“کشف رازهای یادگیری با بررسی عادات مرور ویکی‌پدیا”

تحقیقات جدید درباره عادت‌های مرور اطلاعات در ویکی‌پدیا

شاید شما هم زمانی به دنبال اطلاعات خاصی در اینترنت گشته‌اید و ناگهان خود را در دنیای بی‌پایان ویکی‌پدیا پیدا کرده‌اید، جایی که با موضوعات جدید و جالبی آشنا می‌شوید. برخی از این موضوعات ممکن است بی‌اهمیت و برخی دیگر مرتبط باشند. ممکن است آنقدر در این دنیای مجازی غرق شوید که فراموش کنید چه چیزی شما را به اینجا کشانده است. به گفته دانی باسِت از دانشگاه پنسیلوانیا، که به تازگی با تیمی از محققان عادت‌های مرور ۴۸۲,۷۶۰ خواننده ویکی‌پدیا از ۵۰ کشور مختلف را بررسی کرده‌اند، این سبک از کسب اطلاعات به نام «شخص کنجکاو» شناخته می‌شود. این فرد از یک ایده یا اطلاعات به ایده یا اطلاعات دیگری می‌رود و ممکن است این دو مورد ارتباط چندانی با یکدیگر نداشته باشند.

باسِت می‌گوید: «شخص کنجکاو عاشق هر نوع تازگی است و با خوشحالی از این سو به آن سو می‌پرد، بدون اینکه دلیلی مشخص داشته باشد. این در تضاد با ‘شکارچی’ است که فردی هدف‌گرا و متمرکز بوده و به دنبال حل یک مشکل، پیدا کردن یک عامل گمشده یا تکمیل یک مدل از جهان می‌باشد.» در این تحقیق که در نشریه Science Advances منتشر شده، باسِت و همکارانش تفاوت‌های چشمگیری در عادت‌های مرور بین کشورهای با سطح بالاتر آموزش و برابری جنسیتی و کشورهای با برابری کمتر مشاهده کردند که سوالات کلیدی درباره تأثیر فرهنگ بر کنجکاوی و یادگیری را مطرح می‌کند.

باسِت ادامه می‌دهد: «ما مشاهده کردیم که در کشورهای با نابرابری بیشتر از نظر جنسیتی و دسترسی به آموزش، افراد با هدف بیشتری مرور می‌کنند و به دنبال اطلاعات مرتبط نزدیک هستند. در حالی که در کشورهای با برابری بیشتر، افراد به صورت گسترده‌تری مرور کرده و تنوع بیشتری در موضوعات دارند و از موضوعی به موضوع دیگر می‌پرند و اطلاعاتی که به هم مرتبط نیستند را جمع‌آوری می‌کنند.» او می‌افزاید: «اگرچه ما دقیقاً نمی‌دانیم چرا اینگونه است، اما حدس‌هایی داریم و معتقدیم این یافته‌ها می‌تواند به دانشمندان در این زمینه کمک کند تا بهتر بفهمند کنجکاوی چیست.»

پیشینه تحقیق

این تحقیق بر اساس مطالعه قبلی به رهبری دیوید لایدون-استالی، استادیار مدرسه ارتباطات آننبرگ، انجام شده است. او در آن زمان پژوهشگر پسادکتری در آزمایشگاه سیستم‌های پیچیده باسِت بود. در آن مقاله، تیم ۱۴۹ شرکت‌کننده از فیلادلفیا را به مدت ۱۵ دقیقه در روز به مرور ویکی‌پدیا برای ۲۱ روز مشغول کردند. در طول این مطالعه، آن‌ها دو سبک کنجکاوی را شناسایی کردند که پیش‌بینی شده بود توسط پری زورن، یکی از نویسندگان جدید این مقاله و استاد فلسفه در دانشگاه آمریکایی، که به مطالعه و تحلیل ادبیات دوساله گذشته پرداخته بود، شناسایی شده است.

لایدون-استالی می‌گوید: «شروع این خط تحقیق در یک نمونه کوچک به ما این امکان را داد که روش‌های لازم برای ثبت جستجوی اطلاعات پیچیده که با کنجکاوی همراه است، توسعه دهیم. کار بر روی این روش‌ها به ما اجازه داد که مقیاس کار را افزایش دهیم و ببینیم آیا می‌توانیم تأیید کنیم که سبک‌هایی که مشاهده کردیم، در خارج از نمونه فیلادلفیایی ما نیز وجود دارند یا خیر.»

همکاری با بنیاد ویکی‌مدیا

همکاری با مارتین گرلاخ از بنیاد ویکی‌مدیا، که داده‌های بیش از دو میلیون مرورگر انسانی را در اختیار داشت، «به ما این امکان را داد که روش‌های موجود خود را به کار بریم و روش‌های جدیدی توسعه دهیم تا سبک‌های کنجکاوی را که در ۱۴ زبان مختلف ویکی‌پدیا و ۵۰ کشور یا قلمرو مختلف ظهور می‌کنند، ثبت کنیم.»

سه فرضیه اصلی

محققان سه فرضیه اصلی را که ارتباط بین رویکردهای جستجوی اطلاعات و برابری را توضیح می‌دهد، مطرح می‌کنند. باسِت می‌گوید: «یکی از این فرضیه‌ها این است که ممکن است کشورهای با نابرابری بیشتر، ساختارهای پدرسالارانه بیشتری داشته باشند که رویکردهای تولید دانش را به سمت شکارچی بودن سوق می‌دهد. در مقابل، کشورهای با برابری بیشتر، به تنوع ایده‌ها باز هستند و بنابراین به تنوع روش‌هایی که در تعامل با جهان داریم، نیز باز هستند. این بیشتر شبیه شخص کنجکاو است که به طور باز و آزادانه بین ایده‌ها حرکت می‌کند.»

تحقیقات درباره الگوهای کنجکاوی در مرورگرها

یکی از احتمالاتی که محققان مطرح کرده‌اند، این است که مرورگرها در کشورهای مختلف به ویکی‌پدیا برای اهداف متفاوتی مراجعه می‌کنند. به عنوان مثال، در کشورهایی با برابری بیشتر، ممکن است افراد به این سایت برای تفریح یا سرگرمی رفته و نه برای انجام کار. احتمال دیگری این است که افرادی که به ویکی‌پدیا مراجعه می‌کنند، از نظر سن، جنسیت، وضعیت اقتصادی-اجتماعی یا سطح تحصیلات متفاوت باشند و این تفاوت‌ها می‌تواند توضیح‌دهنده الگوهای مختلف مرور باشد.

ایجاد ارتباطات

یکی از جالب‌ترین یافته‌های این مطالعه تأیید یک سبک کنجکاوی جدید به نام “رقاص” بود که پیش از این تنها بر اساس تحقیقات زورن درباره متون تاریخی فرض شده بود. زورن می‌گوید: “رقاص کسی است که در مسیر اطلاعات حرکت می‌کند، اما برخلاف کنجکاوی‌های بی‌کار، او به صورت خلاقانه و با طراحی بین ایده‌ها پرش می‌کند. آن‌ها به صورت تصادفی نمی‌پرند؛ بلکه حوزه‌های مختلف را به هم متصل می‌کنند تا چیزی جدید خلق کنند.”

این سبک کنجکاوی نشان‌دهنده درجه‌ای از خلاقیت و تفکر بین‌رشته‌ای است و دیدگاه جدیدی را درباره نحوه تعامل افراد با اطلاعات ارائه می‌دهد. باسست می‌گوید: “این کمتر به تصادف مربوط می‌شود و بیشتر به دیدن ارتباطات در جایی که دیگران ممکن است نبینند.” او ادامه می‌دهد: “این به ما می‌گوید که افراد – و احتمالاً کودکان – سبک‌های کنجکاوی متفاوتی دارند و این ممکن است بر نحوه یادگیری آن‌ها تأثیر بگذارد. یک کودک با کنجکاوی شبیه شکارچی ممکن است در ارزیابی با روش‌هایی که سبک کنجکاوی بی‌کار را ترجیح می‌دهند، دچار مشکل شود یا برعکس. درک این سبک‌ها می‌تواند به ما کمک کند تا تجربیات آموزشی را به گونه‌ای طراحی کنیم که بهتر از مسیرهای یادگیری فردی حمایت کند.”

