مدارس خاصّ، رؤیای تحصیل بهتر یا تلهٔ طبقاتی؟ نتایج یک تحقیق جنجالی

نگاهی به مسائل تازه در مورد مدارس خاصّ

یافته‌های یک پژوهش جدید که در نشریهٔ مطالعات آموزشی بریتانیا منتشر شده، ضرورت وجود مدارس گزینشی برای دانش‌آموزان با استعداد را زیر سؤال می‌برد. مدارس گزینشی، در حقیقت مدارس دولتی‌ای هستند که صرفاً دانش‌آموزان با عملکرد درسی بالا را می‌پذیرند. این دانش‌آموزان باید در آزمون ورودی شرکت کنند و بر اساس نمره‌هایشان پذیرش می‌شوند.

برخی معتقدند که مدارس گزینشی برای شکوفایی استعدادهای دانش‌آموزان باهوش، امری حیاتی است. این مدارس می‌توانند عملکردی خوب، حتی بهتر یا مشابه مدارس ممتاز داشته باشند، اما بدون هزینه‌های گزافی که مدارس خصوصی از والدین دریافت می‌کنند. بنابراین، شاید مدارس گزینشی فرصتی برای بچه‌های خانواده‌های کم‌درآمد فراهم کنند تا از آموزش باکیفیت بهره‌مند شوند.

با این حال، گروهی دیگر نظرشان این است که این مدارس بیشتر به نفع بچه‌های خانواده‌های مرفه است، چون والدینشان می‌توانند برای آمادگی فرزندانشان در آزمون ورودی، هزینهٔ کلاس‌های خصوصی را پرداخت کنند. ملیسا تام، پژوهشگر مؤسسه میچل در دانشگاه ویکتوریا استرالیا، می‌گوید: “مطالعات نشان می‌دهد که والدین دوست دارند فرزندانشان را در این مدارس ثبت‌نام کنند، چون معتقدند این کار شانس ورود فرزندانشان به دانشگاه‌های معتبر و به ‌دست‌ آوردن شغل‌های خوب و پردرآمد را بیشتر می‌کند.”

برای آنکه ببینند آیا مزیت خاصی در این مدارس وجود دارد یا نه، تام و همکارانش، شویان هیو و اندرو وید، حدود سه هزار دانش‌آموز را از طریق نظرسنجی‌های درازمدت جوانان استرالیا (LSAY) پیگیری کردند. این برنامهٔ ملی، جوان‌های استرالیایی را به مدت یازده سال تحت نظر داشت. این نظرسنجی در سال 2009، زمانی که پاسخ‌دهندگان پانزده ساله بودند، آغاز شد.

نتیجهٔ بررسی مدارس خاصّ

همان طور که انتظار می‌رفت، در این تحقیق، مدارس گزینشی دانش‌آموزان بیشتری با عملکرد تحصیلی بالا داشتند که این موضوع با نمرات ریاضی و خواندن سنجیده شد. اما در سنین نوزده و بیست‌و‌پنج سالگی، تفاوت چندانی بین نتایج تحصیلات و اشتغال دانش‌آموزانی که به مدارس گزینشی رفته بودند با دانش‌آموزانی که در مدارس عادی درس می‌خواندند، دیده نشد.

به‌عنوان مثال، این بررسی نشان داد که در سن نوزده سالگی، ۸۱٪ از دانش‌آموزان مدارس گزینشی یا مشغول به کار بودند یا وارد دانشگاه شده بودند، در حالی که این رقم برای دانش‌آموزان مدارس غیرگزینشی ۷۷.۶٪ بود. اما این اختلاف وقتی که دانش‌آموزان بر اساس فاکتورهایی مثل وضعیت اقتصادی-اجتماعی، جنسیت و محل زندگی مقایسه شدند، از بین رفت.

در سن بیست و پنج سالگی تمام نتایج بین دانش‌آموزان مدارس گزینشی و غیرگزینشی از نظر آماری معنا‌دار نبودند، به جز در مورد رضایت کلی از زندگی. رفتن به یک مدرسهٔ گزینشی تنها ۰.۱۹ نمره به میزان رضایت کلی از زندگی آن‌ها اضافه می‌کرد. در عین حال، دانش‌آموزانی که به مدارس غیرگزینشی رفته بودند هم به همان اندازه شانس داشتند که به دانشگاه بروند یا شغل پیدا کنند، درست مثل هم‌سن‌وسالانشان در مدارس گزینشی.

اندرو وید، یکی از نویسندگان این مطالعه، می‌گوید: “این یافته‌ها نشان می‌دهند که رفتن به یک مدرسهٔ گزینشی به خودی خود مزایای خاصی برای افراد ندارد.” او ادامه می‌دهد: “ما معتقدیم که مدارس گزینشی در بخش دولتی، با اصول آموزش فراگیر و عادلانه که اساس نظام آموزشی استرالیا را شکل می‌دهد، در تضادند.”

به گفتهٔ نویسندگان این پژوهش، این یافته‌ها حاکی از آن است که تحقیقات بیشتری لازم است تا مشخص شود آیا واقعاً مدارس گزینشی برای دانش‌آموزان با توانایی‌های تحصیلی بالا سودمند هستند یا خیر. هیو می‌گوید: “به جای تغییر در فرآیند پذیرش، ما بیشتر معتقدیم که باید یک بررسی دقیق و نقادانه از مدارس کاملاً گزینشی و نیمه‌گزینشی انجام دهیم و اگر هیچ فایده‌ای وجود نداشت، باید انتخاب‌گری را کم کنیم.”