فسیلی بی‌نظیر که فهم ما از تکامل مغز پرنده‌های امروزی رو زیر و رو می‌کنه!
یه کشف فسیلیِ بی‌همتا می‌تونه درک‌مون از این‌که چطور مغز و هوش ویژه‌ی پرنده‌های امروزی شکل گرفته رو زیر و رو کنه؛ یه معمای حل‌نشده تو تکامل مهره‌داران. دانشمندا یه فسیل پرنده که به طرز شگفت‌انگیزی خوب باقی‌مونده رو پیدا کردن که تقریباً اندازه‌ش یه سارِ و مربوط به دوره‌ی مزوزوئیکه. جمجمهی کامل این فسیل تقریباً دست‌نخورده باقی مونده؛ که تو فسیل‌های پرنده‌ها خیلی کمه، مخصوصاً اگه مال این‌قدر قدیم باشه. این موضوع، این کشف رو به یکی از مهم‌ترین یافته‌ها تو نوع خودش تبدیل می‌کنه.
حفظ سه‌بعدیِ عالیِ جمجمه این امکان رو به محقق‌ها، با رهبری دانشگاه کمبریج و موزه‌ی تاریخ طبیعی شهرستان لس‌آنجلس داده تا بتونن مغز پرنده‌ای که اسمش رو گذاشتن Navaornis hestiae، رو به صورت دیجیتالی بازسازی کنن. ناواورنیس حدود ۸۰ میلیون سال پیش، تو منطقه‌ای که الان به اسم برزیل می‌شناسیم، زندگی می‌کرده؛ یعنی قبل از رویداد انقراض جمعی که همه‌ی دایناسورای غیرپرنده رو نابود کرد.
محقق‌ها می‌گن که کشفشون، که تو مجله‌ی Nature منتشر شده، می‌تونه یه جورایی سنگ رُزِتا باشه برای این‌که بفهمیم مغز پرنده‌های امروزی از کجا اومده. این فسیل یه شکاف، تقریباً ۷۰ میلیون ساله رو تو فهم و درک‌مون از چگونگی تکامل مغز پرنده‌ها پر می‌کنه: بین آرکیوپتریکس، که قدیمی‌ترین دایناسور شبیه پرنده است و ۱۵۰ میلیون سال پیش زندگی می‌کرده، و پرنده‌های امروزی. ناواورنیس مغز بزرگ‌تری نسبت به آرکیوپتریکس داشته که نشون می‌ده توانایی‌های شناختیش پیشرفته‌تر از قدیمی‌ترین دایناسورای شبیه پرنده بوده. با این حال، بیشتر قسمت‌های مغزش، مثل مخچه، هنوز کامل رشد نکرده بودن، که نشون می‌ده هنوز مکانیسم‌های پیچیده‌ی کنترل پرواز پرنده‌های امروزی تکامل پیدا نکرده بوده.
دکتر گیلرمو ناوالون، نویسنده‌ی همکار از دپارتمان علوم زمین دانشگاه کمبریج، گفت: «ساختار مغز ناواورنیس تقریباً دقیقاً بین آرکیوپتریکس و پرنده‌های امروزی قرار داره؛ انگار اون تیکه گم‌شده، کامل سر جاش افتاد.»
ناواورنیس به افتخار ویلیام ناوا، مدیر موزه‌ی دیرینه‌شناسی مارلیا در ایالت سائو پائولوی برزیل، اسم‌گذاری شده؛ کسی که این فسیل رو سال ۲۰۱۶ تو یه محوطه تو نزدیکی پرزیدنت پرودنت پیدا کرد. ده‌ها میلیون سال پیش، این مکان احتمالاً یه منطقه‌ی خشک با جوی‌بارهای آروم بوده که این‌قدر خوب موندن فسیل رو ممکن کرده. این حفظ شدن به محقق‌ها اجازه داد که از فناوری پیشرفته‌ی میکرو-سی‌تی (Micro-CT) استفاده کنن تا جمجمه و مغز پرنده رو با جزئیات حیرت‌انگیزی بازسازی کنن.
دکتر ناوالون گفت: «این فسیل واقعاً اون‌قدر تک و منحصربه‌فرده که من از لحظه‌ای که برای اولین بار دیدمش تا وقتی که تونستم همه‌ی استخونای جمجمه و مغزش رو کنار هم بذارم، شگفت‌زده بودم. این موضوع به ما اجازه می‌ده که آناتومی این پرنده‌ی اولیه رو کاملاً درک کنیم.»
پروفسور دانیل فیلد از دپارتمان علوم زمین دانشگاه کمبریج، که سرپرست این تحقیق بوده، گفت: «پرنده‌های امروزی، پیشرفته‌ترین توانایی‌های شناختی رو تو دنیای حیوونا دارن که فقط میشه با پستاندارا مقایسه‌شون کرد. اما دانشمندا تو این‌که چطور و کی مغزهای منحصر به فرد و هوش فوق‌العاده‌ی پرنده‌ها تکامل پیدا کرده، با چالش مواجه‌ان؛ این زمینه منتظر یه کشف فسیلی درست مثل این، بوده.»
