع یه رفتار مادری به اسم “جمع‌آوری توله‌ها”، با هم ارتباط دارن. این کار فقط به مادرها مربوط نیست و “جانشین‌ها” هم میتونن یادش بگیرن؛ مثلا، مادربزرگ‌ها یا پرستارها.

شی توضیح میده: “جمع‌آوری توله‌ها یکی از مهم‌ترین کارها برای مادرا یا مراقباست. این کار نیاز داره به توانایی بوییدن و شنیدن صدای توله. اگه هر دو این حواس مهمن، شاید به این معنی باشه که یه جایی تو مغز، با هم ترکیب میشن. یکی از چیزای جالب که ما فهمیدیم، این بود که یه ارتباط هست از یه قسمتی به اسم آمیگدال پایه‌ای (BA).”

نقش ناحیه‌ی BA تو یادگیری و پردازش سیگنال‌های اجتماعی و احساسی

تو موش‌ها و آدما، ناحیه‌ی BA نقش مهمی تو یادگیری و پردازشِ علائم اجتماعی و احساسی داره. موقع جمع کردن توله‌ها، گروه تحقیقاتی فهمیدن که نورونای BA، علائم بویایی رو به مرکز شنواییِ مغز، یعنی قشر شنوایی (AC)، میفرستن. اونجا، این علائم با علائم صوتی‌ای که وارد میشه ترکیب میشن و روی عکس‌العمل حیوان به صداهای آینده، مثل ناله‌ی توله‌ها، اثر میذارن.

جالبه که وقتی تیم شی مسیر رسیدن علائم بویایی به موش‌های مادر رو بست، عکس‌العملشون به جمع کردن توله‌ها تقریبا کاملا متوقف شد. شی توضیح میده:“ما فکر می‌کنیم اون چیزی که به AC میرسه، از طریق علائم اجتماعی و احساسی نورونای BA فیلتر میشه.” و ادامه میده:“این پردازش میتونه تو اوتیسم و بیماری‌های تحلیل‌برنده‌ی عصبی دچار اختلال بشه. ما معتقدیم بخش‌های زیادی از مغز توی این رفتار دخیلن و این فرآیند خیلی دقیق کنترل میشه.”

تحقیقات بیشتر در مورد ارتباطات مغزی

آزمایشگاه شی الان داره بررسی می‌کنه که این قسمت‌های مغز چجوری با هم ارتباط دارن و تعامل می‌کنن. کارشون شاید بتونه کمک کنه تا بهتر بفهمیم اوتیسم چه تأثیری رو تواناییِ تفسیر علائم اجتماعی میذاره. ولی این تازه شروع کاره. شی میگه: “اینکه ما یه مدار عصبی پیدا کردیم که ممکنه اجازه بده فرآیندهای احساسی مستقیما با درک ارتباط داشته باشن، برای من خیلی هیجان‌انگیزه.” اون تو این احساس تنها نیست. تحقیقاتش شاید جوابایی واسه یکی از قدیمی‌ترین سوالای بشر داشته باشه: “حس‌هامون چطور روی شیوه‌ی ارتباط ما با همدیگه و تجربه‌مون از دنیا اثر می‌ذارن؟”