نشستن قاتل مغز است؟ فعالیت‌های سالم برای تقویت حافظه و تفکر شما

اثرات نشستن بر سلامت مغز

این موقع از ساله که بیشترمون فرصت پیدا می‌کنیم یه کم استراحت کنیم و از وقتای آزادمون لذت ببریم. اما چه برید سراغ کنترل تلویزیون و چه برید سراغ کتاب محبوبتون، انتخابتون می‌تونه اثرات درازمدتی روی سلامت مغزتون داشته باشه. این موضوعی هست که محققای دانشگاه استرالیای جنوبی دارن روش کار می‌کنن و بررسی‌ش می‌کنن.

این محققا با بررسی الگوهای فعالیتِ ۲۴ ساعتهٔ ۳۹۷ بزرگسال بالای ۶۰ سال، به این نتیجه رسیدن که نوع فعالیتی که آدم انجام می‌ده، تو سلامت مغزش خیلی مهمه. به‌خصوص، بعضی از رفتارهای وقت‌گذرونیِ نشسته برای عملکرد شناختی از بقیه بهتر عمل می‌کنن.

فعالیت‌های نشسته و تأثیرشون

این محققا وقتی رفتارهای مختلف نشستن رو بررسی کردن، دیدن فعالیت‌های اجتماعی یا تحریک‌کنندهٔ ذهنی مثل خوندن، گوش دادن به موسیقی، دعا کردن، کارای دستی، نواختن ساز یا صحبت کردن با بقیه، برای حافظه و قدرت تفکر خیلی خوبن. در مقابل، تماشای تلویزیون یا بازی‌های ویدئویی اثر منفی دارن.

این محققا معتقدن یه جور سلسله‌مراتب وجود داره تو ارتباط رفتارهای نشسته با عملکرد شناختی، یعنی بعضی از این رفتارها اثرات مثبت دارن و بعضی دیگه اثرات منفی. این یه بینش خیلی باارزشه که می‌تونه به کاهش خطرات اختلالات شناختی کمک کنه، مخصوصاً با توجه به اینکه حداقل ۴۵٪ از موارد زوال عقل رو می‌شه با عوامل سبک زندگی که قابل تغییر هستن، پیشگیری کرد.

وضعیت زوال عقل تو استرالیا و جهان

تو استرالیا حدود ۴۱۱,۱۰۰ نفر (یا یه نفر از هر ۱۰۰۰ نفر) دارن با زوال عقل زندگی می‌کنن که تقریباً دو سومشون خانومن. تو کل دنیا، سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زنه که بیش از ۵۵ میلیون نفر زوال عقل دارن و تقریباً ۱۰ میلیون مورد جدید هر سال ثبت می‌شه.

دکتر مادیسون ملو، محقق دانشگاه استرالیای جنوبی، می‌گه که همهٔ رفتارهای نشسته تو زمینهٔ حافظه و قدرت تفکر با هم فرق دارن. اون میگه: «تو این تحقیق، ما فهمیدیم که زمینهٔ یه فعالیت، تأثیر زیادی رو ارتباطش با عملکرد شناختی داره و فعالیت‌های مختلف، سطح‌های متفاوتی از تحریک شناختی و تعامل اجتماعی رو فراهم می‌کنن.»

بنابراین، انتخاب‌های ما تو اوقاتِ فراغتمون می‌تونه اثرات عمیقی رو سلامت مغزمون داشته باشه.

تأثیر فعالیت بدنی بر سلامت مغز و پیشگیری از زوال عقل

ما می‌دونیم که فعالیت بدنی یه محافظ قوی در برابر خطر زوال عقل هست و اگه می‌خوایم سلامت مغزمون رو بهتر کنیم، باید اولویت اولمون باشه. اما تا حالا مستقیماً بررسی نکرده بودیم که آیا می‌تونیم با عوض کردن یه رفتار نشسته با یه رفتار دیگه، به سلامت مغزمون کمک کنیم.

ما فهمیدیم که رفتارهای نشسته‌ای که تحریک ذهنی یا تعامل اجتماعی رو تقویت می‌کنن — مثل خوندن یا حرف زدن با دوستا — برای عملکرد شناختی خوبن، در حالی که رفتارهایی مثل تماشای تلویزیون یا بازی‌های ویدئویی اثر منفی دارن. پس، نوع فعالیت مهمه.

و در حالی که این حرف که «بیشتر تحرک داشته باش، کمتر بشین» قطعاً برای سلامت قلب و متابولیسم و همچنین سلامت مغز درسته، تحقیقات ما نشون می‌ده که یه رویکرد دقیق‌تر در مورد رابطه‌ی بین رفتارهای نشسته و عملکرد شناختی لازمه.

توصیه‌هایی برای تعطیلات کریسمس

حالا که کریسمس نزدیکه، این محققا چه توصیه‌هایی برای اونایی دارن که واقعاً می‌خوان تو دنیای فیلمای کریسمس غرق بشن یا یه ماراتن از سریال «خانواده مدرن» تماشا کنن؟

دکتر ملو می‌گه: «برای به دست آوردن بهترین فایده‌ها برای سلامت مغز و سلامت جسمی، باید به تحرکی اولویت بدید که ازش لذت می‌برید و ضربان قلبتون رو بالا می‌بره، چون این برای همهٔ جنبه‌های سلامت مفیده.» اون هم‌چنین اضافه می‌کنه: «حتی تغییرای کوچیک پنج دقیقه‌ای هم می‌تونن فایده داشته باشن. پس، اگه مصممید که یه ماراتن فیلم کریسمس داشته باشید، سعی کنید تو این مدت، با انجام یه فعالیت بدنی یا یه فعالیت نشسته که نیاز به فکر کردن بیشتری داره، مثل خوندن، زمانتون رو تقسیم کنید. این جوری می‌تونید کم‌کم عادت‌های سالم‌تری بسازید.»

این تحقیق رو یه تیم از محققای دانشگاه UniSA انجام دادن، که شامل دکتر مادیسون ملو، پروفسور دات دوموید، دکتر الکساندرا وید، پروفسور تیم اولدز، دکتر تای استنفورد، پروفسور هانا کیج و استادیار اشلی اسمیت می‌شد؛ همین‌طور محققایی از دانشگاه لستر و دانشگاه نیوکاسل هم تو این تحقیق همکاری داشتن.