یه کشف جدید تو تکامل مغز پرنده‌ها
قبل از این کشف، تقریباً هیچی در مورد روند تکاملی بین مغز آرکیوپتریکس و پرنده‌های امروزی نمی‌دونستیم. ناوالون گفت: «این نشون‌دهنده‌ی تقریباً ۷۰ میلیون سال تکامل پرندگانه که توش همه‌ی خط‌های اصلی پرنده‌های مزوزوئیک شکل گرفتن؛ از جمله اولین نماینده‌های پرندگانی که الان زندگی می‌کنن.» او اضافه کرد: «ناواورنیس وسط این فاصله‌ی ۷۰ میلیون ساله قرار داره و به ما اطلاعاتی در مورد اتفاقاتی که بین این دو نقطه‌ی زمانی تو تکامل افتاده می‌ده.»
در حالی که جمجمهی ناواورنیس در نگاه اول شبیه به جمجمهی یه کبوتر کوچولوئه، اما با بررسی دقیق‌تر معلوم میشه که این پرنده اصلاً مدرن نیست و در عوض، عضوی از گروهی از پرنده‌های اولیه به اسم ایننتیورنیتین‌ها یا «پرندگان معکوس» هستش. پرندگان معکوس بیش از ۱۳۰ میلیون سال قبل از پرندگان امروزی ازشون جدا شدن، اما پرهای پیچیده‌ای داشتن و احتمالاً مثل پرنده‌های امروزی، می‌تونستن پرواز کنن. با این حال، آناتومی مغز ناواورنیس یه سوال جدید پیش می‌کشه: چطوری پرندگان معکوس بدون داشتن مجموعه‌ی کامل ویژگی‌های مغزی که تو پرندگان زنده می‌بینیم، از جمله مخچه‌ی بزرگ شده که مرکز کنترل فضایی پرندگان زنده هست، پروازشون رو کنترل می‌کردن؟
فیلد، که سرپرست موزه‌ی جانورشناسی دانشگاه کمبریج هم هست، گفت: «این فسیل نماینده‌ی یه گونه تو نقطه‌ی میانی سفر تکاملی شناخت پرنده‌ست. توانایی‌های شناختیش شاید به ناواورنیس تو پیدا کردن غذا یا پناهگاه کمک می‌کرده و احتمالاً می‌تونسته رفتارهای جفت‌گیری پیچیده یا رفتارهای اجتماعی دیگه هم داشته باشه.»
دکتر لوییس چیپه، نویسنده‌ی همکار از موزه‌ی تاریخ طبیعی شهرستان لس‌آنجلس، گفت: «این کشف نشون می‌ده که بعضی از پرندگانی که بالای سر دایناسورا پرواز می‌کردن، بیشتر از ۸۰ میلیون سال پیش، جمجمه‌هایی با شکل و ساختار کاملاً مدرن داشتن.» در حالی که ناواورنیس یکی از بهترین فسیل‌های پرنده‌ایه که تا حالا از دوره‌ی مزوزوئیک پیدا شده، دانشمندا معتقدن که یافته‌های بیشتر از محل برزیلی که این فسیل توش پیدا شده، می‌تونه اطلاعات بیشتری در مورد تکامل پرنده‌ها در اختیارمون بذاره. فیلد گفت: «این شاید فقط یه فسیل باشه، اما یه قطعه‌ی کلیدی تو پازل تکامل مغز پرنده‌هاست. با ناواورنیس، ما یه دید روشن‌تر از تغییرات تکاملی‌ای که بین آرکیوپتریکس و پرنده‌های باهوش و پیچیده‌ی رفتاری امروزی مثل کلاغا و طوطیا اتفاق افتاده، داریم.»
در حالی که این کشف یه پیشرفت مهم محسوب میشه، محقق‌ها می‌گن که این فقط قدم اول تو فهم تکامل هوش پرندگان است. مطالعات بعدی ممکنه نشون بدن که ناواورنیس چطور با محیط اطرافش تعامل داشته و به جواب دادن به سوالای بزرگتر در مورد تکامل شناخت پرنده‌ها تو طول زمان کمک کنه. ناواورنیس، جدیدترین فسیله از بین چهار پرنده‌ی فسیلی مزوزوئیکه که از سال ۲۰۱۸ توسط گروه تحقیقاتی فیلد توصیف شده و به ایکتھیورنیس، آستریورنیس (که بهش «پرنده‌ی شگفت‌انگیز» هم می‌گن) و جانویس اضافه میشه. کار این گروه رو اکتشافات جدید فسیلی، همراه با تکنیک‌های پیشرفته‌ی بصری‌سازی و تحلیل، بینش‌های بنیادی درباره‌ی منشا پرنده‌ها که متنوع‌ترین گروه از حیوونای مهره‌دار زنده‌ان، رو آشکار کرده. این تحقیق بخشی از حمایت‌های تحقیقات و نوآوری‌های بریتانیا (UKRI) بوده. دانیل فیلد یکی از اعضای کالج کریست، کمبریجه.
بیشتر بخوانید
مدیتیشن یک روز پربرکت برای جذب عشق وامنیت و سلامتی
خود هیپنوتیزم درمان زود انزالی در مردان توسط هیپنوتراپیست رضا خدامهری
تقویت سیستم ایمنی بدن با خود هیپنوتیزم
شمس و طغری
خود هیپنوتیزم ماندن در رژیم لاغری و درمان قطعی چاقی کاملا علمی و ایمن
خود هیپنوتیزم تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس