افزایش هوشیاری با ورزش: یک روز شگفت‌انگیز پر انرژی!

مزایای حافظه‌ای ورزش در روز بعد

یک مطالعه جدید که توسط محققان دانشگاه کالج لندن (UCL) انجام شده، نشان می‌دهد که افزایش کوتاه‌مدت عملکرد مغز پس از ورزش، در طول روز بعد نیز ادامه دارد. تحقیقات قبلی در محیط‌های آزمایشگاهی نشان داده‌اند که عملکرد شناختی افراد در ساعت‌های پس از ورزش بهبود می‌یابد، اما مدت زمان این مزیت هنوز مشخص نیست.

این مطالعه که در مجله بین‌المللی تغذیه رفتاری و فعالیت بدنی منتشر شده، نشان داد که به طور متوسط، افرادی که در سنین ۵۰ تا ۸۳ سالگی در یک روز خاص، فعالیت بدنی متوسط تا شدید بیشتری نسبت به معمول انجام داده‌اند، در آزمون‌های حافظه روز بعد عملکرد بهتری داشتند. همچنین، زمان کمتر نشستن و خواب شش ساعت یا بیشتر، نیز با نمرات بهتر در آزمون‌های حافظه در روز بعد مرتبط بود. خواب عمیق‌تر (موج آهسته) نیز به عملکرد حافظه کمک کرد و تیم تحقیقاتی دریافت که این عامل، بخشی کوچک از ارتباط بین ورزش و بهبود حافظه روز بعد را توضیح می‌دهد.

تیم تحقیقاتی به داده‌های ۷۶ مرد و زن که به مدت هشت روز ردیاب‌های فعالیت را به همراه داشتند و هر روز آزمون‌های شناختی را انجام دادند، توجه کرد. دکتر میکائلا بلومبرگ، نویسنده اصلی این تحقیق از موسسه اپیدمیولوژی و مراقبت‌های بهداشتی UCL، گفت: “یافته‌های ما نشان می‌دهد که مزایای حافظه‌ای کوتاه‌مدت ناشی از فعالیت بدنی ممکن است بیشتر از آنچه قبلاً تصور می‌شد، ادامه داشته باشد و ممکن است تا روز بعد نیز تاثیرگذار باشد، نه فقط چند ساعت پس از ورزش. خواب بیشتر، به ویژه خواب عمیق، به این بهبود حافظه کمک می‌کند.”

وی افزود: “فعالیت متوسط یا شدید به هر چیز دیگری اطلاق می‌شود که ضربان قلب شما را افزایش دهد؛ این می‌تواند شامل پیاده‌روی سریع، رقص یا بالا رفتن از چند طبقه باشد. نیازی به ورزش ساختاریافته نیست.”

دکتر بلومبرگ همچنین خاطرنشان کرد: “این مطالعه کوچک بود و بنابراین نیاز به تکرار با نمونه بزرگ‌تری از شرکت‌کنندگان داریم تا بتوانیم به نتایج اطمینان حاصل کنیم.”

تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت ورزش بر مغز

در کوتاه‌مدت، ورزش جریان خون را به مغز افزایش می‌دهد و ترشح انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند نوراپی‌نفرین و دوپامین را تحریک می‌کند که به طیف وسیعی از عملکردهای شناختی کمک می‌کنند. این تغییرات نورو شیمیایی تا چند ساعت پس از ورزش ادامه دارند. با این حال، محققان اشاره کردند که سایر وضعیت‌های مغزی مرتبط با ورزش، ماندگاری بیشتری دارند. به عنوان مثال، شواهد نشان می‌دهد که ورزش می‌تواند حالت روحی را تا ۲۴ ساعت بهبود بخشد.

یک مطالعه قبلی که توسط یک تیم تحقیقاتی دیگر در سال ۲۰۱۶ منتشر شد، همچنین نشان داد که فعالیت‌های هماهنگ‌تر در هیپوکامپ (که نشانه‌ای از افزایش عملکرد هیپوکامپ است و به تسهیل عملکرد حافظه کمک می‌کند) تا ۴۸ ساعت پس از تمرینات تناوبی با شدت بالا (HIIT) وجود دارد.

پروفسور اندرو استپتو، نویسنده همکار از موسسه اپیدمیولوژی و مراقبت‌های بهداشتی UCL، گفت: “برای بزرگسالان مسن‌تر، حفظ عملکرد شناختی برای کیفیت خوب زندگی، رفاه و استقلال اهمیت دارد.”

