کلسترول “خوب” هم می‌تونه خطرناک باشه؟ کشف جدید دانشمندان ایرانی!

تحقیقات نوین دربارۀ کلسترولِ «خوب» و بیماری‌های قلبی

محققان مؤسسۀ متدیست هیوستون به نتایج تازه‌ای دست یافتند که نشون میده اجزای خاصی از کلسترولِ به اصطلاح “خوب” یا همون لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، ممکنه با افزایش احتمال بروز بیماری‌های قلبی-عروقی ارتباط داشته باشه. این پژوهش زیر نظر دکتر هنری جی. پاونال، استاد بیوشیمی پزشکی در مؤسسۀ تحقیقاتیِ متدیست هیوستون، و دکتر خرام ناصر، متخصص قلب و رئیس بخش پیشگیری و حفظ سلامت قلب در متدیست هیوستون، در حال انجامه. تیم محققان از روش‌های نوآورانه برای بررسی نقش ویژگی‌های خاصِ HDL در سلامت قلب بهره می‌برند.

دکتر پاونال در این باره اشاره کرد: «در چک‌آپ‌های معمول، بزرگسالان سطح کلسترول خونشون رو آزمایش می‌کنن که شامل کلسترول “بد” (LDL) و “خوب” (HDL) میشه». ایشون، که نویسندۀ مسئول مقالۀ منتشر شده در مجله تحقیقات لیپید هستن، افزود: «ولی همۀ کلسترول‌ها مثل هم نیستن. اونچه که معمولاً کمتر بهش توجه میشه، اینه که هر کدوم از انواع کلسترول دو فرم دارن؛ کلسترول آزاد که فعاله و توی عملکردهای سلولی نقش داره، و کلسترول استریفیه‌شده یا متصل که پایداره و آمادۀ ذخیره شدن در بدنه. وجود مقدار زیادِ کلسترول آزاد، حتی اگه در HDL باشه، می‌تونه به پیشرفت بیماری‌های قلبی کمک کنه».

محققان، در مطالعات مقدماتی، دریافتند که HDL با مقدار زیاد کلسترول آزاد، احتمالاً عملکرد درستی نداره. برای تأیید یافته‌ها و اثبات فرضیه‌شون، در حال حاضر وارد مرحلۀ ویژه‌ای از پروژه‌ای به اسم مطالعۀ قلب هیوستون شدن که با حمایت مالیِ NIH در حال انجامه و شامل بررسی وضعیت 400 بیمار با غلظت‌های مختلف HDL در خون هست. دکتر پاونال و دکتر ناصر، به‌عنوان پژوهشگر اصلی در این مطالعه فعالیت دارن.

کشف یافته‌های غیرمنتظره در ارتباط با کلسترول HDL و بیماری‌های قلبی

دکتر پاونال گفت: «جالب‌ترین یافته‌‌ای که تا حالا از مطالعۀ‌مون به دست اومده اینه که ارتباط محکم و مستقیمی بین مقدارِ کلسترول آزاد در داخل HDL و میزان تجمع اون در گلبول‌های سفید خون، که ماکروفاژ نام دارن، وجود داره و این مسئله می‌تونه در ایجاد بیماری‌های قلبی نقش داشته باشه». درحالی‌که قبلاً تصور می‌شد که جابه‌جایی کلسترول آزاد به HDL برای سلامتی قلب مفیده و باعث حذف کلسترول اضافی از بافت‌ها میشه، دکتر پاونال اشاره کرد که داده‌های این پژوهش نشون میده در زمینۀ غلظت‌های بالای HDL در پلاسما، اوضاع کاملاً برعکسه. یعنی، جابه‌جا شدن کلسترول آزاد از HDL به گلبول‌های سفید در خون و بافت‌ها، در واقع می‌تونه خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی رو افزایش بده.

محققان می‌گن که بعد از رسیدن به هدف فوری‌شون، که نشون‌دادن ارتباط بین کلسترول آزادِ اضافی در HDL و بیماری‌های قلبی-عروقی بود، قصد دارن تشخیص‌ها و درمان‌های نوینی رو برای مدیریت بیماری‌های قلبی ابداع کنن و همچنین از کلسترول آزاد HDL به‌عنوان یک بیومارکر برای شناسایی بیمارانی که به درمان‌های کاهندۀ HDL نیاز دارن، استفاده کنن. دکتر پاونال افزود: «ما امیدواریم که بتونیم به هدف اولیه‌مون طی کمتر از سه سال برسیم، چون داروهای شناخته‌شده‌ای وجود دارن که روی کلسترول آزاد در مدل‌های آزمایشگاهی اثر میذارن، بنابراین اگه آزمایش‌های ما استفاده از این درمان‌های شناخته‌شده رو تأیید کنه، می‌تونیم این موضوع رو روی انسان‌ها هم امتحان کنیم».

دکتر پاونال پیشنهاد داد که اگه به نتیجۀ مطلوب برسن، احتمالاً بتونن از اونچه یاد می‌گیرن توی محیط بالینی برای درمان بیماران استفاده کنن و این کار شاید تا شش سال آینده عملی بشه. همکاران دکتر پاونال و دکتر ناصر در این پروژه شامل دکتر بایبا گیلار، دکتر کورینا روزالس، دکتر دیدیپیا یلامانچیلی و دکتر آنتونیو ام. گوتو جونیور از مؤسسۀ تحقیقاتی هیوستون متود هستند؛ دکتر میگل کاینزوس آچیریکا از بیمارستان دل‌مارِ بارسلونای اسپانیا؛ و دکتر آلن تی. رملی از آزمایشگاه متابولیسم لیپوپروتئین در شاخۀ پزشکی عروقی انتقالیِ مؤسسۀ ملی قلب، ریه و خون در مؤسسات ملی بهداشت (NIH). این پروژه با کمک مالیِ مؤسسۀ ملی قلب، ریه و خون NIH (R01HL149804 و R01HL163535) و بنیاد بیمارستان هیوستون متود انجام شده.