آینده کنجکاوی

به جلو نگاه کرده، تیم تحقیقاتی به بررسی عواملی که بر این سبک‌های کنجکاوی تأثیر می‌گذارند، می‌پردازد. باسست می‌گوید: “یک سوال که من به آن علاقه‌مندم این است که آیا افراد در زمان‌های مختلف روز به طور متفاوتی مرور می‌کنند – شاید صبح‌ها بیشتر شبیه شکارچی‌ها و عصرها بیشتر شبیه کنجکاوی‌های بی‌کار باشند.” شوبانکار پاتانکار، یکی دیگر از نویسندگان این مقاله و دانشجوی دکتری در مهندسی پن، می‌گوید: “این موضوع مسیرهای جدیدی برای تحقیق باز می‌کند، از جمله نقش فرآیندهای بیولوژیکی در شکل‌دهی به نحوه جستجوی اطلاعات.”

او همچنین به درک پیامدهای این کار برای هوش مصنوعی علاقه‌مند است. پاتانکار می‌گوید: “انتقال مفاهیم کنجکاوی به سیستم‌های هوش مصنوعی که از تعاملات یاد می‌گیرند، یک حوزه تحقیقاتی به طور فزاینده‌ای مهم است.” تیم تحقیقاتی قصد دارد انگیزه‌های پشت مرور ویکی‌پدیا را بررسی کند و ببیند آیا کاربران تحت تأثیر عوامل بیرونی، مانند کار، یا کنجکاوی درونی، مانند علاقه شخصی، قرار دارند. همچنین آن‌ها در حال بررسی گسترش تحلیل خود به سایر پلتفرم‌های دیجیتال هستند که یادگیری و اکتشاف به طور طبیعی در آن‌ها اتفاق می‌افتد.

لیودن-استالی می‌گوید: “ویکی‌پدیا یک مکان بسیار خاص در اینترنت است. این سایت محتوای کاملاً رایگان و بدون تبلیغات تجاری را ارائه می‌دهد. بسیاری از دیگر بخش‌های دیجیتال معاصر به گونه‌ای طراحی شده‌اند که تمایلات خرید افراد را فعال کنند و محتوای رسانه‌ای ما را شخصی‌سازی کنند. این سؤال را به وجود می‌آورد که چقدر ما در کنترل این هستیم که کنجکاوی ما در زمینه‌های آنلاین فراتر از ویکی‌پدیا به کجا می‌رود.”

معرفی محققان

دانی اس. باسست استاد ج. پیتر اسکیروکانیش در دانشگاه پنسیلوانیا است و در دپارتمان مهندسی زیستی در دانشکده مهندسی و علوم کاربردی مشغول به کار می‌باشد. مارتین گرلاخ یک دانشمند ارشد تحقیقاتی برای بنیاد ویکی‌مدیا است. دیوید لیودن-استالی استادیار ارتباطات و محقق اصلی آزمایشگاه اعتیاد، سلامت و نوجوانی در دانشکده ارتباطات آننبرگ در پن است. شوبانکار پاتانکار دانشجوی دکتری در مهندسی پن می‌باشد. دیل ژو دانشجوی دکتری در دانشکده پزشکی پرلمن بود که اکنون محقق پسادکتری در دانشگاه کالیفرنیا در ایروین است. پری زورن استاد مشارکتی و مدیر مطالعات کارشناسی در فلسفه در دانشگاه آمریکایی در دپارتمان فلسفه و دین می‌باشد.

این تحقیق از حمایت بنیاد جورج ای. هویت برای تحقیقات پزشکی، مرکز کنجکاوی و مؤسسه ملی بهداشت (گرنت K01 DA047417) برخوردار بوده است.