عوامل مؤثر بر سلامت شناختی

بنابراین، شناسایی عواملی که می‌توانند بر سلامت شناختی در روزهای مختلف تأثیر بگذارند، مفید است. این مطالعه شواهدی ارائه می‌دهد که فواید شناختی فوری ورزش ممکن است بیشتر از آنچه که فکر می‌کردیم، دوام داشته باشد. همچنین نشان می‌دهد که کیفیت خواب خوب به‌طور جداگانه به عملکرد شناختی کمک می‌کند. با این حال، از این مطالعه نمی‌توان نتیجه‌گیری کرد که آیا این افزایش‌های کوتاه‌مدت در عملکرد شناختی به سلامت شناختی بلندمدت کمک می‌کند یا خیر. اگرچه شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد فعالیت بدنی ممکن است روند کاهش شناختی را کند کرده و خطر زوال عقل را کاهش دهد، اما هنوز هم این موضوع مورد بحث است.

تحقیق جدید و روش‌های آن

در این مطالعه جدید، محققان به داده‌های جمع‌آوری‌شده از ردیاب‌های فعالیت که بر روی مچ دست پوشیده می‌شوند، نگاه کردند تا مشخص کنند شرکت‌کنندگان چه مقدار زمان را به نشستن، انجام فعالیت بدنی سبک و فعالیت بدنی متوسط یا شدید اختصاص داده‌اند. آن‌ها همچنین مدت زمان خواب و زمان صرف‌شده در خواب سبک (خواب با حرکات سریع چشم یا REM) و خواب عمیق و موج آهسته را اندازه‌گیری کردند.

در بررسی ارتباط بین انواع مختلف فعالیت و عملکرد شناختی روز بعد، تیم تحقیقاتی تنظیمات لازم را برای مجموعه‌ای از عواملی که ممکن است نتایج را تحریف کرده باشند، انجام دادند. این عوامل شامل مقدار فعالیت بدنی متوسط یا شدید بود که شرکت‌کنندگان در روز آزمایش انجام داده بودند. آن‌ها همچنین به سطح متوسط فعالیت و کیفیت خواب شرکت‌کنندگان در طول هشت روز پیگیری توجه کردند، زیرا شرکت‌کنندگانی که معمولاً فعال‌تر هستند و معمولاً خواب با کیفیت‌تری دارند، در آزمون‌های شناختی عملکرد بهتری دارند.

یافته‌های کلیدی

تیم تحقیقاتی دریافت که افزایش فعالیت بدنی متوسط یا شدید نسبت به میانگین فرد، با بهبود حافظه کاری و حافظه اپیزودیک (حافظه رویدادها) در روز بعد مرتبط است. خواب بیشتر به‌طور کلی با بهبود حافظه اپیزودیک و حافظه کاری و سرعت روان‌حرکتی (معیاری از اینکه یک فرد چقدر سریع به محیط واکنش نشان می‌دهد) مرتبط بود. همچنین، خواب عمیق‌تر با بهبود حافظه اپیزودیک مرتبط بود. به‌عکس، زمان بیشتری که به نشستن نسبت به معمول اختصاص داده می‌شد، با کاهش حافظه کاری در روز بعد مرتبط بود.

محدودیت‌های مطالعه

این مطالعه یکی از نخستین مطالعاتی است که عملکرد شناختی روز بعد را با استفاده از طراحی مطالعه میکرو-طولانی‌مدت ارزیابی می‌کند، جایی که شرکت‌کنندگان در حال انجام زندگی روزمره خود پیگیری شدند و نیازی به ماندن در آزمایشگاه نبود. از محدودیت‌های این مطالعه، محققان اشاره کردند که شرکت‌کنندگان گروهی از افراد با سلامت شناختی خوب بودند، به این معنی که نتایج ممکن است برای افرادی که اختلالات نوروشناختی دارند، صادق نباشد.

این مطالعه شامل محققانی از مؤسسه اپیدمیولوژی و مراقبت‌های بهداشتی UCL، گروه جراحی و علوم مداخله‌ای UCL و دانشگاه آکسفورد بود و از طرف شورای تحقیقات اقتصادی و اجتماعی بریتانیا (ESRC) تأمین مالی شد.

*خواب موج آهسته به نام امواج مغزی خاصی که در این مرحله از خواب قابل مشاهده است، نام‌گذاری شده است. این نوع خواب عمیق و ترمیم‌کننده است که در آن ضربان قلب فرد کاهش می‌یابد و فشار خون پایین می‌آید.