خبر فوری: FDA دارویی برای نجات کلیه بیماران شیمی درمانی تایید کرد!

دارویی که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای مقابله با عوارض کلیوی در بیمارانِ تحت شیمی‌درمانی تأیید کرده است

طبق تحقیقات جدید محققانِ Mass General Brigham، دارویی که توسط FDA تأیید شده و نامش گلوکارپیداز است، می‌تواند به‌عنوان پادزهر برای آسیب کلیوی در بیمارانی که داروی شیمی‌درمانیِ متوترکسات (MTX) دریافت می‌کنند، به‌کار رود. این تیم تحقیقاتی با استفاده از اطلاعات به‌دست‌آمده از ۲۸ مرکز بزرگ سرطان در ایالات متحده‌ی آمریکا، به بررسی ارتباط بین درمان با گلوکارپیداز، که به‌سرعت MTX را از خون پاک می‌کند، و نتایج بالینی بیماران مبتلا به نارسایی حاد کلیه در اثر مصرف MTX، پرداختند. آن‌ها متوجه شدند بیمارانی که گلوکارپیدازدریافت کرده‌اند، نسبت به افرادی که این دارو را نگرفته‌اند، شانس به‌مراتب بیشتری برای بهبود عملکرد کلیه‌شان دارند.

نتایج این پژوهش در مجله‌ی Blood منتشر شده است. دکتر شروتی گوپتا، که سرپرستی این مقاله را بر عهده داشته و هم‌چنین پزشک متخصص کلیه در بیمارستان Brigham and Women’s (BWH) و از اعضای اصلیِ مجموعه بهداشتی Mass General Brigham است، گفت: «گلوکارپیداز یک داروی منحصربه‌فرد است، چراکه یکی از معدود پادزهرهای موجود برای مقابله با سطح بالای سمیت ناشی از شیمی‌درمانی محسوب می‌شود.» دکتر گوپتا علاوه ‌بر این، ریاست بخش انکولوژی-نفرولوژی در BWH و موسسه سرطان دانا-فاربر را هم برعهده دارد. او افزود: «گرچه گلوکارپیداز در سال ۲۰۱۲ توسط FDA تأیید شد، اما این تحقیق، اولین ارزیابی جامع از مزایای بالینی بالقوه‌ی آن را ارائه می‌دهد.»

متوترکسات، به‌دلیل توانایی عبور از سد خونی مغزی، یکی از رایج‌ترین داروهای شیمی‌درمانی است که در سراسر جهان برای درمان سرطان‌های مرتبط با دستگاه عصبی مرکزی استفاده می‌شود. با این حال، دوزهای بالای MTX (که برابر با ≥ 500 گرم بر متر مربع تعریف می‌شود) معمولاً می‌تواند عوارض جدی‌ای مانند آسیب حاد کلیوی، سمیت کبدی و نوتروپنی (کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون) را به‌همراه داشته باشد. گلوکارپیداز باعث می‌شود MTX در خون به متابولیت‌های غیرفعال تبدیل شود و این فرآیند در عرض ۱۵ دقیقه پس از تجویز دارو، انجام می‌شود. با وجود اثرات قوی بیوشیمیاییِ آن، هیچ مطالعه‌ای بررسی نکرده که آیا این اثرات، منجر به مزایای بالینی می‌شود یا خیر. به‌دلیل وجود این شکاف اطلاعاتی، استفاده از گلوکارپیداز در کل دنیا، بسیار متفاوت است.

این مطالعه که توسط شرکت BTG International Inc.، از شرکت‌های دارویی زیرمجموعه‌ی SERB تأمین مالی شده است، به برطرف‌سازی این شکاف اطلاعاتی پرداخته است. محققان از داده‌های دقیقِ به‌دست‌آمده از چندین مرکز سرطان برای شبیه‌سازی شرایط یک کارآزمایی بالینی تصادفی استفاده کردند؛ این روش تحقیقاتی، با نام «شبیه‌سازی کارآزمایی هدف» شناخته می‌شود.

