آتش 41 هزار ساله در تاسمانی: راز مدیریت زمین توسط بومیان فاش شد!

آتش و رد پای انسان‌های آغازین در تاسمانی

بررسی‌ها نشان می‌دهند که نخستین انسان‌هایی که قدم به تاسمانی گذاشتند، یعنی حدود چهل و یک هزار سال پیش، از آتش برای شکل دادن و مدیریت چشم‌انداز استفاده می‌کردند. این موضوع، تقریباً دو هزار سال زودتر از تصوری است که پیش‌تر داشتیم. گروهی از پژوهشگران از بریتانیا و استرالیا با تحلیل زغال سنگ و گرده‌های باستانی، به این نتیجه رسیدند و به بررسی چگونگی تاثیر بومیان تاسمانی بر محیط پیرامون خود پرداختند. یافته‌های آن‌ها، قدیمی‌ترین سند و مدرک استفاده از آتش توسط انسان‌ها برای تغییر محیط زیست در تاسمانی است.

مهاجرت‌های اولیه انسان‌ها از قاره آفریقا به سمت نواحی جنوبی کره زمین، در ابتدای دوره یخبندان واپسین، به خوبی در حال انجام بود. حدود شصت و پنج هزار سال پیش، انسان‌ها به شمال استرالیا رسیدند. زمانی که نخستین گروه‌های پالاوا/پاکانا (بومیان تاسمانی) به تاسمانی (که در زبان پالوا به آن لوترویتا می‌گویند) رسیدند، این منطقه دورافتاده‌ترین جایی بود که انسان‌ها تا آن زمان در آن سکونت داشتند. این جوامع بومی از آتش برای وارد کردن تغییرات در جنگل‌های انبوه و مرطوب استفاده می‌کردند و آن را به نفع خود تغییر می‌دادند. این موضوع با افزایش ناگهانی زغال سنگ در لایه‌های باستانی، حدود چهل و یک هزار و ششصد سال پیش تایید شده است.

به گفته پژوهشگران، نتایجی که در نشریه Journal Science Advances منتشر شده است، می‌تواند به ما در درک بهتر چگونگی تاثیر انسان‌ها بر محیط زیست زمین در طول ده‌ها هزار سال کمک کند و همچنین دانش ما را درباره ارتباط دیرینه بومیان با چشم‌انداز، که برای مدیریت چشم‌انداز در استرالیای امروزی بسیار حیاتی است، افزایش دهد.

تاسمانی و پل خشکی

امروزه تاسمانی حدود دویست و چهل کیلومتر از سواحل جنوب شرقی استرالیا فاصله دارد و با تنگه باس از سرزمین اصلی استرالیا جدا شده است. اما در طول آخرین عصر یخبندان، استرالیا و تاسمانی توسط یک پل خشکی بزرگ به هم متصل بودند و این امکان را برای مردم فراهم می‌کرد تا به صورت پیاده وارد تاسمانی شوند. این پل خشکی تا حدود هشت هزار سال پیش باقی ماند، یعنی زمانی که با افزایش سطح آب دریا پس از پایان آخرین عصر یخبندان، تاسمانی از سرزمین اصلی استرالیا جدا شد.

دکتر متیو آدلایه، که نویسنده اصلی این تحقیق از دپارتمان جفرافی دانشگاه کمبریج است، گفت: “استرالیا مهد قدیمی‌ترین فرهنگ بومی جهان است، فرهنگی که بیش از پنجاه هزار سال قدمت دارد.”

آتش و جوامع بومی در تاسمانی

مطالعات پیشین نشان داده بودند که جوامع بومی در سرزمین اصلی استرالیا از آتش برای شکل دادن به زیستگاه‌های خود استفاده می‌کردند. با این حال، تا کنون مستندات مشابهی برای تاسمانی در دست نبود. پژوهشگران به مطالعه لایه‌های باستانی رسوب‌شده در جزایر تنگه باس پرداختند، جزایری که امروزه بخشی از تاسمانی به شمار می‌روند. این جزایر در دوران آخرین عصر یخبندان، بخشی از پل خاکی بودند که استرالیا و تاسمانی را به یکدیگر متصل می‌کرد.

به دلیل پایین بودن سطح آب دریا در آن زمان، جوامع پالاوا/پاکانا توانستند از سرزمین اصلی استرالیا مهاجرت کنند. تحلیل لایه‌های باستانی نشان داد که زغال سنگ ناگهان در حدود چهل و یک هزار و ششصد سال پیش افزایش یافته است و این با تغییرات عمده در پوشش گیاهی در حدود چهل هزار سال پیش همزمان شده است. این تغییرات با انواع مختلف گرده‌ها در گل و لای قابل مشاهده بود. آدلایه گفت: “این نشان می‌دهد که این ساکنان اولیه، با آتش زدن، جنگل‌ها را پاکسازی کرده و فضاهای باز برای امرار معاش و شاید فعالیت‌های فرهنگی خود ایجاد می‌کردند.”

آتش یک ابزار مهم به شمار می‌رفت و احتمالاً برای ترویج نوع خاصی از پوشش گیاهی یا منظر که برای آن‌ها اهمیت داشت، استفاده می‌شد. پژوهشگران بیان می‌کنند که انسان‌ها احتمالاً در طول مهاجرت خود در سرتاسر چشم‌انداز یخبندانی ساهول، نحوه استفاده از آتش برای پاکسازی و مدیریت جنگل‌ها را آموخته بودند. ساهول یک قاره باستانی بود که شامل استرالیا، تاسمانی، گینه نو و شرق اندونزی امروزی می‌شد و بخشی از مهاجرت گسترده از آفریقا به حساب می‌آید.

آدلایه افزود: “با سازگار شدن زیستگاه‌های طبیعی در اثر این آتش‌سوزی‌های کنترل‌شده، شاهد گسترش گونه‌های سازگار با آتش، مانند درخت اکالیپتوس، به‌ویژه در سمت شرقی و مرطوب جزایر تنگه باس، هستیم.”

روش‌های آتش‌زدن همچنان توسط جوامع بومی در استرالیا، از جمله برای مدیریت چشم‌انداز و انجام فعالیت‌های فرهنگی، استفاده می‌شود. اما استفاده از این نوع آتش‌زدن که به آن آتش‌زدن فرهنگی می‌گویند، برای مدیریت آتش‌سوزی‌های گسترده و شدید در استرالیا هنوز هم موضوعی بحث‌برانگیز است. محققان می‌گویند درک این روش باستانی مدیریت زمین می‌تواند به تعریف مجدد و احیای چشم‌اندازهایی که پیش از استعمار وجود داشتند، کمک کند.

آدلایه گفت: “این جوامع اولیه تاسمانی، در واقع نخستین مدیران زمین در این جزیره بودند.” او ادامه داد: “اگر می‌خواهیم چشم‌اندازهای تاسمانی و استرالیا را برای نسل‌های آینده حفظ کنیم، لازم است به جوامع بومی گوش فرا دهیم و از آن‌ها بیاموزیم، چرا که آن‌ها خواستار نقش پررنگ‌تری در مدیریت چشم‌اندازهای استرالیا در آینده هستند.”

این پژوهش بخشی از حمایت‌های شورای تحقیقاتی استرالیا بوده است.