دوستی‌های مجازی؛ راهی برای غلبه بر تنهایی؟

افزایش تنهایی در ایالات متحده

تنهایی در ایالات متحده در حال افزایش است، به طوری که یک سوم آمریکایی‌ها گزارش داده‌اند که در سال‌های اخیر “تنهایی جدی” را تجربه کرده‌اند. افرادی که احساس تنهایی می‌کنند، دو برابر بیشتر از دیگران در معرض افسردگی قرار دارند و تنهایی به عنوان یک عامل خطر کلیدی برای خودآزاری و خودکشی شناخته می‌شود. این موضوع ممکن است در افزایش بی‌سابقه خودکشی‌ها در ایالات متحده در سال 2023، که بیش از 50,000 مورد بوده، نقش داشته باشد.

بسیاری بر این باورند که افزایش تنهایی ناشی از فروپاشی ارتباطات اجتماعی و مشارکت‌های اجتماعی است، زیرا زمان بیشتری از زندگی‌مان را به صورت آنلاین صرف می‌کنیم تا اینکه به صورت حضوری با یکدیگر ارتباط برقرار کنیم. جوانان آمریکایی بین 18 تا 29 سال اکنون بیش از پنج ساعت در روز را در شبکه‌های اجتماعی سپری می‌کنند و استفاده زیاد از رسانه‌های اجتماعی با افسردگی مرتبط است. به نظر می‌رسد که صرف زمان زیاد در شبکه‌های اجتماعی عامل کلیدی در ایجاد احساس تنهایی باشد، اما یک مقاله جدید منتشر شده در نشریه Telematics and Informatics نشان می‌دهد که استفاده‌های هدفمند از سایت‌های شبکه اجتماعی برای برقراری ارتباط با دیگران و احساس هم‌نشینی می‌تواند در کاهش این احساس مؤثر باشد.

تحقیقات براندون بوشیون

این مقاله توسط براندون بوشیون، استاد یار روزنامه‌نگاری در دانشگاه آریزونا نوشته شده است. بوشیون تأثیر کیفیت دوستی‌های شبکه‌ای بر خودارزشی و تنهایی را مورد بررسی قرار داده است. او بین خودارزشی ویژگی (trait self-esteem) که شکل ثابت و پایدار خودارزشی است و خودارزشی حالت (state self-esteem) که موقتی است، تمایز قائل می‌شود. خودارزشی حالت می‌تواند به عنوان مثال از لایک شدن یک پست در رسانه‌های اجتماعی ناشی شود.

بوشیون یک نظرسنجی آنلاین از 1500 شرکت‌کننده انجام داد که با درصدهای سرشماری ایالات متحده برای جنسیت، نژاد، قومیت، سن و منطقه سکونت مطابقت داشت. او توانست پس از شش هفته با بیش از نیمی از آن‌ها تماس بگیرد. شرکت‌کنندگان به جملاتی مانند “من فردی با ارزش هستم” و “احساس می‌کنم که چندین ویژگی خوب دارم” پاسخ دادند و از آن‌ها خواسته شد تا در مقیاس پنج‌نقطه‌ای از “کاملاً مخالفم” تا “کاملاً موافقم” پاسخ دهند. همچنین از آن‌ها پرسیده شد که آیا در هفته گذشته احساس کرده‌اند که از دیگران دور افتاده‌اند یا احساس انزوا کرده‌اند.

کیفیت دوستی‌های شبکه‌ای و تأثیر آن

سؤالات مربوط به کیفیت دوستی‌های شبکه‌ای از آن‌ها می‌پرسید که آیا با دوستانشان در شبکه‌های اجتماعی شوخی کرده‌اند یا هنگام استفاده از آن‌ها احساس همدلی کرده‌اند. به طور کلی، بوشیون دریافت که پاسخ‌دهندگان جوان‌تر، از 18 تا 29 و 30 تا 39 سال، کیفیت دوستی‌های شبکه‌ای بسیار بیشتری نسبت به افراد بالای 50 سال گزارش کرده‌اند. با این حال، جوانان 18 تا 39 سال همچنین تمایل به گزارش خودارزشی پایین‌تر و نرخ‌های بالاتر تنهایی داشتند.

اما کسانی که احساس نزدیکی و همدلی با دیگر کاربران شبکه‌های اجتماعی داشتند، حتی شش هفته بعد نیز خودارزشی بیشتری را گزارش کردند و این ارتباط برای کاربران تا سن 61 سالگی معنادار بود.

تأثیر افزایش عزت نفس بر کاهش تنهایی در نسل‌های جوان

افزایش عزت نفس به کاهش احساس تنهایی در نسل‌های جوان منجر شده است، در حالی که تأثیر غیرمستقیم این موضوع برای افراد در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ زندگی، چندان معنادار نمی‌شود. افراد بالای ۷۰ سال گزارش داده‌اند که با نزدیک شدن به دیگران در شبکه‌های اجتماعی، سطح عزت نفس کمتری را تجربه می‌کنند. ممکن است این به این دلیل باشد که آن‌ها دوستی‌های دیجیتال را کمتر به عنوان مکملی برای ارتباطات واقعی و بیشتر به عنوان یک چوب‌دستی می‌بینند.

بوشیون می‌گوید: “من متوجه شدم که تغییرات در شبکه‌های شخصی — احساس نزدیکی و همدلی با دیگر کاربران شبکه‌های اجتماعی — می‌تواند به افزایش احساس ارزشمندی منجر شود و این با کاهش احساس انزوا اجتماعی مرتبط است، حتی در طول زمان.” او ادامه می‌دهد: “بنابراین، با وجود اینکه احساس شما نسبت به خودتان در طول زندگی عمدتاً ثابت است، ارتباط با دیگران و حس همدلی، حتی به صورت مجازی، می‌تواند به بهبود احساس شما و کاهش تنهایی منجر شود، که به طور نظری با کاهش احتمال خودآزاری و خودکشی مرتبط است.”

بوشیون اشاره می‌کند که به این موضوع علاقه‌مند شده است زیرا پزشک عمومی ایالات متحده سال گذشته هشدارهایی درباره سطح بالای خودکشی‌ها در آمریکا صادر کرد و از محققان خواست تا به پتانسیل ارتباطات شبکه‌ای برای برقراری ارتباط با مردم توجه کنند. او توضیح می‌دهد: “پرداختن به افکار خودکشی و خودآزاری به طور مستقیم از طریق نظرسنجی‌ها واقعاً دشوار است. این‌ها موضوعات اجتماعی نامطلوبی برای پرسش هستند و هیچ‌کس نمی‌خواهد اعتراف کند که چنین احساسی دارد. با این حال، مردم بیشتر مایلند درباره احساس انزوا و تنهایی صحبت کنند. بنابراین، من به بررسی خطر خودکشی و افکار خودکشی از منظر تنهایی با این مطالعه پرداخته‌ام.”

ایجاد ارتباطات مؤثر از طریق شبکه‌های اجتماعی

در نهایت، بوشیون معتقد است که کلاس‌های دبیرستان، دانشگاه و آموزش بزرگسالان که به توسعه بهترین شیوه‌ها برای استفاده ایمن و مؤثر از برنامه‌های شبکه‌های اجتماعی برای برقراری ارتباط با دیگران جدید و متنوع می‌پردازند، می‌توانند مکان‌های خوبی برای شروع باشند. سؤال درباره بهترین روش برای پرورش این دوستی‌ها در کانون توجه این مقاله نیست، اما در مطالعه‌ای دیگر که به زودی در مجله رفتار انسانی و فناوری‌های نوظهور منتشر می‌شود، بوشیون متوجه می‌شود که پیوستن به گروه‌های سرگرمی و علاقه‌مندی بر اساس موضوعات غیرسیاسی می‌تواند مفید باشد.

استفاده از علایق مشترک برای شکستن یخ در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به کاربران کمک کند تا در ابتدا تفاوت‌های دیگر را نادیده بگیرند. این امر به گسترش شبکه‌های شخصی کمک می‌کند و می‌تواند به احساس رفاقت منجر شود. موضوعات غیرسیاسی می‌تواند شامل طرفداری از یک تیم ورزشی مشترک یا لذت بردن از سرگرمی‌های مشابهی مانند کوهنوردی، باغبانی یا پرنده‌نگری باشد. برقراری ارتباط با افراد بر اساس علایق مشترک می‌تواند به تشویق مشارکت اجتماعی واقعی و همدلی اجتماعی متنوع‌تر کمک کند.