رازهای زندگی مردمی که ۵۶۰۰ سال پیش در اوکراین زندگی می‌کردند

روشن شدن زندگی مردم نزدیک به 5600 سال پیش در کوسنیوکا، اوکراین

یک گروه تحقیقاتی به رهبری یوهانس مولر در موسسه باستان‌شناسی پیش‌تاریخی دانشگاه کیل آلمان، نگاهی به زندگی مردمی که بیش از 5600 سال پیش در نزدیکی کوسنیوکا، اوکراین زندگی می‌کردند، انداختند. این تحقیق که در تاریخ 11 دسامبر 2024 در ژورنال بازدید آزاد PLOS ONE منتشر شد، تجزیه و تحلیل‌های بایوآرکئولوژیک را ارائه می‌دهد که اولین جزئیات از رژیم‌های غذایی انسانی در این منطقه را شامل می‌شود و برآوردهایی از علت مرگ افرادی که در این مکان پیدا شده‌اند، ارائه می‌دهد.

مردم مرتبط با فرهنگ نئولیتیک کوکوتنی-تریپیلا در اروپای شرقی از حدود 5500 تا 2750 پیش از میلاد زندگی می‌کردند. با حداکثر 15,000 نفر ساکن، برخی از مگاسایت‌های آن‌ها از قدیمی‌ترین و بزرگترین مستوطنات شبیه به شهرهایی در اروپای پیش‌تاریخی هستند. با وجود تعداد زیادی از آثاری که تریپیلا به جا گذاشته‌اند، باستان‌شناسان تعداد بسیار کمی از پیکره‌های انسانی پیدا کرده‌اند. به دلیل این غیبت، بسیاری از جوانب زندگی این مردم باستانی هنوز کشف نشده است.

محققان یک محل سکونت نزدیک به کوسنیوکا، اوکراین را مورد مطالعه قرار دادند. این محل شامل چند خانه بود و برای حضور پیکره‌های انسانی منحصر به فرد شناخته می‌شد. 50 تکه استخوان انسانی که در میان باقیمانده‌های یک خانه بازیابی شد، به نظر می‌رسد متعلق به حداقل هفت فرد – کودکان، بزرگسالان، مردان و یک زن – باشد که شاید زمانی ساکن این خانه بوده‌اند. باقیمانده‌های چهار نفر از این افراد نیز به شدت سوخته بودند. محققان علاقه‌مند به بررسی علت این سوختگی‌ها بودند، که شاید میتواند آتش‌سوزی تصادفی یا یک شکل نادر از آیین دفن باشد.

تکه‌هایی از استخوان سوخته اغلب در وسط خانه پیدا شدند و مطالعات قبلی حدس زده شده بود که ساکنان این مکان در یک آتش‌سوزی خانه جان باخته‌اند. با بررسی میکروسکوپی تکه‌های استخوان، محققان به این نتیجه رسیدند که سوختن احتمالاً به سرعت پس از مرگ رخ داده است.

تحلیل باستان‌شناختی از جامعه تریپیلیان

در صورت وقوع حریق تصادفی، پژوهشگران اظهار داشتند که برخی از آن افراد ممکن است به دلیل مسمومیت با اکسید کربن جان خود را از دست داده باشند، حتی اگر از خانه فرار کرده باشند.

بر اساس تاریخ‌نگاری رادیو کربن، یکی از افراد حدود ۱۰۰ سال بعد فوت کرده بود. مرگ این شخص نمی‌تواند به حریق مرتبط شود، اما دلیل دیگری نیز مشخص نیست. دو فرد دیگر که با آسیب‌های جمجمه‌ای ناپدیده شده‌اند، این سوال را مطرح می‌کنند که آیا خشونت نقشی داشته است یا خیر. بررسی‌های انجام شده بر روی استخوان‌های انسانی تریپیلیان نشان داد که کمتر از ۱٪ از متوفیان سوخته شده بودند و تعداد بسیار کمتری از  آنها در داخل خانه دفن شده بودند.

در حالی که استخوان‌ها می‌توانند به باستان‌شناسان کمک کند تا حدس بزنند چگونه مردم باستان فوت کرده‌اند، این باقیمانده‌ها همچنین می‌توانند به ما کمک کند تا درک بیشتری از زندگی آن‌ها پیدا کنیم.

با تجزیه و تحلیل کربن و نیتروژن موجود در استخوان‌ها – همچنین در دانه‌ها و باقیمانده‌های حیواناتی که در محوطه پیدا شده‌اند – پژوهشگران متوجه شدند که گوشت کمتر از ۱۰٪ از رژیم غذایی ساکنان را تشکیل می‌دهد.

این موضوع با دندان‌هایی که در محوطه پیدا شده و نشانه‌های فشار زدن بر دانه‌ها و فیبرهای گیاهی دیگر  همخوانی دارد. این نتایج نشان می‌دهد که رژیم غذایی تریپیلیا عمدتاً از گیاهان تشکیل شده بود و نظریه‌هایی را که گاوها در این فرهنگ‌ها عمدتاً برای کودزاری و تولید شیر به کار می‌روند و نه برای گوشت، تأیید می‌کند.

کاتارینا فوکس، نویسنده اصلی این مطالعه، افزود: “باقیمانده‌های استخوانی بایگانی‌های زیستی واقعی هستند. اگرچه تحقیق درباره جوامع تریپیلیا و شرایط زندگی آن‌ها در قدیمی‌ترین شهرهای شرق اروپا چالش‌برانگیز خواهد ماند، مورد ما به نام ‘مورد کوسنویکا’ به وضوح نشان می‌دهد که حتی قطعات کوچک استخوانها می‌تواند به شدت برای مطالعه به ما کمک کند. با ترکیب اطلاعات اسکلتی، ایزوتوپی، باستان‌شناسی گیاهی و باستان‌شناسی جدید، ما برداشت استثنایی‌ای از زندگی – و شاید هم مرگ – این افراد داریم.”