آنالیز نتایج کارآزمایی‌های بالینی بدون هزینه‌های سنگین

این روش می‌تواند نتایج یک کارآزمایی بالینی کامل را، بدون نیاز به هزینه‌ها، زمان‌بندی و سوگیری‌های موجود در کارآزمایی‌های بالینی، به‌ویژه برای رویدادهای نسبتاً نادر در یک گروه بیماران خاص، پیش‌بینی کند. دکتر دیوید ای. لیف، که نویسنده‌ی ارشد این مقاله و هم‌چنین مدیر تحقیقات بالینی و ترجمه‌ای در زمینه‌ی آسیب حاد کلیه در بخش نفرولوژی بیمارستان BWH است، گفت: «شبیه‌سازی کارآزمایی هدف، یک روش کارآمد برای تجزیه و تحلیل داده‌های دنیای واقعی و استنباط علت و معلول از آن‌ها است، به‌ویژه زمانی‌که اجرای کارآزمایی‌های بالینی ممکن نیست، یا انجام آن‌ها غیرعملی به‌نظر می‌رسد.»

او ادامه داد: «ما با ده‌ها تن از همکارانمان در ۲۸ مرکز همکاری داشتیم تا داده‌های دقیقی را از سوابق پزشکی بیماران استخراج کنیم؛ تمام این کارها از طریق بررسی دستی پرونده‌ها انجام شد و این امر، امکان درنظر گرفتن متغیرهای کلیدی را در مدل‌هایمان برای ما فراهم کرد؛ این تلاش، باعث شد اطمینان زیادی به یافته‌های‌مان داشته باشیم.»

نویسندگان، اطلاعات جمع‌آوری‌شده بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۲ را از ۷۰۸ بیمارِ مبتلا به آسیب کلیوی ناشی از متوترکسات (MTX) مورد ارزیابی قرار دادند. در این میان، ۲۰۹ بیمار گلوکارپیداز را در طول چهار روز پس از قرار گرفتن در معرض MTX دریافت کردند و ۴۹۹ بیمار، این دارو را دریافت نکردند. آن‌ها بهبود عملکرد کلیه را، پس از ترخیص از بیمارستان، بر اساس تغییرات در سطح کراتینین سرمی، بین این دو گروه مقایسه کردند.

محققان همچنین، سرعت بهبودی کلیه و شیوع سایر عوارض جانبی مانند سمیت کبدی و نوتروپنی را بررسی کردند. آنالیزها نشان داد که درمان با گلوکارپیداز، با افزایش ۲.۷ برابری در شانس بهبود عملکرد کلیه نسبت به عدم استفاده از گلوکارپیداز ارتباط داشت. بیمارانی که گلوکارپیداز دریافت کردند، هم‌چنین بهبودی سریع‌تری در عملکرد کلیه داشتند و خطر نوتروپنی شدید یا سمیت کبدی در آن‌ها، کمتر از کسانی بود که این دارو را دریافت نکرده بودند.

نویسندگان امیدوارند یافته‌های آن‌ها، پزشکان را تشویق کند تا از گلوکارپیداز برای بیمارانی ‌که دچار نارسایی کلیوی ناشی از مصرف MTX شده‌اند، استفاده کنند. دکتر لیف گفت: «تأیید FDA تنها اولین قدم محسوب می‌شود؛ اگر مردم از این دارو استفاده نکنند، بیماران از آن بهره‌ای نخواهند برد.» او افزود: «یافته‌های ما، اطلاعات مبتنی بر شواهد را برای پزشکان فراهم می‌کند که استفاده از گلوکارپیداز را تأیید می‌کند.»

نویسندگان: علاوه بر گوپتا و لیف، نویسندگان Mass General Brigham شامل سارا آ. کافنر، شوبانا کریشنامورتی، رافیا علی، عثمان آ. ییلماز، سوفیا ال. ولز، جسیکا ال. اورتگا، اولیویا ال. گرین-لینگرن، جیان نی و مگان ای. سیز هستند.